- دیباچه 1
- پیشگفتار 3
- دیدگاه وهابیان 5
- اشاره 7
- نظام واسطه و وسیله از دیدگاه قرآن کریم 7
- اشاره 8
- 1. واسطه و شفاعت تکوینی 9
- اشاره 9
- اشاره 9
- انواع واسطه در اصطلاح قرآن 9
- اقسام سبب 9
- آیات واسطه و شفاعت تکوینی 12
- طولیت اسباب در نظام تکوین 15
- ملائکه از واسطههای نظام تکوین 15
- اعتقاد مشرکان به واسطه و شفاعت در نظام تکوین 17
- 2. شفاعت و واسطه تشریعی 18
- اقسام آیات واسطه و شفاعت تشریعی 20
- اشاره 20
- 1. آیاتی که شفاعت تشریعی را مختص به خدا میداند 20
- 2. آیاتی که شفاعت را برای غیر خدا ثابت کرده است 21
- حقیقت فعل شفیع و واسطه 23
- تغییر سببیت در شفاعت و واسطهگری 25
- اشاره 25
- 2. مورد حبط اعمال 26
- 1. مورد تبدیل سیئات به حسنات 26
- اتخاذ وسیله از دیدگاه اهل سنت 28
- اشاره 40
- 2. خدا فوق وسائط 41
- 1. اجابت دعا با واسطه 41
- اشاره 41
- 3. اخذ صدقات به وسیله پیامبر (ص) 42
- 5. ورود از راه هر چیز 42
- 6. سجده بر آدم 43
- 7. سجده بر یوسف 43
- 9. اولیای خدا، آبرومند نزد خدا 45
- 8. اتخاذ وسیله 45
- 10. کعبه 47
- 11. مقام ابراهیم 48
- 13. دعای پیامبر (ص) 50
- 14. دعای ملائکه 51
- 15. تبرک به آثار انبیا: 52
- 16. قبله 53
- 17. گرفتن جان 54
- 18. واسطه در روزیرساندن 56
- 19. علم غیب 58
- 20. زرع 60
- 21. نوشتن اعمال بندگان 60
- 22. تزیین عمل کافر 61
- 23. خلقت و آفرینش 62
- 24. غنا و بینیازی 63
- 25. ولایت 63
- 26. عزت و قوت 64
- 27. تدبیر 65
- 28. رمی 67
- 29. قتل 67
- 30. هدایت 68
- 32. استعانت 69
- 33. بخشش 70
- 34. شفای از مرض 70
- 35. کتابت 71
- جمع بین آیات 73
- دو نوع وسیله 75
- اشاره 75
- پاسخ 78
- شبهه 78
- اشاره 79
- فلسفه توسل و وسیله 79
- اشاره 80
- حقیقت توسل، شفاعت و نظام واسطه 81
- از اسباب انکار واسطه 84
- امداد الهی با وسائط 84
- اعتقاد طولی در توسل 86
- لزوم مراعات طولیت در توسل 87
- جواز توجه به غیر خدا به نحو طولیت 87
- فلسفه توسل به پیامبران و اولیای الهی: 88
- دعای پیامبر (ص)، وسیله مغفرت 89
- وجود پیامبر (ص)، مصداق رحمت الهی 90
- لزوم تشکر از سبب وواسطه 91
- انبیاء، واسطه فیض الهی 91
- توسل تکوینی 93
- رجوع به وسیله شرک نیست 93
- گمراهی شیطان به جهت عدم توجّه به وسیله 96
- پاسخ به شبهات 97
- اشاره 97
- اشاره 98
- اشاره 98
- شبهه اول: واسطه گرفتن شرک است 98
- پاسخ 99
- شبهه دوم: واسطه گرفتن کفر است 102
- اشاره 102
- پاسخ 103
- اشاره 104
- شبهه سوم: واسطه گرفتن شبیه گرفتن برای خداست 104
- پاسخ 105
- اشاره 106
- شبهه چهارم: توسل اختصاص به زمان حیات پیامبر (ص) دارد 106
- پاسخ 107
- اشاره 109
- پاسخ 109
- شبهه پنجم: توسل مورد مذمت خداست 109
- پاسخ 110
- شبهه ششم: کلام امام سجاد (ع) با توسل ناسازگار است 110
- اشاره 110
- اشاره 111
- شبهه هفتم: تنها اسماء الهی وسیله تقرب است 111
- پاسخ 111
- اشاره 113
- شبهه هشتم: مقصود از وسیله اعمال صالح است 113
- شبهه نهم: حضرت ابراهیم (ع) وساطت جبرئیل را قبول نمیکند 114
- پاسخ 114
- پاسخ 114
- اشاره 114
- پاسخ 115
- اشاره 115
- شبهه دهم: عمل معیار تقرب است نه توسل 115
ولی (ای پیامبر!) تا تو در میان آنها هستی، خداوند آنها را مجازات نخواهد کرد؛ و (نیز) تا استغفار میکنند، خدا عذابشان نمیکند.
گفته شده که این آیه دلیل بر منع توسل به پیامبر (ص) بعد از انتقال حضرت (ص) از این دنیا است و تنها توسل را اختصاص به زمان حیات آن حضرت میدهد.
ترمذی به اسنادش از رسول خدا (ص) نقل کرده که فرمود:
انزل الله امانین لأمتی (وَ ما کانَ اللَّهُ لِیُعَذِّبَهُمْ وَ أَنْتَ فِیهِمْ وَ ما کانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ) فاذا مضیت ترکت فیهم الاستغفار الی یوم القیامة. (1)
خداوند دو امان برای امتم فرو فرستاد (ولی تا تو در میان آنها هستی، خداوند آنها را مجازات نخواهد کرد؛ و تا استغفار میکنند، خدا عذابشان نمیکند). و چون من از دنیا رحلت کردم در میان شما استغفار را تا روز قیامت به جای میگزارم.
پاسخ
اولًا: با رجوع به شأن نزول این آیه پاسخ این شبهه داده میشود.
طبری از ابن ابزی نقل کرده:
کان الرسول (ص) بمکة، فانزل الله (وَ ما کانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَ هُمْ یَسْتَغْفِرُونَ) کان اولئک البقیة من المسلمین الذین بقوا فیها یستغفرون، فلمّا خرجوا انزل الله (وَ ما لَهُمْ أَلَّا یُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ) (2)، ا
2- انفال: 34.