- دیباچه 1
- پیشگفتار 3
- دیدگاه وهابیان 5
- نظام واسطه و وسیله از دیدگاه قرآن کریم 7
- اشاره 7
- اشاره 8
- اشاره 9
- 1. واسطه و شفاعت تکوینی 9
- اشاره 9
- اقسام سبب 9
- انواع واسطه در اصطلاح قرآن 9
- آیات واسطه و شفاعت تکوینی 12
- ملائکه از واسطههای نظام تکوین 15
- طولیت اسباب در نظام تکوین 15
- اعتقاد مشرکان به واسطه و شفاعت در نظام تکوین 17
- 2. شفاعت و واسطه تشریعی 18
- اشاره 20
- 1. آیاتی که شفاعت تشریعی را مختص به خدا میداند 20
- اقسام آیات واسطه و شفاعت تشریعی 20
- 2. آیاتی که شفاعت را برای غیر خدا ثابت کرده است 21
- حقیقت فعل شفیع و واسطه 23
- اشاره 25
- تغییر سببیت در شفاعت و واسطهگری 25
- 2. مورد حبط اعمال 26
- 1. مورد تبدیل سیئات به حسنات 26
- اتخاذ وسیله از دیدگاه اهل سنت 28
- اشاره 40
- 1. اجابت دعا با واسطه 41
- اشاره 41
- 2. خدا فوق وسائط 41
- 3. اخذ صدقات به وسیله پیامبر (ص) 42
- 5. ورود از راه هر چیز 42
- 6. سجده بر آدم 43
- 7. سجده بر یوسف 43
- 8. اتخاذ وسیله 45
- 9. اولیای خدا، آبرومند نزد خدا 45
- 10. کعبه 47
- 11. مقام ابراهیم 48
- 13. دعای پیامبر (ص) 50
- 14. دعای ملائکه 51
- 15. تبرک به آثار انبیا: 52
- 16. قبله 53
- 17. گرفتن جان 54
- 18. واسطه در روزیرساندن 56
- 19. علم غیب 58
- 21. نوشتن اعمال بندگان 60
- 20. زرع 60
- 22. تزیین عمل کافر 61
- 23. خلقت و آفرینش 62
- 24. غنا و بینیازی 63
- 25. ولایت 63
- 26. عزت و قوت 64
- 27. تدبیر 65
- 28. رمی 67
- 29. قتل 67
- 30. هدایت 68
- 32. استعانت 69
- 33. بخشش 70
- 34. شفای از مرض 70
- 35. کتابت 71
- جمع بین آیات 73
- اشاره 75
- دو نوع وسیله 75
- پاسخ 78
- شبهه 78
- اشاره 79
- فلسفه توسل و وسیله 79
- اشاره 80
- حقیقت توسل، شفاعت و نظام واسطه 81
- امداد الهی با وسائط 84
- از اسباب انکار واسطه 84
- اعتقاد طولی در توسل 86
- جواز توجه به غیر خدا به نحو طولیت 87
- لزوم مراعات طولیت در توسل 87
- فلسفه توسل به پیامبران و اولیای الهی: 88
- دعای پیامبر (ص)، وسیله مغفرت 89
- وجود پیامبر (ص)، مصداق رحمت الهی 90
- انبیاء، واسطه فیض الهی 91
- لزوم تشکر از سبب وواسطه 91
- رجوع به وسیله شرک نیست 93
- توسل تکوینی 93
- گمراهی شیطان به جهت عدم توجّه به وسیله 96
- پاسخ به شبهات 97
- اشاره 97
- اشاره 98
- شبهه اول: واسطه گرفتن شرک است 98
- اشاره 98
- پاسخ 99
- اشاره 102
- شبهه دوم: واسطه گرفتن کفر است 102
- پاسخ 103
- شبهه سوم: واسطه گرفتن شبیه گرفتن برای خداست 104
- اشاره 104
- پاسخ 105
- شبهه چهارم: توسل اختصاص به زمان حیات پیامبر (ص) دارد 106
- اشاره 106
- پاسخ 107
- شبهه پنجم: توسل مورد مذمت خداست 109
- پاسخ 109
- اشاره 109
- شبهه ششم: کلام امام سجاد (ع) با توسل ناسازگار است 110
- پاسخ 110
- اشاره 110
- شبهه هفتم: تنها اسماء الهی وسیله تقرب است 111
- پاسخ 111
- اشاره 111
- شبهه هشتم: مقصود از وسیله اعمال صالح است 113
- اشاره 113
- شبهه نهم: حضرت ابراهیم (ع) وساطت جبرئیل را قبول نمی‌کند 114
- پاسخ 114
- پاسخ 114
- اشاره 114
- پاسخ 115
- شبهه دهم: عمل معیار تقرب است نه توسل 115
- اشاره 115
وسیله در این آیه، طاعات واعمال صالح است که بنده به توسط آن به سوی خدا تقرّب پیدا می‌کند.
پاسخ
وسیله گرچه هر چیزی است که منشأ قرب به خداوند متعال می‌شود، ولی می‌توان یکی از آن وسایل قرب را مقام ودعای پیامبر (ص) دانست واز آنجا که حیات اولیای الهی ودر رأس آنان رسول گرامی اسلام (ص) ثابت شده، لذا توسل به مقام ودعای آن بزرگواران از وسایل قرب الهی به حساب می‌آید.
شبهه نهم: حضرت ابراهیم (ع) وساطت جبرئیل را قبول نمی‌کند
اشاره
در تفاسیر آمده است، هنگامی که حضرت ابراهیم (ع) قرار بود در آتش انداخته شود، جبرئیل نزد او آمده، عرض کرد: «آیا به من احتیاج داری؟» ابراهیم فرمود: «اما به تو هرگز! واما به پروردگار عالمیان آری!»(1)
پاسخ
اوّلًا: در مورد وسیله گفته شده که انسان به کسی متوسل می‌شود که از خودش نزد خداوند مقرّب‌تر باشد ودر مورد جبرئیل نمی‌توانیم ادّعا کنیم که او از حضرت ابراهیم (ع) برتر ومقرّب‌تر بوده است.
ثانیاً: ظاهر عبارت حضرت ابراهیم (ع) این است که من به تو که
1- تفسیر قمی، ج 2، ص 73.