- دیباچه 1
- پیشگفتار 3
- دیدگاه وهابیان 5
- نظام واسطه و وسیله از دیدگاه قرآن کریم 7
- اشاره 7
- اشاره 8
- اشاره 9
- 1. واسطه و شفاعت تکوینی 9
- انواع واسطه در اصطلاح قرآن 9
- اقسام سبب 9
- اشاره 9
- آیات واسطه و شفاعت تکوینی 12
- ملائکه از واسطههای نظام تکوین 15
- طولیت اسباب در نظام تکوین 15
- اعتقاد مشرکان به واسطه و شفاعت در نظام تکوین 17
- 2. شفاعت و واسطه تشریعی 18
- اشاره 20
- 1. آیاتی که شفاعت تشریعی را مختص به خدا میداند 20
- اقسام آیات واسطه و شفاعت تشریعی 20
- 2. آیاتی که شفاعت را برای غیر خدا ثابت کرده است 21
- حقیقت فعل شفیع و واسطه 23
- اشاره 25
- تغییر سببیت در شفاعت و واسطهگری 25
- 2. مورد حبط اعمال 26
- 1. مورد تبدیل سیئات به حسنات 26
- اتخاذ وسیله از دیدگاه اهل سنت 28
- اشاره 40
- 2. خدا فوق وسائط 41
- 1. اجابت دعا با واسطه 41
- اشاره 41
- 5. ورود از راه هر چیز 42
- 3. اخذ صدقات به وسیله پیامبر (ص) 42
- 6. سجده بر آدم 43
- 7. سجده بر یوسف 43
- 9. اولیای خدا، آبرومند نزد خدا 45
- 8. اتخاذ وسیله 45
- 10. کعبه 47
- 11. مقام ابراهیم 48
- 13. دعای پیامبر (ص) 50
- 14. دعای ملائکه 51
- 15. تبرک به آثار انبیا: 52
- 16. قبله 53
- 17. گرفتن جان 54
- 18. واسطه در روزیرساندن 56
- 19. علم غیب 58
- 20. زرع 60
- 21. نوشتن اعمال بندگان 60
- 22. تزیین عمل کافر 61
- 23. خلقت و آفرینش 62
- 25. ولایت 63
- 24. غنا و بینیازی 63
- 26. عزت و قوت 64
- 27. تدبیر 65
- 29. قتل 67
- 28. رمی 67
- 30. هدایت 68
- 32. استعانت 69
- 33. بخشش 70
- 34. شفای از مرض 70
- 35. کتابت 71
- جمع بین آیات 73
- اشاره 75
- دو نوع وسیله 75
- پاسخ 78
- شبهه 78
- فلسفه توسل و وسیله 79
- اشاره 79
- اشاره 80
- حقیقت توسل، شفاعت و نظام واسطه 81
- امداد الهی با وسائط 84
- از اسباب انکار واسطه 84
- اعتقاد طولی در توسل 86
- جواز توجه به غیر خدا به نحو طولیت 87
- لزوم مراعات طولیت در توسل 87
- فلسفه توسل به پیامبران و اولیای الهی: 88
- دعای پیامبر (ص)، وسیله مغفرت 89
- وجود پیامبر (ص)، مصداق رحمت الهی 90
- لزوم تشکر از سبب وواسطه 91
- انبیاء، واسطه فیض الهی 91
- رجوع به وسیله شرک نیست 93
- توسل تکوینی 93
- گمراهی شیطان به جهت عدم توجّه به وسیله 96
- پاسخ به شبهات 97
- اشاره 97
- شبهه اول: واسطه گرفتن شرک است 98
- اشاره 98
- اشاره 98
- پاسخ 99
- اشاره 102
- شبهه دوم: واسطه گرفتن کفر است 102
- پاسخ 103
- اشاره 104
- شبهه سوم: واسطه گرفتن شبیه گرفتن برای خداست 104
- پاسخ 105
- اشاره 106
- شبهه چهارم: توسل اختصاص به زمان حیات پیامبر (ص) دارد 106
- پاسخ 107
- پاسخ 109
- اشاره 109
- شبهه پنجم: توسل مورد مذمت خداست 109
- اشاره 110
- پاسخ 110
- شبهه ششم: کلام امام سجاد (ع) با توسل ناسازگار است 110
- شبهه هفتم: تنها اسماء الهی وسیله تقرب است 111
- اشاره 111
- پاسخ 111
- شبهه هشتم: مقصود از وسیله اعمال صالح است 113
- اشاره 113
- پاسخ 114
- شبهه نهم: حضرت ابراهیم (ع) وساطت جبرئیل را قبول نمیکند 114
- پاسخ 114
- اشاره 114
- پاسخ 115
- اشاره 115
- شبهه دهم: عمل معیار تقرب است نه توسل 115
امور از طریق اسباب خاص وعلل معین به انسانها برسد. بنابراین، همانگونه که در عالم ماده نمیتوان پرسید: چرا خداوند متعال زمین را با خورشید نورانی کرده وخود بیواسطه به چنین کاری دست نزده است؟ در عالم معنا نیز نمیتوان گفت: چرا خداوند مغفرت خویش را به واسطه اولیای الهی، شامل حال بندگان میکند؟
شهید مطهری (ره) میفرماید:
فعل خدا، دارای نظام است. اگر کسی بخواهد به نظام آفرینش اعتنا نداشته باشد گمراه است. به همین جهت است که خدای متعال، گناهکاران را ارشاد فرموده است که درِ خانه رسول اکرم (ص) بروند وعلاوه بر اینکه خود طلب مغفرت کنند، از آن بزرگوار بخواهند که برای ایشان طلب مغفرت کند. قرآن کریم میفرماید: (وَ لَوْ أَنَّهُمْ إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جاؤُکَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَ اسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّاباً رَحِیماً)؛ «اگر ایشان هنگامی که [با ارتکاب گناه] به خود ستم کردند، نزد تو میآمدند واز خدا آمرزش میخواستند وپیامبر هم برای ایشان طلب مغفرت میکرد، خدا را توبهپذیر مهربان مییافتند». (نساء: 64) (1)
از همین رو میبینیم که در قرآن وسنّت تأکید فراوانی بر وسیله وتوسل شده است. خداوند متعال میفرماید: (یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَ ابْتَغُوا إِلَیْهِ الْوَسِیلَةَ ...)؛ «ای مؤمنین! تقوا پیشه کنید وبرای رسیدن به او وسیله طلب نمایید». (مائده: 35)
حقیقت توسل، شفاعت و نظام واسطه
1- مجموعه آثار، ج 1، ص 264.