- دیباچه 1
- مقدمه مؤلف 3
- درآمد 7
- فصل اوّل: توسّل 12
- توسّل در لغت 12
- اشاره 14
- انواع توسّل 14
- اشاره 23
- اشکال اول: دستور پیامبر (ص) عام نیست 23
- پاسخ 24
- البانی و تجویز توسّل به پیامبر (ص) 26
- اشکال دوم: حقیقت توسل به دعای پیامبر (ص) برمیگردد نه به شخص او 28
- اشاره 28
- پاسخ 29
- اشکال سوم: توسل به معنای تبرک و دعاست 37
- اشاره 37
- پاسخ 38
- توسل از دیدگاه شوکانی 39
- اشاره 45
- توسل، مبحثی غیر اعتقادی 45
- سخن صالح فوزان 51
- اشاره 51
- پاسخ 52
- سخن ابوبکر جزایری 58
- اشاره 58
- پاسخ 58
- سخن صالح عثیمین 59
- اشاره 59
- پاسخ 60
- اشاره 63
- فصل دوم: زیارت 63
- کلام فقها در استحباب زیارت 63
- اشاره 72
- ١. دلیل قرآنی 72
- اشکال عثیمین و پاسخ آن 78
- اشاره 85
- ٢. دلایل روایی 85
- نکته 86
- حکایت 88
- ٣. اجماع 90
- اشاره 93
- مفهوم حدیث «لا تُشَدُّ الرّحال. . .» ، دلیل بر استحباب زیارت 93
- اشاره 96
- دلیل اول: لزوم همجنس بودن مستثنی با مستثنیمنه 96
- نکته 100
- اشاره 102
- دلیل دوم: مستثنیمنه بودن «مکان» در حدیث «لاتشد الرحال. . .» 102
- دلیل سوم: عدم دلالت نهی در حدیث بر تحریم 105
- نکته 105
- روایت اول: شعر ابوطالب در توسل به پیامبر (ص) 114
- فصل سوم: بررسی احادیث توسل 114
- روایت دوم: توسل عمر به عباس، عموی پیامبر (ص) 116
- روایت سوم: حدیث عثمانبنحنیف در توسل به پیامبر (ص) 120
- روایت چهارم: کلام پیامبر (ص) به هنگام دفن فاطمه بنت اسد 138
- روایت پنجم: روایت عرض اعمال بر پیامبر (ص) 148
- اشاره 164
- اشاره 175
- بحثی در جرح و تعدیل عطیه عوفی 175
- نظر ابنمعین 198
- نظر ابوبکر بزّار 206
- نظر ابن شاهین 206
- نظر یحیی بن سعید قطان 207
- نظر ابوحاتم رازی 207
- نظر ابن خزیمه 207
- نظر امام ابو عیسی ترمذی 209
- روایت هفتم: حدیث رجال الغیب 222
- روایت هشتم: ماجرای ابوایوب انصاری با مروان 228
- روایت نهم: دعای صبح و شام رسول خدا (ص) 232
- روایت دهم: توسل آدم (ع) به پیامبر (ص) 233
- روایت اول: راهکار عائشه برای خشکسالی مدینه 241
- فصل چهارم: احادیث توسل صحابه به رسول خدا (ص) 241
- روایت دوم: توسل برای رفع خشکسالی در زمان عمَر 251
- اشاره 251
- بحثی در توثیق مالک الدار 255
- اشاره 255
- شیوه اول 255
- شیوه دوم 256
- شیوه سوم 259
- شیوه چهارم 261
- اشاره 271
- فصل پنجم: بررسی احادیث زیارت 271
- حدیث اول: شفاعت برای زائر قبر پیامبر (ص) 271
- بحثی در توثیق موسی بن هلال 272
- بیان شرح حال عبدالله بن عمر عُمری 298
- حدیث دوم: عدم تفاوت زیارت پیامبر (ص) در زمان حیات و پس از مرگ 313
- حدیث سوم: پیامبر (ص) شفیع و شاهد زائر در قیامت 319
- حدیث چهارم: پاداش زائر قبر پیامبر (ص) در قیامت 322
- حدیث پنجم: عدم تفاوت حیات و ممات در زیارت 325
- حدیث ششم: پاداش زیارت 330
- حدیث هفتم: شنیدن صدای زائر از سوی پیامبر (ص) 332
- حدیث هشتم: پاسخ پیامبر (ص) به سلام زائر 338
- حدیث نهم: پاسخ پیامبر (ص) به سلام حضرت عیسی (ع) 339
- حدیث دهم: جواز بار سفر بستن برای مسجدالنبی 345
از قاضی عیاض نقل اجماع شده است که مرقد شریف رسول خدا (ص) بافضیلتترین نقطه روی زمین است، چنانکه در «الشفا» آمده است. پیش از قاضی عیاض، «ابو الولید الباجی» و دیگران و پس از او، «القرافی» و شخصیتهای دیگری از پیروان مکتب مالکی، این مطلب را بیان کردهاند که برای شرح بیشتر باید به کتاب «معارف السنن» (1)شرح سنن ترمذی، از علامه محقق، «محمد یوسف بنوری حنفی» ، رجوع شود.
بنابراین، آنجا که ابنتیمیه میگوید: «بنابراین، اگر از سفر به سوی مکانهای با فضیلت نهی شده باشد، از سفر به سوی مکانهای کم فضیلت به طریق اولی نهی شده است» ، سزاوار است بر مطلب وی افزوده شود که سفر به مکان بافضیلت (مرقد شریف نَبَوی) به اجماع و دلالت روایات، سزاوارتر و زیبندهتر خواهد بود.
دلیل دوم: مستثنیمنه بودن «مکان» در حدیث «لاتشد الرحال. . .»
اشاره
شیخ الاسلام تقیالدین سُبکی در کتاب «شفاء السقام» میگوید:
آگاه باشید! استثنا در این روایت، استثنای مُفرّغ است و تقدیر آن این جمله است که «
لا تُشدُ الرحال إلی مسجدٍ الاّ إلی المساجد الثلاثة » و یا «
لا تُشدُّ الرحال إلی مکانٍ إلاّ إلی المساجد الثلاثة » که باید یکی از دو عبارت، در تقدیر گرفته شود تا مستثنی، با مستنثیمنه، تناسب داشته باشد. تقدیر نخست، چون جنس قریب است، سزاوارتر خواهد بود. (2)
1- معارف السنن، ج٣، ص٣٢٣.
2- شفاء السقام، ص١١٨.