پایان نامه کارشناسی: ترجمه و شرح دعای فرج صفحه 93

1- ابن ابی داوود، سنن، ج1، بیروت، انتشارات دارالفکر، 1401، ص453، ح2041

2- مفاتیح الجنان، باب زیارت

3- پرسش ها و پاسخ ها، ص76

4- فرقان/ 31

5- زمر/ 37

این اشکال مستقیماً به دعای فرج وارد شده است.

پاسخ این است که خداوند خود را برای نصرت بندگان کافی می داند با اینکه بندگان خدا از دیگری بخواهند که آنان را یاری کنند با هم منافات ندارد. خداوند بشر را دو گونه یاری می کند؛ یکی یاری بلاواسطه و بدون وسیله و دیگری نصرت به وساطت موجوداتی که خود آنها خلق کرده و به آنها قدرت عطا فرموده است.

یاری خداوند بذات و بالاستقلال است و هر قدرت و نیرویی از اوست و به او بر می گردد و یاری دیگران به اذن و قدرت بخشی او انجام می شود. یاری بواسطه مانند این است که خداوند بوسیله خورشید حیات موجودات زنده را یاری می دهد و به وسیله باران رویش نباتات را یاری می دهد و به وسیله حیوانات رفت و آمد انسان را یاری می رساند تمامی این ها را خداوند یاری می دهد اما به واسطه، در آیات قرآن نیز آمده، ما بدست خود برای آنان چارپایانی آفریدیم و آنان را مالک آنان کردیم که از منافع آنان بهره گیرند.(1)

این موجودات هم یاری کننده اند اما کسی نمی گوید : یاری اینها با یاری خدا منافات دارد بلکه یاری اینها عین یاری خدا و به اذن او ست و آنها قدرت یاری را از خدا می گیرند. لذا می بینیم در آیات قرآن در حالی که یاری را منحصر به خدا می داند «ایاک نستعین» می فرماید «إسْتَعینوا بالصَّبر و الصَّلوه»(2) و «إن استنصروکم فی الدین فعلیکم النصر»(3) یعنی اگر مردم از شما در دین یاری طلب کردند یاریشان کنید. بنابراین هیچ تناقضی میان انحصار یاری خدا و اعطای قدرت به یاری کنندگان دیگر از سوی او وجود ندارد.(4)

7- ترجمه و شرح معنایی عبارت

اکنون با باز شدن مسئله توسل و اثبات اینکه توسل با اص_ول اعتقادات و آیات قرآن مغایرت ندارد به شرح