عرفه و عرفات صفحه 44

ص:52

ب) دعای با توجه

تضرع و ابتهال باید با توجه و حضور قلب و رعایت حد دعا باشد. قرآن کریم می‌فرماید:

ادْعُوا رَبَّکُمْ تَضَ-رُّعاً وَ خُفْیَةً إِنَّهُ لا یُحِبُّ الْمُعْتَدِینَ (اعراف:۵۵)

پروردگار خود را از روی تضرّع و در پنهانی بخوانید و از تجاوز دست بردارید که او متجاوزان را دوست ندارد.

وَ اذْکُرْ رَبَّکَ فِی نَفْسِکَ تَضَرُّعاً وَ خِیفَةً وَ دُونَ الْجَهْرِ مِنَ الْقَوْلِ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصالِ وَ لا تَکُنْ مِنَ الْغافِلِینَ (اعراف:٢٠۵)

و پروردگارت را در درون خود از روی تضرع و خوف، آهسته و آرام، صبحگاهان و شامگاهان، یادکن و از غافلان مباش.

مفسّران بزرگوار فرمودهاند:

خُفْیَة ً به معنای خواندن به صورت آهسته و آرام در پنهانی است و اگر کسی هنگام دعا فریاد کشید، متعدی است و از حد دعا تجاوز کرده است؛ زیرا خداوند، موجود دوری نیست.

در قرآن می‌خوانیم:

رَبَّنا لا تُزِغْ قُلُوبَنا بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنا وَ هَبْ لَنا مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ (آل‌عمران:٨)

پروردگارا دل‌هایمان را بعد از آنکه ما را هدایت کردی، از راه حق منحرف مگردان و از سوی خود، رحمتی بر ما ببخش؛ زیرا تو بخشنده‌ای.