شرح دعای کمیل صفحه 126

وجه اوّل : شکل قندیل بیضی است و شکل مجموعۀ نظام شمسی ما هم - به عقیدۀ متأخّرین از دانشمندان - بیضی است .

وجه دوّم : قندیل مشتمل بر جسم لطیفی است که در وسط آن است و از خود نور و نار به اطراف پراکنده می کند و نظام شمسی هم بنا بر عقیدۀ متأخرین ، مشتمل است بر کرۀ لطیف خورشید که در وسط مستقر است و از خود به سیّارات نور و نار می بخشد .

وجه سوّم : قندیل در هوا معلق و آویزان است و بر دیوار و چیز دیگری نصب نیست و منظومۀ شمسی هم معلق در فضاست .

وجه چهارم : جرم روشنی بخش که در قندیل است در وسط حقیقی آن نیست و به یک حدّ آن نزدیک تر است و خورشید هم در وسط حقیقی منظومۀ شمسی نیست .

با توجّه به وجوه مشابهت ، انطباق این روایت معجزه اثر بر مبانی هیئت جدید و مخالفتش با فلسفۀ قدیم آشکار است و صریحاً بر وجود هزاران جهان و منظومۀ شمسی که هرکدام جداگانه مشتمل بر اراضی سیّاره و اقمار و بلاد و امصار و دیار و بهشت و دوزخ و غیره و این که هر یک از جهان های این قنادیل یک نظام شمسی و به پهنای آسمان و زمین است دلالت دارد!! (1)

خورشیدهای ستارگان غیر قابل شمارش

در آغاز قرن بیستم وقتی مردم شنیدند که در کهکشان ما - که شب ها در آسمان به وضوح دیده می شود - سی میلیون خورشید وجود دارد ، از شدت حیرت انگشت