شرح دعای کمیل صفحه 415

« قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکّٰاهٰا * وَ قَدْ خٰابَ مَنْ دَسّٰاهٰا » (1).

بی تردید کسی که نفس را [ از آلودگی پاک کرد و ] رشد داد ، رستگار شد . و کسی که آن را [ به آلودگی ها و امور بازدارنده از رشد ] بیالود [ از رحمت حق ] نومید شد .

از نشانه های بدی حال ، کوری چشم باطن و دوری از حقایق و کر بودن گوش از شنیدن ندای خدا و پیامبران و اختلال شامّۀ باطن از استشمام بوی رحمت است .

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود :

خَصلَتَانِ لَاتَجْتَمِعانِ فِی مُؤْمِنٍ : البُخلُ وَسُوءُ الخُلْقِ (2) .

دو خصلت در مؤمن شکل نمی گیرد : بخل و بدی اخلاق .

امام علی علیه السلام فرمود :

لَا وَحْشَهَ أَوْحَشَ مِن سُوءِ الخُلْقِ (3) .

وحشتی وحشتناک تر از بدی اخلاق نیست .

و نیز آن حضرت فرمود :

سُوءُ الخُلْقِ شَرُّ قَرینٍ (4) .

بدی اخلاق ، بدترین همنشین است .

رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود :

انَّ العَبْدَ لَیَبْلُغُ مِن سُوءِ خُلقِهِ أسْفَلَ دَرَکِ جَهَنَّمَ (5) .

همانا عبد از بدی اخلاقش به پایین ترین عمق دوزخ می رسد .

1- (1)) . شمس ( 91 ) : 9 - 10 .
2- (2)) . شرح نهج البلاغه : 337/6 ؛ میزان الحکمه : 1536/4 ، باب الخلق ، حدیث 5097 .
3- (3)) . غرر الحکم : 265 ، حدیث 5722 ؛ میزان الحکمه : 1536/4 ، باب الخلق ، حدیث 5098 .
4- (4)) . غرر الحکم : 264 ، حدیث 5697 ؛ میزان الحکمه : 1536/4 ، باب الخلق ، حدیث 5089 .
5- (5)) . محجّه البیضاء: 93/5 ، کتاب ریاضه النفس ؛ میزان الحکمه : 1536/4 ، باب الخلق ، حدیث 5101 .