شرح دعای کمیل صفحه 428

وَخَدَعَتْنِی الدُّنْیَا بِغُرُورِهَا

اشاره

و دنیا با نیرنگ هایش مرا فریب داده است

دنیای فریبنده

خوبی ها و زشتی های دنیا و نیرنگ و مکر و فریبش را باید بر پایۀ حالات نفسانی و تفکّرات انسان ارزیابی کرد .

انسانی که مغلوب هوای نفس است و خیالات و اوهام بر او مسلّط است و آلوده به رذایل اخلاقی چون کبر و حرص و طمع و بخل است و در بی خبری و غفلت از خدا و قیامت به سر می برد و به نبوت پیامبران و امامت امامان علیهم السلام و آیات قرآن آگاه نیست ، از عناصری مادی و موادّ دنیایی و زرق و برق زندگی و مال و منال و مقام و ریاست ، فریب می خورد و به خیال این که همۀ این ها پایه و اصل است و حقیقتی جز این ها وجود ندارد ، همۀ عمر و تلاش و کوشش خود را خرج آن ها می کند . روز مرگ که روز جدایی از این سفرۀ مادی است بیدار می شود که آن ها حقیقتی نداشته و او در دنیایی پر از مکر و فریب دست و پا می زده و همۀ زحماتش بر باد رفته و اکنون با دستی خالی از عمل صالح به جهان دیگر منتقل می شود .

فرعون ها و قارون های تاریخ از هنگام ولادت ، فرعون و قارون نبودند ، بلکه اختلالات نفسانی و تفکّرات غلط و ارزیابی های اشتباه ، آنان را به فرعون و قارون تبدیل نمود .

ولی انسانی که از آلودگی هوای نفس پاک و از خیالات اوهام دور است و رذایل اخلاقی در میدان جان او جای جولان ندارد و از معرفت و آگاهی نسبت به خدا