شرح دعای کمیل صفحه 483

إِلٰهِی وَمَوْلَایَ أَجْرَیْتَ عَلَیَّ حُکْماً

اشاره

اتَّبَعْتُ فِیهِ هَوَیٰ نَفْسِی وَلَمْ أَحْتَرِسْ فِیهِ مِنْ تَزْیِینِ عَدُوِّی

معبود من و سرور من ، مرا به تکالیف شرعی و وظایف دینی مکلّف و موظّف نمودی ولی من ( به جای انجام آن تکالیف ) از هوای نفسم پیروی کردم ، و ( در این زمینه ) از آرایشگری دشمنم ( یعنی هوای نفس که همۀ بدی ها و گناهان را در نظرم می آراست تا انجامش بر من آسان باشد )خود را نگهبانی نکردم

تکالیف و وظایف

مراد از « حکم » مجموعۀ تکالیف الهی است . آنچه خدای عزیز آراستگی انسان را به آن خواسته ، مانند : عقاید حقّه که جایگاهش قلب است ، و اخلاق حسنه که محلّش نفس و باطن است ، و اعمال صالحه که ظرفش اعضا و جوارح است ، از همۀ آن ها تعبیر به تکلیف و وظیفه و مسئولیت شده ، که همه جلوۀ ربوبیت و حکمت و دانش و رحمت و احسان خداست ، و بر اساس مصلحت دنیا و آخرت انسان و خیرخواهی نسبت به او تنظیم شده است .

بدون تردید اگر خواسته های حق در این زمینه ها با خلوص نیت و با عشق و همت اجرا شود و در هر شرایطی انجام پذیرد ، انسان به رشد و کمال لازم می رسد ، و سعادت دنیا و آخرتش تأمین می شود ، و مورد خوشنودی حق و رضای اولیای الهی قرار خواهد گرفت ، و هُمای حیات طیبه را در آغوش جان می گیرد ، و در آخرت علاوه بر چشیدن طعم رحمت ، برای ابد در بهشت با پیامبران و صدیقان و شهیدان و صالحان محشور می گردد .