شرح دعای کمیل صفحه 511

شدن در شکم ماهی شد این بود که او ترک اولی کرد و ترک اولای او در این بود که بعد از سال ها تبلیغ و انجام رسالت ، وقتی نفرین کرد که بر قومش عذاب بیاید و قرار شد عذاب الهی نازل شود ، با خود گفت : حال که قرار است عذاب بیاید من برای چه در میان قومم بمانم ، لذا از میان مردم خارج شد و همین امر باعث شد که دچار آن بلای سنگین شود .

او مأمور نبود که از میان قوم خود خارج شود ، باید می ماند و تا آخرین لحظه به هدایت مردم مشغول می شد ولی او تصمیم بر ترک قوم خویش گرفت .

به همین علت وقتی دچار بلای شکم ماهی شد ، گفت :

«فَنٰادیٰ فِی الظُّلُمٰاتِ أَنْ لاٰ إِلٰهَ إِلاّٰ أَنْتَ سُبْحٰانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظّٰالِمِینَ » (1).

پس در تاریکی ها [ ی شب ، زیر آب ، و دل ماهی ] ندا داد که معبودی جز تو نیست تو از هر عیب و نقصی منزّهی ، همانا من از ستمکارانم .

خدای متعال می فرماید :

اگر یونس علیه السلام استغفار و تسبیح نمی کرد ؛ تا روز قیامت در شکم ماهی زندانی می شد (2) .

این اثر ترک اولی است که سبب استغفار معصوم از خداوند می شود .

حضرت آدم علیه السلام اولین توبه کنندۀ واقعی

حضرت آدم علیه السلام و حوا پس از آن که از درخت ممنوعه خوردند ، بر اثر این ترک اولی از بهشت رانده شدند . آنان سریع به غفلت خود پی برده و توبه کردند و از درگاه الهی طلب مغفرت نموده و گفتند :