شرح دعای کمیل صفحه 589

أوْ تُبَعِّدَ مَنْ أَدْنَیْتَهُ أَوْ تُشَرِّدَ مَنْ آوَیْتَهُ

اشاره

، أَوْ تُسَلِّم إِلَی الْبَلَاءِ مَنْ کَفَیْتَهُ وَرَحِمْتَهُ

یا آن را که به خود نزدیک نموده ای و از مقام قرب خود بهره مندش ساخته ای دور نمایی ، یا آن را که پناه دادی از خود برانی ، یا کسی را که خود کفایت کرده ای و به او رحم نموده ای به امواج بلا و گرفتاری واگذاری

محرومیّت ها نتیجۀ اعمال خود انسان

خدای متعال ، هرگز حقی را ضایع نمی کند و پناه آورده ای را نمی راند و کسی که به او توکّل نموده است را به بلایی دچار نمی کند. تمام ضایع شدن ها، دور شدن ها و هجوم بلاها ، نتیجۀ عمل انسان است ؛ چرا که خدای متعال هرگز با بنده ای خصومت و دشمنی ندارد.

در قرآن کریم تصریح شده است که خدای متعال هرگز به کسی ظلم نمی کند و حقی را ضایع نمی سازد:

« إِنَّ اللّٰهَ لاٰ یَظْلِمُ النّٰاسَ شَیْئاً وَ لٰکِنَّ النّٰاسَ أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ » (1).

یقیناً خدا هیچ ستمی به مردم روا نمی دارد، ولی مردم [ با روی گردانی از حق ] بر خود ستم می ورزند.

و در آیه ای دیگر می فرماید:

« وَ اصْبِرْ فَإِنَّ اللّٰهَ لاٰ یُضِیعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِینَ » (2).

و شکیبایی کن که یقیناً خدا پاداش نیکوکاران را تباه نمی کند.

بنابراین ، باید فلسفه نزول بلاها که اعم از ضایع شدن ، طرد شدن ، رد