شرح دعای کمیل صفحه 629

هرچه بیشتر در مسیر طغیان گام برمی دارند ، نعمت خود را بیشتر می کند (1) . که این از دو حال خارج نیست ؛ یا این نعمت ها باعث تنبیه و بیداری شان می شود که در این صورت برنامۀ هدایت الهی عملی شده است ؛ و یا این که بر غرور و بی خبری شان می افزاید ، که در این صورت مجازاتشان به هنگام رسیدن به آخرین مرحله ، دردناک تر است ؛ زیرا هنگامی که غرق در ناز و نعمت می شوند ، خداوند طومار زندگی آنان را در هم می پیچد .

خدای متعال می فرماید :

«وَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیٰاتِنٰا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لاٰ یَعْلَمُونَ » (2).

و کسانی که آیات ما را تکذیب کردند ، به تدریج ازجایی که نمی دانند [ به ورطۀ سقوط و هلاکت ] می کشانیم .

و یا می فرماید :

«فَذَرْنِی وَ مَنْ یُکَذِّبُ بِهٰذَا الْحَدِیثِ سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لاٰ یَعْلَمُونَ » (3).

پس مرا با کسانی که این قرآن را انکار می کنند واگذار ، به زودی ما آنان را به تدریج از آن جا که نمی دانند [ به سوی عذاب ] می کشانیم .

این آیات به همۀ گناه کاران هشدار می دهد که تأخیر کیفر الهی را دلیل بر پاکی و درستی خود و یا ضعف و ناتوانی پروردگار نگیرند ، و ناز و نعمت هایی که در آن

1- (1)) . «وَ لاٰ یَحْسَبَنَّ الَّذِینَ کَفَرُوا أَنَّمٰا نُمْلِی لَهُمْ خَیْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّمٰا نُمْلِی لَهُمْ لِیَزْدٰادُوا إِثْماً وَ لَهُمْ عَذٰابٌ مُهِینٌ» . آل عمران ( 3 ) : 178 . و کسانی که کافر شدند ، گمان نکنند مهلتی که به آنان می دهیم به سودشان خواهد بود ، جز این نیست که مهلتشان می دهیم تا بر گناه خود بیفزایند ، و برای آنان عذابی خوارکننده است .
2- (2)) . اعراف ( 7 ) : 182 .
3- (3)) . قلم ( 68 ) : 44 .