شرح دعای کمیل صفحه 630

غرق اند نشانۀ تقربشان به خدا ندانند ، چه بسا این نعمت ها مقدمۀ مجازات استدراجی پروردگار باشد (1) .

امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرماید :

« إِنَّهُ مَنْ وُسِّعَ عَلَیْهِ فِی ذَاتِ یَدِهِ فَلَمْ یَرَه ذَلِکَ اسْتِدْرَاجاً فَقَدْ أَمِنَ مَخُوفاً » (2) .

کسی که خداوند به امکاناتش وسعت بخشد و آن را مجازات استدراجی نداند از نشانۀ خطر غافل مانده است .

امام صادق علیه السلام در تفسیر «سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لاٰ یَعْلَمُونَ » فرموده است :

« هُوَ الْعَبْدُ یُذْنِبُ الذَّنْبَ فَتُجَدَّدُ لَهُ النِّعْمَهُ مَعَهُ تُلْهِیهِ تِلْکَ النِّعْمَهُ عَنِ الإسْتِغْفَارِ مِنْ ذَلِکَ الذَّنْب » (3) .

منظور از این آیه ، بندۀ گناه کاری است که پس از انجام گناه ، خداوند او را مشمول نعمتی قرار می دهد ، ولی او نعمت را به حساب خوبی خودش گذاشته و از استغفار در برابر گناه ، غافلش می سازد .

ب - عذاب استیصال

عذاب استیصال ، مجازات های نابود کننده ای است که کافران و امت های فاسد پیشین را نابود ساخته است .

این نوع مجازات ، موجب پاک سازی جامعه از لوث وجود کسانی است که غیر قابل اصلاح بوده و با این گونه عذاب ، ریشه کن و منقرض می شوند . با این گونه

1- (1)) . مجمع البیان : 125/10 ؛ المیزان : 452/8 ؛ تفسیر نمونه : 32/7 .
2- (2)) . نهج البلاغه : حکمت 358 .
3- (3)) . الکافی: 452/2، باب استدراج، حدیث 2 و 3 ؛ بحار الأنوار : 218/5 ، باب 8 ، حدیث 11.