شرح دعای کمیل صفحه 636

ولی بلای آخرت جنبۀ آزمایش و امتحان ندارد ، بلکه مکافات عمل است و صبری هم بر آن متصور نیست ، و بر فرض محال ، اگر کسی بتواند در برابر آن عذاب صبر کند برای صبرش هیچ پاداش و اجری وجود ندارد !

موجبات جاودانگی عذاب

امیرالمؤمنین علی علیه السلام در مورد عذاب آخرت با چنین بیانی که : « وَهُوَ بَلاءٌ تَطُولُ مُدَّتُهُ وَیَدُومُ مَقَامُهُ وَلا یُخَفَّفُ عَنْ أَهْلِهِ » .

بلاء و عذاب آخرت را با طولانی بودن مدت و دوام و عدم تخفیف عذاب برای گناه کاران معرّفی نموده اند .

در آیات قرآن کریم کراراً به این قضیه اشاره شده است که بسیاری از اهل گناه که به واسطه اصرار بر گناه ، گوهر ایمان خود را از دست داده اند ، در عذاب الهی مخلّد خواهند بود ؛ به این معنا که عذاب الهی از آنان برداشته نخواهد شد .

« بَلیٰ مَنْ کَسَبَ سَیِّئَهً وَ أَحٰاطَتْ بِهِ خَطِیئَتُهُ فَأُولٰئِکَ أَصْحٰابُ النّٰارِ هُمْ فِیهٰا خٰالِدُونَ » (1).

بلکه کسانی که مرتکب گناه شدند وآثار گناه ، سراسر وجودشان را فرا گرفت ، آنان اهل آتش اند و در آن جاودانه اند .

کسانی که با اراده و اختیار مرتکب گناهی شوند و خطیئه - که حالتی است که بعد از ارتکاب عمل زشت به دل انسان دست می دهد - آنان را محاصره نماید که هیچ راه و روزنه ای برای این که هدایت به آنان روی آورد باقی نمانده باشد ، در آتش