شرح دعای کمیل صفحه 717

بی چارگی و قرار گرفتن در مخمصه ها و تنگناها ، از ویژگی های زندگی انسانِ دور از خدا است و تمام این بی چارگی ها ، زاییدۀ جهل و نادانی انسان است .

خدای متعال ، اسباب هدایت و سعادت و خوشبختی انسان را در اختیار او قرار داده است . حال ، اگر انسانی با دست خود ، تیشه به ریشۀ راحتی و آسایش خویش بزند ، نباید گناه خود را به گردن قضا و قدر الهی بیندازد .

برای خلاص شدن از متن مخمصه های طبیعی و غیر طبیعی ، شخصی و اجتماعی و دنیوی تنها راه نجات ، توسل و تمسّک به قدرت الهی است .

امیرالمؤمنین علی علیه السلام در این فراز از دعا ، خدای متعال را فریادرسِ فریادخواهان و چارۀ بی چارگان می خواند . کدام بی چارگی بالاتر از بی چارگی انسان در قیامت است ؟ به خدا سوگند ، تمام بی چارگی ها در دنیا حتی به لحظه ای از بی چارگی انسان در قیامت نخواهد رسید . آن روز ، روزی است که طبق شهادت قرآن کریم

« یَجْعَلُ الْوِلْدٰانَ شِیباً » (1).

روزی که کودکان را پیر می کند .

در قرآن کریم ، پیرامون قیامت بیش از هزار آیه آمده است : حالات انسان ، کیفیت حشر انسان ، حسرت انسان ، وحشت و ترس انسان ، تشنگی و گرسنگی انسان ، گرمای صحرای محشر ، معطلی انسان و . . . همه و همه نشان گر سختی و بی چارگی انسان در آن روز است .

بدون تردید کسی غیر از خدای متعال فریادرس انسان نخواهد بود ، لذا امیرالمؤمنین علی علیه السلام در این فراز ، خدای متعال را فریادرسِ فریادخواهان می خواند .