شرح دعای کمیل صفحه 858

« أَحْمَدُهُ . . . وَأَسْتَعِینُهُ عَلَی وَظَائِفِ حُقُوقِهِ » (1) .

او را سپاس می گویم . . . و برای ادای حقوقش از او کمک می طلبم .

و در خطبۀ معروفشان در صفّین که حقِّ والی بر رعیّت ، و رعیّت بر والی را متذکّر شده و سختی رعایت حق و دیگر مسائل را مطرح می نماید ، در عبارتی موجز می فرماید که حق خداوند بر بندگان ، رعایت فرمان های اوست (2) .

پر واضح است که بجای آوردن حق مولی الموالی - چنانکه باید و شاید - امکان پذیر نیست ، پس باید خداوند بزرگ را سوگند داد که یاری کند تا در حد امکان بنده ناتوان ، حقش را بجا آورد .

قداست حضرت حق

قسم دادن پروردگار به قداست و تنزّهش ، اعتراف به مقام ربوبی حضرت حق و نشانگر بندگی بنده نسبت به پروردگار خویش است (3) .

خداوند متعال در دو آیه از قرآن کریم ، خود را به صفت « قدّوس » خوانده است :

1- (1)) . نهج البلاغه ، خطبۀ 190 .
2- (2)) . « وَلَکِنَّهُ سُبْحَانَهُ جَعَلَ حَقَّهُ عَلَی الْعِبَادِ أَنْ یُطِیعُوهُ وَجَعَلَ جَزَاءَهُمْ عَلَیْهِ مُضَاعَفَهَ الثَّوَابِ تَفَضُّلاً مِنْه » . نهج البلاغه : خطبۀ 216 . ولی حقّش را بر بندگان چنین مقرّر فرمود که او را بندگی کنند ، و مزد عبادت را بر عهده خود برای بندگان چندبرابر قرار داد ؛ به علّت فضل و کرمی که دارد .
3- (3)) . « القدس : تنزیه اللّٰه ، وهو القدّوس والمقدّس والمتقدّس » لسان العرب : 168/6 و کتاب العین : مادۀ « قدس » . « القدوس من أسمائه تعالی ، من القدس وهو الطاهر المنزّه عن العیوب والنقائص » مجمع البحرین : مادۀ « قدس » .