اماکن زیارتی و سیاحتی سوریه صفحه 133

اعجاب انگیز این قبر باید گفت سازندگان این سنگ قبر، می پنداشته اند انسان های نخستین قد بسیار بلندی دارند. که البته از لحاظ علمی ثابت شده است آنها کوتاهتر هم بوده اند. این امر برای برخی دیگر از قبور پیامبران در شام نیز دیده می شود. قبر شیث بن آدم در بعلبک نیز بیست متر طول دارد.

گویند نخستین کسی که عمارت و مقبره ای بر این قبر ساخت، اسکندر مقدونی بود.

سپس در دوره های اسلامی نیز تجدید بنا گشت. در دوره عثمانی ها گنبدی بر فراز آن ساختند و بعدها نیز قسمتهایی بدان اضافه گردید. بیرون حجره و مرقد،صحن بزرگی است که در سده اخیر ساخته شده و جامع آن نیز در کنار آن قرار دارد.

تصاویر شماره 37 و 38

2. قبر منسوب به حضرت موسی علیه السلام در قریه نَیْرَب

در قریه «نَیْرَب» یکی از قرای شرق دمشق- در نزدیکی ربوه- به روایتی قبر حضرت موسی علیه السلام و به روایتی دیگر قبر ام حنه مادر مریم قرار دارد. این قریه در چهار کیلومتری دمشق و در دامنه کوه قاسیون بوده و مسجد بزرگی در آن به نام «جامع القدم» ساخته شده است. وجه تسمیه آن بخاطر جای پاهایی است که بر روی سنگی دیده می شود و گویند جای قدم های حضرت موسی علیه السلام است «(1)». در این مسجد یک چهار دیواری کوچکی است که بر آن نوشته است: «بعضی ازصلحا، پیامبرصلی الله علیه و آله را در خواب دیده اند که می فرمود: این جا قبر برادرم موسی است.

گویند در آن جا حضرت خضر نیز نماز گزارده است. مسجد مذکور در 1044 هجری به وسیله سلطان سلیمان عثمانی و احمد پاشا تجدید بنا شد. مقبره نیز توسط شیخصالح البرکه ساخته شده و مورد زیارت و تبرک مردم و اهالی قرار دارد «(2)».

بنای کنونی آن از همان دوره عثمانی است.

1- ابن بطوطه، الرحله،ص 70؛ نَیْرب امروزه دو قسمت است« النیرب الاعلی» و« النیرب الادنی» که داخل شهر شده و نزدیکی ساحه الاموین کنونی است.

2- نعیمی، الدارس فی تاریخ المدارس، ج 2،ص 339، ابن حورانی، همان کتاب،صص 96 و 82

ص :159

3. محل سکونت حضرت مریم و عیسی علیه السلام در رُبْوَه

در دامنه کوه قاسیون- سمت مغرب آن- (انتهای قاسیون) قریه «رُبْوَه» محل سکونت حضرت عیسی علیه السلام و مادرش مریم بوده که بدان پناه برده اند. در قرآن کریم نام این محل نیز آمده است «وآوَینا هُما الی رُبْوَه ذاتِ قرارٍ ومعین» «(1)».

در این مکان مسجدی قرار دارد که کتیبه ای به خط کوفی از دوران فاطمی ها بر بالای آن دیده می شود. کمی پایین تر از آن، قریه «نیرَبْ» و در جنوب آن، قریه «الْمّزِهِ» قرار دارد. مکان رُبوه چون در دامنه کوه است و از زیر آن نیز نهر معروف «بَرُدی» می گذرد بسیار زیبا و باصفاست. در کنار مسجد مذکور غار کوچکی است که مردم می پندارند عیسی در آن به دنیا آمده است «(2)».

4. مکان تولّد یا حضور ابراهیم علیه السلام در بَرْزَه

در دامنه کوه قاسیون و در شرق آن، قریه ای به نام «البرزه» است که به عبدالعزیز بن محمد البرزی منسوب است «(3)». در آن قریه مسجدی ساخته اند که گویند حضرت ابراهیم علیه السلام در آن مکان کوکب یا ستاره زهره را- که در قرآن کریم از آن یاد شده- دیده است. «فَلَمَّا جَنَّ عَلَیْهِ الَّلیل رأی کوکباً قال هذا رَبّی فَلَمَّا افَلَ ...» «(4)». و برخی گفته اند در آنجا متولد شده است. «(5)»

در نزدیکی این مسجد، حضرت لوط علیه السلام و سایر انبیا حضور یافته و بزرگان و شیوخ نیز در آن اقامت کرده یا اعتکاف نموده اند. مسجد مذکور امروزه به «جامع ابراهیم علیه السلام» معروف است و روایات زیادی نیز در فضیلت آن نقل شده است. در خارج باب آن مسجد، مکانی است که ابراهیم از نمرود در آن مخفی شده است.

1- محمد احمد دهمان، همان کتاب،ص 9؛ ابن بطوطه همان کتاب،ص 72

2- یاقوت حموی، همان کتاب، ج 3،ص 26

3- پیشین، ج 1،ص 382

4- انعام: 76

5- مسعودی، همان کتاب، ج 2،ص 113؛ یاقوت حموی، همان کتاب، ج 1،ص 383. در مکان تولد ابراهیم علیه السلام اختلاف است اما بیشتر روایات حاکی است در شهر اور، در فلسطین کنونی به دنیا آمده است.