- مجموعه مقالات هماندیشی 1 1
- بخش یک: کلیات 4
- اشاره 4
- 1. مفهوم زیارت 4
- مقدّمه 5
- چکیده 5
- معنای زیارت 7
- زیارت در آیات قرآن 8
- زیارت در روایات اهل بیت 18
- زیارت در فقه 24
- زیارت با معرفت 28
- ضرورت و اهمیت زیارت 35
- زیارت، زندهترین راه ارتباط 42
- ارکان زیارت 47
- اهداف زیارت 53
- چهار برنامه و یک هدف 54
- سه هدف در زیارت 56
- نتیجه 58
- خلاصه 59
- فهرست منابع 62
- اشاره 63
- معنای واژگانی 63
- چکیده 63
- اشاره 65
- یادسپاری 65
- معانی گرتهبرداری شده 67
- اشاره 67
- اشاره 67
- اشاره 68
- مفهوم اصطلاحی 70
- زیارت در ادیان 72
- اشاره 72
- اشاره 75
- زیارت، واقعیت اصیل 76
- عمل حسی 77
- عبادت 77
- آداب 79
- حالات 81
- یادسپاری 83
- اشاره 84
- نگاه اول 84
- زمان 84
- ابن الوقت/ ابوالوقت 87
- اشاره 88
- نگاه دوم 88
- موضوع 88
- 2. مکان 88
- 1. شیء 88
- یادسپاری 89
- شخص 92
- دلیل بر کارکرد نفوس قدسیه در نظام هستی 94
- زیارت فُجّار (جانهای منفی) 95
- یادسپاری 95
- یادسپاری 96
- زبان 96
- زبان عرفی 97
- زبان دینی 98
- یادسپاری 99
- زبان زیارت 99
- هدف 100
- اشاره 104
- حرفهای آخر 104
- 1. خاستگاه زیارت 104
- 2. فلسفه زیارت 105
- زیارتِ متعارف در تشیّع 106
- نتیجه پژوهش 107
- فهرست منابع 108
- معنای زیارت 111
- اشاره 111
- 3. صفای زیارت 111
- چکیده 111
- متون زیارتی 113
- زیارت در قرآن 114
- در سیره و سخن حضرت محمّد صلی الله علیه و آله 117
- در سیره و سخن معصومین علیهم السلام 119
- روش دانشمندان شیعه 119
- حکمت زیارت 121
- نقش تربیتی زیارت 122
- بصیرت زایر 126
- اذن دخول 127
- آداب زیارت 129
- اشاره 131
- آفات زیارت 131
- 2. غفلت از ارزیابی خود 132
- 1. محرومیت از معرفت و جهالت باطنی 132
- 3. انجماد روحی و تصلّب فکری 133
- 4. عدم مراعات ادب حضور 134
- 6. روی آوردن به امور خرافی 135
- 5. فراموش کردن میثاق با امام 135
- فهرست منابع 139
- چکیده 141
- 4. پیشینه زیارت در آموزههای دینی ایرانیان 141
- اشاره 141
- فلسفه زیارت 142
- تعریف زیارت 142
- بررسی رسم زیارت در ایران قبل از اسلام 144
- زیارت در آیین یهود 149
- زیارت در آیین مسیحیت 152
- زیارت در آرا و افکار مانی 154
- زیارت در آرا و افکار مزدک 155
- زیارت در آرا و افکار بودا 156
- بررسی زیارت در قرآن 157
- زیارت در حدیث 159
- بررسی زیارت در ایران بعد از اسلام 162
- پایان سخن 164
- فهرست منابع 166
- تعاریف 168
- اشاره 168
- 5. زیارات و نیایشها در متون مقدس 168
- چکیده 168
- مقدّمه 169
- دعا و زیارت در متون مقدس 170
- زیارتگاهها در متون مقدس 173
- تدفین مردگان و زیارت اهل قبوردر متون مقدس 176
- ارسال سلامها و درودها برای صالحان 179
- زیارت اماکن مقدس و قربانی کردن برای خدایان 180
- از پرستش یهوه (خدای یکتا) تا شرک و بتپرستی 182
- نتیجهگیری 184
- فهرست منابع 185
- 6. نذر و نیاز در دین زرتشت و ایران باستان 186
- اشاره 186
- مقدّمه 186
- چکیده 186
- اوستا با نویسه فارسی 188
- دین زرتشت 189
- آتشکده 191
- نور و روشنایی، قبله زرتشتیان 192
- بخش گاتها 195
- برخی از انواع نذر و نیاز و داد و دهش و خیرات 195
- نذر و نیاز در آیین زرتشت 195
- نذر و نیاز و زیارت در دورههای مختلف ایران باستان 199
- «ریگ ودا» کتاب مقدس هندوها 200
- دین آریاییهای هند 202
- نذر و نیاز و قربانی در وداها 203
- پیدایی جهان 204
- الف) بخش یسنا 205
- قیام زرتشت 205
- نذر و نیاز و نیکوکاری (امور خیریه) در اوستای کنونی 205
- مثال: 208
- واژههایی که در اوستا به مفهوم نذر، بخشیدن و وقف است 208
- یسنا هات 4: 208
- دا 208
- نذر و نیاز در دورههای مختلف تاریخی 215
- فهرست منابع 222
- 7. استفاده ابزاری از زیارت در مکه و مدینه 224
- اشاره 224
- چکیده 224
- مقدّمه 224
- آفات عمومی زیارت 227
- ارکان زیارت 228
- تعریف استفاده ابزاری از زیارت 229
- نمونههای استفاده ابزاری از زیارت در جوامع شیعی 230
- جایگاه سنت در زیارت 231
- اشاره 231
- سخن علامه بن باز درباره سنت پیامبر صلی الله علیه و آله 232
- سؤالهای اساسی در سنت رسول اللَّه صلی الله علیه و آله 244
- استفاده ابزاری از اماکن زیارتی 245
- استفاده ابزاری از زیارت در اهل سنت 245
- اشاره 245
- 1. تبلیغ به نفع یک فرقه خاص 246
- 2. نصب تابلوها در اماکن مقدس 246
- 3. تحریفها 247
- 4. تبلیغ در مجاورت قبور 249
- 5. قداست لباس پیامبر صلی الله علیه و آله 250
- 6. تکیه بر ظواهر 251
- 7. قوانین خشک 251
- 8. تظاهر و ریا 252
- استفاده ابزاری از زایر در زیارت 255
- 2. عدم دسترسی به منابع 255
- اشاره 255
- 1. عدم تسلط زایر به زبان عربی 255
- 3. فرصت محدود 256
- 5. ندانستن قوانین قضایی کشور میزبان 256
- 4. دلهره سفر 256
- 6. کعبه آرایی و ناآگاهی زایران 257
- 7. انحصارطلبی 258
- 9. زیارتنامه جعلی! 258
- 8. محو آثار باستانی 258
- اشاره 259
- استفاده ابزاری از لوازم و تجهیزات 259
- 1. استفاده از پلیس (نیروی قهریه) برای ارشاد 259
- 10. کسب درآمد از زایر 259
- 3. پردهداری کعبه 260
- 2. داخل شدن در کعبه مشرفه 260
- 5. نوشتههای روی پرده کعبه 261
- 4. حج بزرگان 261
- 7. حضور کفار در مکه و مدینه 262
- 6. جابجایی نمادهای حج 262
- 9. نماز میت 263
- 8. قصر امیر 263
- اشاره 264
- 10. برخورد با مُهر 264
- سجده بر گیاهان زمین 265
- 11. مفاتیح و کتب ادعیه 272
- نتیجهگیری 274
- 12. مصحف علی علیه السلام و فاطمه علیها السلام 274
- فهرست منابع 275
- مقدّمه 276
- 8. جامعهشناسی زیارت 276
- اشاره 276
- چکیده 276
- نگاه به دیدگاه جامع زیارت 277
- جامعهشناسی زیارت 278
- جامعهشناسی امامزادگان در ایران 284
- نتیجهگیری 284
- فهرست منابع 286
- اشاره 287
- بخش دو مبانی فکری و اعتقادی 287
- 1. زیارت 287
- مفهوم کلمه زیارت 288
- چکیده 288
- معنی چهارم زیارت به چند وجه است 289
- 1. زیارت بیت اللَّه شریف 290
- اقسام زیارتهای ثوابدار 290
- 2. زیارت پیامبر صلی الله علیه و آله 292
- 3. زیارت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام 293
- 4. زیارت همه ائمه علیهم السلام 294
- 5. زیارت هر یک از امامان از راه دور 294
- 8. زیارت مؤمنین خصوصاً صلحا 295
- 7. زیارت قبر عبدالعظیم بن عبداللَّه الحسنی در ری 295
- 6. زیارت قبر فاطمه بنت موسی بن جعفر علیها السلام 295
- 9. زیارت مؤمن هر چند مریض یا دور باشد 296
- 10. زیارت قبور مؤمنین و دعا برای آنها 297
- نقش زیارت 297
- مستندات زیارت 298
- چند شاهد 299
- چکیده 304
- اشاره 304
- مقدّمه 304
- 2. دعا از دیدگاه قرآن و معصومین علیهم السلام 304
- مفهوم و ماهیت دعا 306
- فلسفه دعا و نیایش 309
- اهمیت دعا و شرایط استجابت 311
- تأثیر دعا و مناجات در دلِ شب 313
- دعا درمان دردها 315
- مراعات ادب دعا 317
- پنهان کردن دعا 317
- اگر دعای شما نبود ارزشی نداشتید 320
- فهرست منابع 321
- مقدّمه 322
- چکیده 322
- 3. مبانی فکری و اعتقادی زیارت 322
- اشاره 322
- مستندات دینی زیارت 326
- سندهای دینی در مورد زیارت 328
- باورهای ابن تیمیه در مورد زیارت قبر رسول خدا صلی الله علیه و آله 329
- افکار نادرست و اعمال ننگین وهابیت 330
- زیارت در سیره پیامبر صلی الله علیه و آله 332
- دیدگاه پیامبر در مورد زیارت قبور 333
- جنبههای مختلف زیارت از زبان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 336
- زیارت در مکتب اهل بیت علیهم السلام 337
- آثار و سازندگی زیارت 337
- تولّی و تبرّی در زیارت عاشورا 338
- ثواب زیارت ائمه اطهار علیهم السلام 339
- زیارت با معرفت و آگاهی 341
- بررسی تطبیقی زیارت از دیدگاه شیعه و اهل سنت 343
- اشاره 343
- نمونههایی از اسوههای عملی در باب زیارت 345
- خصوصیات زیارت در فضاهای معنوی 349
- فضیلت و اجر و سازندگی زیارت 350
- ساختن بنا و تعمیر قبور 351
- نظر مرحوم کاشف الغطا 353
- مبانی پرورشی و تربیتی زیارت 354
- اشاره 354
- توجه به خدا 354
- اشاره 355
- تقرب به خدا 355
- تحول روحی 356
- توبه و گناهزدایی 357
- مبانی فرهنگی و اجتماعی زیارت 362
- مبانی عقلی و روانشناختی زیارت 365
- فیض حضور و کیمیای نظر 365
- ارتباط عقل و دل در مورد زیارت 365
- قطره، دریاست اگر با دریاست 368
- کلام آخر 369
- 4. زیارت در سیره معصومین و علما 371
- چکیده 371
- اشاره 371
- زیارت بقیع در سیره معصومین علیهم السلام 373
- زیارت شهدای احد در سیره معصومین علیهم السلام 374
- پیامبر صلی الله علیه و آله و زیارت قبر مادر 375
- سیره حضرت فاطمه علیها السلام 376
- سیره امام حسین علیه السلام 376
- زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه و آله در سیره معصومین علیهم السلام 376
- سیره امام سجاد علیه السلام 377
- سیره امام رضا علیه السلام 378
- سیره امام صادق علیه السلام 378
- سیره امام کاظم علیه السلام 378
- سیره امام جواد علیه السلام 379
- زیارت قبر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در سیره صحابه 379
- اشاره 380
- سیره و سخن علمای بزرگ برای زیارت 380
- امام خمینی قدس سره 381
- آیت اللَّه مرعشی نجفی رحمه الله 381
- حکیم عارف، ملاصدرای شیرازی رحمه الله 381
- علامه طباطبایی رحمه الله 381
- آیت اللَّه بروجردی رحمه الله 383
- آیت اللَّه بهجت 383
- آیت اللَّه فاضل لنکرانی رحمه الله 384
- محدث بزرگوار حاج شیخ عباس قمی رحمه الله 384
- فضیلت زیارت حضرت معصومه علیها السلام 385
- آیت اللَّه گلپایگانی رحمه الله 385
- شوق زیارت 387
- آداب زیارت 388
- فرجام سخن 390
- فهرست منابع 392
- اشاره 394
- چکیده 394
- مقدّمه 394
- 5. زیارت از دیدگاه عقل و نقل 394
- معنای زیارت 396
- 1. زیارتگاه ائمه محل نزول ملائکه 396
- اهمیت فلسفی تقدس زیارتگاه ائمه 396
- 2. فلسفه زیارت قبور 397
- 3. راز قداست قبور ائمه و بزرگان 400
- زیارت قبور از نظر آیات و روایات 402
- 1. مقدّمه 402
- 2. روایاتی در باب اهمیت زیارت قبور 404
- 3. زیارت قبور در آثار فیلسوفان 407
- 4. خلاصهای از گفتار فخر رازی در فواید زیارت قبور 413
- 5. زیارت زمینه ساز معرفت و محبت 419
- 6. زیارت، فیض حضور و کیمیای نظر 420
- 7. قطره، دریاست اگر با دریاست 422
- 8. زیارت، مائده شرف و فضیلت 423
- 9. زیارت عاملی تأثیرگذار در اتصال به واسطههای فیض 425
- 10. زیارت سیره سلف صالح 427
- 11. زیارت، قلمرو دل و وادی محبت 429
- 12. محبت، پشتوانه زیارت 431
- فهرست منابع 434
- اشاره 436
- 6. تأملی بر مبانی اجتماعی و فرهنگی زیارت 436
- چکیده 436
- پیشگفتار 437
- طرح مسأله 438
- زیارت و نیاز اجتماعی 438
- اشاره 438
- زیارت و گروه اجتماعی 440
- ارتباط زیارت با گروه نخستین 441
- زیارت و فرهنگ 442
- زیارت و اجتماعی شدن (جامعهپذیری) 445
- زیارت و ارزش اجتماعی 446
- زیارت و هنجار اجتماعی 449
- زیارت و نشانه 451
- زیارت و انسان شناسی 452
مجموعه مقالات هماندیشی 1
اشاره
یادداشت کمیته علمی
داشتن ارتباط با انسانهای بزرگ و اسوه، یکی از بهترین راهها و شیوههای تربیتی به شمار میرود. روح و جان آدمی، در جریان این ارتباط، صیقل و صفا مییابد و از کدورتها و ناپاکیها خلاص میگردد. این تأثیرپذیری، در پرتو الگوبرداری از رفتار، منش، خُلق و خوی و حَسَنات و تمایلات انسانهای بزرگ است.
از سوی دیگر، تأثیر معنوی و اشراف ارواح بزرگ بر دیگران نیز قابل انکار نیست.
انبیا و اولیای الهی، بهترین الگوهایی هستند که انسانها میتوانند از ارتباط با آنان، در مسیر رشد و تکامل خود، بهره برند. این ارتباط، در قالب «زیارت» مطرح شده است. زیارت قبور اولیای الهی میتواند به شناخت بیشتر آن بزرگواران و الگوبرداری از خصلتهای الهی آنان بینجامد و یا از طریق اشراق معنوی، بر روح و جان آدمی تأثیرگذار باشد.
استقبال انسانها از اماکن زیارتی در تمامی ادیان آسمانی و بشری و نیز اشتیاق مسلمانان به زیارت اماکن و مزارات مقدّس، بر کسی پوشیده نیست. به عنوان نمونه، تنها از میان ایرانیان، سالانه میلیونها زائر به مکانهای زیارتی سفر میکنند و از آنها بهره معنوی میگیرند؛ مکانهایی از قبیل:
1. خانه خدا و مزار پیامبر صلی الله علیه و آله و ائمه بقیع علیهم السلام در عربستان
2. عتبات مقدّس در عراق
3. حَرَم امام رضا علیه السلام در مشهد
4. حرم امامزادگان در قم، شهرری و شیراز.