- مجموعه مقالات هماندیشی 1 1
- بخش یک: کلیات 4
- 1. مفهوم زیارت 4
- اشاره 4
- مقدّمه 5
- چکیده 5
- معنای زیارت 7
- زیارت در آیات قرآن 8
- زیارت در روایات اهل بیت 18
- زیارت در فقه 24
- زیارت با معرفت 28
- ضرورت و اهمیت زیارت 35
- زیارت، زندهترین راه ارتباط 42
- ارکان زیارت 47
- اهداف زیارت 53
- چهار برنامه و یک هدف 54
- سه هدف در زیارت 56
- نتیجه 58
- خلاصه 59
- فهرست منابع 62
- معنای واژگانی 63
- چکیده 63
- اشاره 63
- یادسپاری 65
- اشاره 65
- معانی گرتهبرداری شده 67
- اشاره 67
- اشاره 67
- اشاره 68
- مفهوم اصطلاحی 70
- اشاره 72
- زیارت در ادیان 72
- اشاره 75
- زیارت، واقعیت اصیل 76
- عبادت 77
- عمل حسی 77
- آداب 79
- حالات 81
- یادسپاری 83
- زمان 84
- اشاره 84
- نگاه اول 84
- ابن الوقت/ ابوالوقت 87
- اشاره 88
- 1. شیء 88
- 2. مکان 88
- موضوع 88
- نگاه دوم 88
- یادسپاری 89
- شخص 92
- دلیل بر کارکرد نفوس قدسیه در نظام هستی 94
- یادسپاری 95
- زیارت فُجّار (جانهای منفی) 95
- زبان 96
- یادسپاری 96
- زبان عرفی 97
- زبان دینی 98
- زبان زیارت 99
- یادسپاری 99
- هدف 100
- اشاره 104
- حرفهای آخر 104
- 1. خاستگاه زیارت 104
- 2. فلسفه زیارت 105
- زیارتِ متعارف در تشیّع 106
- نتیجه پژوهش 107
- فهرست منابع 108
- 3. صفای زیارت 111
- معنای زیارت 111
- چکیده 111
- اشاره 111
- متون زیارتی 113
- زیارت در قرآن 114
- در سیره و سخن حضرت محمّد صلی الله علیه و آله 117
- در سیره و سخن معصومین علیهم السلام 119
- روش دانشمندان شیعه 119
- حکمت زیارت 121
- نقش تربیتی زیارت 122
- بصیرت زایر 126
- اذن دخول 127
- آداب زیارت 129
- آفات زیارت 131
- اشاره 131
- 2. غفلت از ارزیابی خود 132
- 1. محرومیت از معرفت و جهالت باطنی 132
- 3. انجماد روحی و تصلّب فکری 133
- 4. عدم مراعات ادب حضور 134
- 6. روی آوردن به امور خرافی 135
- 5. فراموش کردن میثاق با امام 135
- فهرست منابع 139
- چکیده 141
- 4. پیشینه زیارت در آموزههای دینی ایرانیان 141
- اشاره 141
- تعریف زیارت 142
- فلسفه زیارت 142
- بررسی رسم زیارت در ایران قبل از اسلام 144
- زیارت در آیین یهود 149
- زیارت در آیین مسیحیت 152
- زیارت در آرا و افکار مانی 154
- زیارت در آرا و افکار مزدک 155
- زیارت در آرا و افکار بودا 156
- بررسی زیارت در قرآن 157
- زیارت در حدیث 159
- بررسی زیارت در ایران بعد از اسلام 162
- پایان سخن 164
- فهرست منابع 166
- 5. زیارات و نیایشها در متون مقدس 168
- چکیده 168
- تعاریف 168
- اشاره 168
- مقدّمه 169
- دعا و زیارت در متون مقدس 170
- زیارتگاهها در متون مقدس 173
- تدفین مردگان و زیارت اهل قبوردر متون مقدس 176
- ارسال سلامها و درودها برای صالحان 179
- زیارت اماکن مقدس و قربانی کردن برای خدایان 180
- از پرستش یهوه (خدای یکتا) تا شرک و بتپرستی 182
- نتیجهگیری 184
- فهرست منابع 185
- 6. نذر و نیاز در دین زرتشت و ایران باستان 186
- مقدّمه 186
- اشاره 186
- چکیده 186
- اوستا با نویسه فارسی 188
- دین زرتشت 189
- آتشکده 191
- نور و روشنایی، قبله زرتشتیان 192
- برخی از انواع نذر و نیاز و داد و دهش و خیرات 195
- بخش گاتها 195
- نذر و نیاز در آیین زرتشت 195
- نذر و نیاز و زیارت در دورههای مختلف ایران باستان 199
- «ریگ ودا» کتاب مقدس هندوها 200
- دین آریاییهای هند 202
- نذر و نیاز و قربانی در وداها 203
- پیدایی جهان 204
- قیام زرتشت 205
- الف) بخش یسنا 205
- نذر و نیاز و نیکوکاری (امور خیریه) در اوستای کنونی 205
- یسنا هات 4: 208
- مثال: 208
- واژههایی که در اوستا به مفهوم نذر، بخشیدن و وقف است 208
- دا 208
- نذر و نیاز در دورههای مختلف تاریخی 215
- فهرست منابع 222
- چکیده 224
- مقدّمه 224
- اشاره 224
- 7. استفاده ابزاری از زیارت در مکه و مدینه 224
- آفات عمومی زیارت 227
- ارکان زیارت 228
- تعریف استفاده ابزاری از زیارت 229
- نمونههای استفاده ابزاری از زیارت در جوامع شیعی 230
- اشاره 231
- جایگاه سنت در زیارت 231
- سخن علامه بن باز درباره سنت پیامبر صلی الله علیه و آله 232
- سؤالهای اساسی در سنت رسول اللَّه صلی الله علیه و آله 244
- اشاره 245
- استفاده ابزاری از زیارت در اهل سنت 245
- استفاده ابزاری از اماکن زیارتی 245
- 1. تبلیغ به نفع یک فرقه خاص 246
- 2. نصب تابلوها در اماکن مقدس 246
- 3. تحریفها 247
- 4. تبلیغ در مجاورت قبور 249
- 5. قداست لباس پیامبر صلی الله علیه و آله 250
- 6. تکیه بر ظواهر 251
- 7. قوانین خشک 251
- 8. تظاهر و ریا 252
- 1. عدم تسلط زایر به زبان عربی 255
- اشاره 255
- استفاده ابزاری از زایر در زیارت 255
- 2. عدم دسترسی به منابع 255
- 3. فرصت محدود 256
- 4. دلهره سفر 256
- 5. ندانستن قوانین قضایی کشور میزبان 256
- 6. کعبه آرایی و ناآگاهی زایران 257
- 9. زیارتنامه جعلی! 258
- 8. محو آثار باستانی 258
- 7. انحصارطلبی 258
- 10. کسب درآمد از زایر 259
- استفاده ابزاری از لوازم و تجهیزات 259
- اشاره 259
- 1. استفاده از پلیس (نیروی قهریه) برای ارشاد 259
- 3. پردهداری کعبه 260
- 2. داخل شدن در کعبه مشرفه 260
- 5. نوشتههای روی پرده کعبه 261
- 4. حج بزرگان 261
- 7. حضور کفار در مکه و مدینه 262
- 6. جابجایی نمادهای حج 262
- 8. قصر امیر 263
- 9. نماز میت 263
- 10. برخورد با مُهر 264
- اشاره 264
- سجده بر گیاهان زمین 265
- 11. مفاتیح و کتب ادعیه 272
- نتیجهگیری 274
- 12. مصحف علی علیه السلام و فاطمه علیها السلام 274
- فهرست منابع 275
- چکیده 276
- 8. جامعهشناسی زیارت 276
- اشاره 276
- مقدّمه 276
- نگاه به دیدگاه جامع زیارت 277
- جامعهشناسی زیارت 278
- نتیجهگیری 284
- جامعهشناسی امامزادگان در ایران 284
- فهرست منابع 286
- اشاره 287
- بخش دو مبانی فکری و اعتقادی 287
- 1. زیارت 287
- چکیده 288
- مفهوم کلمه زیارت 288
- معنی چهارم زیارت به چند وجه است 289
- اقسام زیارتهای ثوابدار 290
- 1. زیارت بیت اللَّه شریف 290
- 2. زیارت پیامبر صلی الله علیه و آله 292
- 3. زیارت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام 293
- 4. زیارت همه ائمه علیهم السلام 294
- 5. زیارت هر یک از امامان از راه دور 294
- 7. زیارت قبر عبدالعظیم بن عبداللَّه الحسنی در ری 295
- 8. زیارت مؤمنین خصوصاً صلحا 295
- 6. زیارت قبر فاطمه بنت موسی بن جعفر علیها السلام 295
- 9. زیارت مؤمن هر چند مریض یا دور باشد 296
- نقش زیارت 297
- 10. زیارت قبور مؤمنین و دعا برای آنها 297
- مستندات زیارت 298
- چند شاهد 299
- مقدّمه 304
- 2. دعا از دیدگاه قرآن و معصومین علیهم السلام 304
- اشاره 304
- چکیده 304
- مفهوم و ماهیت دعا 306
- فلسفه دعا و نیایش 309
- اهمیت دعا و شرایط استجابت 311
- تأثیر دعا و مناجات در دلِ شب 313
- دعا درمان دردها 315
- پنهان کردن دعا 317
- مراعات ادب دعا 317
- اگر دعای شما نبود ارزشی نداشتید 320
- فهرست منابع 321
- چکیده 322
- 3. مبانی فکری و اعتقادی زیارت 322
- اشاره 322
- مقدّمه 322
- مستندات دینی زیارت 326
- سندهای دینی در مورد زیارت 328
- باورهای ابن تیمیه در مورد زیارت قبر رسول خدا صلی الله علیه و آله 329
- افکار نادرست و اعمال ننگین وهابیت 330
- زیارت در سیره پیامبر صلی الله علیه و آله 332
- دیدگاه پیامبر در مورد زیارت قبور 333
- جنبههای مختلف زیارت از زبان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 336
- آثار و سازندگی زیارت 337
- زیارت در مکتب اهل بیت علیهم السلام 337
- تولّی و تبرّی در زیارت عاشورا 338
- ثواب زیارت ائمه اطهار علیهم السلام 339
- زیارت با معرفت و آگاهی 341
- اشاره 343
- بررسی تطبیقی زیارت از دیدگاه شیعه و اهل سنت 343
- نمونههایی از اسوههای عملی در باب زیارت 345
- خصوصیات زیارت در فضاهای معنوی 349
- فضیلت و اجر و سازندگی زیارت 350
- ساختن بنا و تعمیر قبور 351
- نظر مرحوم کاشف الغطا 353
- اشاره 354
- مبانی پرورشی و تربیتی زیارت 354
- توجه به خدا 354
- اشاره 355
- تقرب به خدا 355
- تحول روحی 356
- توبه و گناهزدایی 357
- مبانی فرهنگی و اجتماعی زیارت 362
- ارتباط عقل و دل در مورد زیارت 365
- مبانی عقلی و روانشناختی زیارت 365
- فیض حضور و کیمیای نظر 365
- قطره، دریاست اگر با دریاست 368
- کلام آخر 369
- چکیده 371
- 4. زیارت در سیره معصومین و علما 371
- اشاره 371
- زیارت بقیع در سیره معصومین علیهم السلام 373
- زیارت شهدای احد در سیره معصومین علیهم السلام 374
- پیامبر صلی الله علیه و آله و زیارت قبر مادر 375
- زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه و آله در سیره معصومین علیهم السلام 376
- سیره حضرت فاطمه علیها السلام 376
- سیره امام حسین علیه السلام 376
- سیره امام سجاد علیه السلام 377
- سیره امام رضا علیه السلام 378
- سیره امام کاظم علیه السلام 378
- سیره امام صادق علیه السلام 378
- سیره امام جواد علیه السلام 379
- زیارت قبر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در سیره صحابه 379
- اشاره 380
- سیره و سخن علمای بزرگ برای زیارت 380
- امام خمینی قدس سره 381
- حکیم عارف، ملاصدرای شیرازی رحمه الله 381
- آیت اللَّه مرعشی نجفی رحمه الله 381
- علامه طباطبایی رحمه الله 381
- آیت اللَّه بروجردی رحمه الله 383
- آیت اللَّه بهجت 383
- آیت اللَّه فاضل لنکرانی رحمه الله 384
- محدث بزرگوار حاج شیخ عباس قمی رحمه الله 384
- آیت اللَّه گلپایگانی رحمه الله 385
- فضیلت زیارت حضرت معصومه علیها السلام 385
- شوق زیارت 387
- آداب زیارت 388
- فرجام سخن 390
- فهرست منابع 392
- اشاره 394
- مقدّمه 394
- چکیده 394
- 5. زیارت از دیدگاه عقل و نقل 394
- 1. زیارتگاه ائمه محل نزول ملائکه 396
- اهمیت فلسفی تقدس زیارتگاه ائمه 396
- معنای زیارت 396
- 2. فلسفه زیارت قبور 397
- 3. راز قداست قبور ائمه و بزرگان 400
- زیارت قبور از نظر آیات و روایات 402
- 1. مقدّمه 402
- 2. روایاتی در باب اهمیت زیارت قبور 404
- 3. زیارت قبور در آثار فیلسوفان 407
- 4. خلاصهای از گفتار فخر رازی در فواید زیارت قبور 413
- 5. زیارت زمینه ساز معرفت و محبت 419
- 6. زیارت، فیض حضور و کیمیای نظر 420
- 7. قطره، دریاست اگر با دریاست 422
- 8. زیارت، مائده شرف و فضیلت 423
- 9. زیارت عاملی تأثیرگذار در اتصال به واسطههای فیض 425
- 10. زیارت سیره سلف صالح 427
- 11. زیارت، قلمرو دل و وادی محبت 429
- 12. محبت، پشتوانه زیارت 431
- فهرست منابع 434
- اشاره 436
- چکیده 436
- 6. تأملی بر مبانی اجتماعی و فرهنگی زیارت 436
- پیشگفتار 437
- اشاره 438
- طرح مسأله 438
- زیارت و نیاز اجتماعی 438
- زیارت و گروه اجتماعی 440
- ارتباط زیارت با گروه نخستین 441
- زیارت و فرهنگ 442
- زیارت و اجتماعی شدن (جامعهپذیری) 445
- زیارت و ارزش اجتماعی 446
- زیارت و هنجار اجتماعی 449
- زیارت و نشانه 451
- زیارت و انسان شناسی 452
بررسی زیارت در ایران بعد از اسلام
مردم ایران بعد از اینکه به دین اسلام گرویدند، بلافاصله برخی از احکامی را پذیرفتند که برای سردمداران روزگار مناسب نبود. از جمله بسیاری از مردم ایران در شمال کشور بعد از قیل و قال اندکی که زیدیان کردند و با حضور سادات امامی مذهب اولین پایههای حکومت مستقل را در گیل و دیلم و تا دارالمرز چالوس گستراندند. در این حکومت که به مدت چند قرن توسط سادات کیاییان که همگی از فرزندان امام موسی کاظم علیه السلام بودند فرهنگ تشیع به آسانی جا گرفت و محل رفت و آمد دانشمندان بزرگ علوی شد. به گونهای که ری از بزرگترین خاستگاههای اجتماعی علوی گردید. بنابراین فرهنگ شیعی از گیل و دیلم و از مرکز فرهنگیشان یعنی شهر ری به اقصا نقاط ایران صادر میشد.
از طرف دیگر مردم ایران به تدریج اسلام را پذیرفتند، آنها در افکارشان، حتی زمانی که اکثریت مردم ایران مذهب تسنن را پذیرفته بودند، باز هم دوستدار خاندان نبوت بودند. بسیاری از دانشمندان با وجود اینکه اهل سنت بودند در عقایدشان نسبت به فقه جعفری و نسبت به ارادت قلبی به ائمه در جهان معروف شدند. این به مذاق حکومت عباسی بغداد خوش نبود. بنابراین ایران عزیز همیشه درگیر حوادث خونین بود و ایرانیان هم به هیچ وجه اهل باج دادن به خلفای عباسی نبودند. به همین دلیل ترکان اهل سنت همواره مورد قبول دستگاه عباسی قرار میگرفتند، حتی اگر آدمکُش شیادی چون محمود غزنوی باشد که افتخارش بریدن بیش از حد سرهای علویان و یا به قول خودش رافضیان است.
ایرانیان به لطف خداوند و علی رغم میل باطنی خلیفه عباسی میزبان میهمان عزیزی بزرگوار و نور چشم رسول خدا صلی الله علیه و آله و امیر المؤمنین علیه السلام و فاطمه زهرا علیها السلام شدند. و او امام هشتم شیعیان عالم، حضرت امام رضا علیه السلام است. مصادف با حضور امام رضا علیه السلام در ایران و به علت تنگنای زندگی در مدینه و مکه و بصره و بغداد، شیعیان و