- مجموعه مقالات هماندیشی 1 1
- 1. مفهوم زیارت 4
- بخش یک: کلیات 4
- اشاره 4
- مقدّمه 5
- چکیده 5
- معنای زیارت 7
- زیارت در آیات قرآن 8
- زیارت در روایات اهل بیت 18
- زیارت در فقه 24
- زیارت با معرفت 28
- ضرورت و اهمیت زیارت 35
- زیارت، زندهترین راه ارتباط 42
- ارکان زیارت 47
- اهداف زیارت 53
- چهار برنامه و یک هدف 54
- سه هدف در زیارت 56
- نتیجه 58
- خلاصه 59
- فهرست منابع 62
- چکیده 63
- اشاره 63
- معنای واژگانی 63
- یادسپاری 65
- اشاره 65
- معانی گرتهبرداری شده 67
- اشاره 67
- اشاره 67
- اشاره 68
- مفهوم اصطلاحی 70
- زیارت در ادیان 72
- اشاره 72
- اشاره 75
- زیارت، واقعیت اصیل 76
- عمل حسی 77
- عبادت 77
- آداب 79
- حالات 81
- یادسپاری 83
- زمان 84
- اشاره 84
- نگاه اول 84
- ابن الوقت/ ابوالوقت 87
- موضوع 88
- اشاره 88
- 1. شیء 88
- 2. مکان 88
- نگاه دوم 88
- یادسپاری 89
- شخص 92
- دلیل بر کارکرد نفوس قدسیه در نظام هستی 94
- یادسپاری 95
- زیارت فُجّار (جانهای منفی) 95
- یادسپاری 96
- زبان 96
- زبان عرفی 97
- زبان دینی 98
- یادسپاری 99
- زبان زیارت 99
- هدف 100
- اشاره 104
- حرفهای آخر 104
- 1. خاستگاه زیارت 104
- 2. فلسفه زیارت 105
- زیارتِ متعارف در تشیّع 106
- نتیجه پژوهش 107
- فهرست منابع 108
- 3. صفای زیارت 111
- چکیده 111
- معنای زیارت 111
- اشاره 111
- متون زیارتی 113
- زیارت در قرآن 114
- در سیره و سخن حضرت محمّد صلی الله علیه و آله 117
- در سیره و سخن معصومین علیهم السلام 119
- روش دانشمندان شیعه 119
- حکمت زیارت 121
- نقش تربیتی زیارت 122
- بصیرت زایر 126
- اذن دخول 127
- آداب زیارت 129
- اشاره 131
- آفات زیارت 131
- 2. غفلت از ارزیابی خود 132
- 1. محرومیت از معرفت و جهالت باطنی 132
- 3. انجماد روحی و تصلّب فکری 133
- 4. عدم مراعات ادب حضور 134
- 6. روی آوردن به امور خرافی 135
- 5. فراموش کردن میثاق با امام 135
- فهرست منابع 139
- 4. پیشینه زیارت در آموزههای دینی ایرانیان 141
- چکیده 141
- اشاره 141
- فلسفه زیارت 142
- تعریف زیارت 142
- بررسی رسم زیارت در ایران قبل از اسلام 144
- زیارت در آیین یهود 149
- زیارت در آیین مسیحیت 152
- زیارت در آرا و افکار مانی 154
- زیارت در آرا و افکار مزدک 155
- زیارت در آرا و افکار بودا 156
- بررسی زیارت در قرآن 157
- زیارت در حدیث 159
- بررسی زیارت در ایران بعد از اسلام 162
- پایان سخن 164
- فهرست منابع 166
- 5. زیارات و نیایشها در متون مقدس 168
- چکیده 168
- اشاره 168
- تعاریف 168
- مقدّمه 169
- دعا و زیارت در متون مقدس 170
- زیارتگاهها در متون مقدس 173
- تدفین مردگان و زیارت اهل قبوردر متون مقدس 176
- ارسال سلامها و درودها برای صالحان 179
- زیارت اماکن مقدس و قربانی کردن برای خدایان 180
- از پرستش یهوه (خدای یکتا) تا شرک و بتپرستی 182
- نتیجهگیری 184
- فهرست منابع 185
- مقدّمه 186
- اشاره 186
- 6. نذر و نیاز در دین زرتشت و ایران باستان 186
- چکیده 186
- اوستا با نویسه فارسی 188
- دین زرتشت 189
- آتشکده 191
- نور و روشنایی، قبله زرتشتیان 192
- نذر و نیاز در آیین زرتشت 195
- بخش گاتها 195
- برخی از انواع نذر و نیاز و داد و دهش و خیرات 195
- نذر و نیاز و زیارت در دورههای مختلف ایران باستان 199
- «ریگ ودا» کتاب مقدس هندوها 200
- دین آریاییهای هند 202
- نذر و نیاز و قربانی در وداها 203
- پیدایی جهان 204
- قیام زرتشت 205
- نذر و نیاز و نیکوکاری (امور خیریه) در اوستای کنونی 205
- الف) بخش یسنا 205
- دا 208
- واژههایی که در اوستا به مفهوم نذر، بخشیدن و وقف است 208
- مثال: 208
- یسنا هات 4: 208
- نذر و نیاز در دورههای مختلف تاریخی 215
- فهرست منابع 222
- چکیده 224
- اشاره 224
- 7. استفاده ابزاری از زیارت در مکه و مدینه 224
- مقدّمه 224
- آفات عمومی زیارت 227
- ارکان زیارت 228
- تعریف استفاده ابزاری از زیارت 229
- نمونههای استفاده ابزاری از زیارت در جوامع شیعی 230
- جایگاه سنت در زیارت 231
- اشاره 231
- سخن علامه بن باز درباره سنت پیامبر صلی الله علیه و آله 232
- سؤالهای اساسی در سنت رسول اللَّه صلی الله علیه و آله 244
- اشاره 245
- استفاده ابزاری از اماکن زیارتی 245
- استفاده ابزاری از زیارت در اهل سنت 245
- 2. نصب تابلوها در اماکن مقدس 246
- 1. تبلیغ به نفع یک فرقه خاص 246
- 3. تحریفها 247
- 4. تبلیغ در مجاورت قبور 249
- 5. قداست لباس پیامبر صلی الله علیه و آله 250
- 6. تکیه بر ظواهر 251
- 7. قوانین خشک 251
- 8. تظاهر و ریا 252
- اشاره 255
- 2. عدم دسترسی به منابع 255
- استفاده ابزاری از زایر در زیارت 255
- 1. عدم تسلط زایر به زبان عربی 255
- 3. فرصت محدود 256
- 5. ندانستن قوانین قضایی کشور میزبان 256
- 4. دلهره سفر 256
- 6. کعبه آرایی و ناآگاهی زایران 257
- 9. زیارتنامه جعلی! 258
- 8. محو آثار باستانی 258
- 7. انحصارطلبی 258
- 1. استفاده از پلیس (نیروی قهریه) برای ارشاد 259
- 10. کسب درآمد از زایر 259
- استفاده ابزاری از لوازم و تجهیزات 259
- اشاره 259
- 2. داخل شدن در کعبه مشرفه 260
- 3. پردهداری کعبه 260
- 4. حج بزرگان 261
- 5. نوشتههای روی پرده کعبه 261
- 7. حضور کفار در مکه و مدینه 262
- 6. جابجایی نمادهای حج 262
- 9. نماز میت 263
- 8. قصر امیر 263
- اشاره 264
- 10. برخورد با مُهر 264
- سجده بر گیاهان زمین 265
- 11. مفاتیح و کتب ادعیه 272
- نتیجهگیری 274
- 12. مصحف علی علیه السلام و فاطمه علیها السلام 274
- فهرست منابع 275
- چکیده 276
- اشاره 276
- 8. جامعهشناسی زیارت 276
- مقدّمه 276
- نگاه به دیدگاه جامع زیارت 277
- جامعهشناسی زیارت 278
- نتیجهگیری 284
- جامعهشناسی امامزادگان در ایران 284
- فهرست منابع 286
- اشاره 287
- بخش دو مبانی فکری و اعتقادی 287
- 1. زیارت 287
- چکیده 288
- مفهوم کلمه زیارت 288
- معنی چهارم زیارت به چند وجه است 289
- اقسام زیارتهای ثوابدار 290
- 1. زیارت بیت اللَّه شریف 290
- 2. زیارت پیامبر صلی الله علیه و آله 292
- 3. زیارت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام 293
- 4. زیارت همه ائمه علیهم السلام 294
- 5. زیارت هر یک از امامان از راه دور 294
- 8. زیارت مؤمنین خصوصاً صلحا 295
- 7. زیارت قبر عبدالعظیم بن عبداللَّه الحسنی در ری 295
- 6. زیارت قبر فاطمه بنت موسی بن جعفر علیها السلام 295
- 9. زیارت مؤمن هر چند مریض یا دور باشد 296
- نقش زیارت 297
- 10. زیارت قبور مؤمنین و دعا برای آنها 297
- مستندات زیارت 298
- چند شاهد 299
- اشاره 304
- چکیده 304
- 2. دعا از دیدگاه قرآن و معصومین علیهم السلام 304
- مقدّمه 304
- مفهوم و ماهیت دعا 306
- فلسفه دعا و نیایش 309
- اهمیت دعا و شرایط استجابت 311
- تأثیر دعا و مناجات در دلِ شب 313
- دعا درمان دردها 315
- پنهان کردن دعا 317
- مراعات ادب دعا 317
- اگر دعای شما نبود ارزشی نداشتید 320
- فهرست منابع 321
- مقدّمه 322
- اشاره 322
- 3. مبانی فکری و اعتقادی زیارت 322
- چکیده 322
- مستندات دینی زیارت 326
- سندهای دینی در مورد زیارت 328
- باورهای ابن تیمیه در مورد زیارت قبر رسول خدا صلی الله علیه و آله 329
- افکار نادرست و اعمال ننگین وهابیت 330
- زیارت در سیره پیامبر صلی الله علیه و آله 332
- دیدگاه پیامبر در مورد زیارت قبور 333
- جنبههای مختلف زیارت از زبان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 336
- زیارت در مکتب اهل بیت علیهم السلام 337
- آثار و سازندگی زیارت 337
- تولّی و تبرّی در زیارت عاشورا 338
- ثواب زیارت ائمه اطهار علیهم السلام 339
- زیارت با معرفت و آگاهی 341
- اشاره 343
- بررسی تطبیقی زیارت از دیدگاه شیعه و اهل سنت 343
- نمونههایی از اسوههای عملی در باب زیارت 345
- خصوصیات زیارت در فضاهای معنوی 349
- فضیلت و اجر و سازندگی زیارت 350
- ساختن بنا و تعمیر قبور 351
- نظر مرحوم کاشف الغطا 353
- اشاره 354
- مبانی پرورشی و تربیتی زیارت 354
- توجه به خدا 354
- اشاره 355
- تقرب به خدا 355
- تحول روحی 356
- توبه و گناهزدایی 357
- مبانی فرهنگی و اجتماعی زیارت 362
- ارتباط عقل و دل در مورد زیارت 365
- مبانی عقلی و روانشناختی زیارت 365
- فیض حضور و کیمیای نظر 365
- قطره، دریاست اگر با دریاست 368
- کلام آخر 369
- چکیده 371
- 4. زیارت در سیره معصومین و علما 371
- اشاره 371
- زیارت بقیع در سیره معصومین علیهم السلام 373
- زیارت شهدای احد در سیره معصومین علیهم السلام 374
- پیامبر صلی الله علیه و آله و زیارت قبر مادر 375
- زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه و آله در سیره معصومین علیهم السلام 376
- سیره امام حسین علیه السلام 376
- سیره حضرت فاطمه علیها السلام 376
- سیره امام سجاد علیه السلام 377
- سیره امام رضا علیه السلام 378
- سیره امام صادق علیه السلام 378
- سیره امام کاظم علیه السلام 378
- سیره امام جواد علیه السلام 379
- زیارت قبر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در سیره صحابه 379
- اشاره 380
- سیره و سخن علمای بزرگ برای زیارت 380
- امام خمینی قدس سره 381
- حکیم عارف، ملاصدرای شیرازی رحمه الله 381
- آیت اللَّه مرعشی نجفی رحمه الله 381
- علامه طباطبایی رحمه الله 381
- آیت اللَّه بهجت 383
- آیت اللَّه بروجردی رحمه الله 383
- آیت اللَّه فاضل لنکرانی رحمه الله 384
- محدث بزرگوار حاج شیخ عباس قمی رحمه الله 384
- آیت اللَّه گلپایگانی رحمه الله 385
- فضیلت زیارت حضرت معصومه علیها السلام 385
- شوق زیارت 387
- آداب زیارت 388
- فرجام سخن 390
- فهرست منابع 392
- مقدّمه 394
- اشاره 394
- چکیده 394
- 5. زیارت از دیدگاه عقل و نقل 394
- معنای زیارت 396
- اهمیت فلسفی تقدس زیارتگاه ائمه 396
- 1. زیارتگاه ائمه محل نزول ملائکه 396
- 2. فلسفه زیارت قبور 397
- 3. راز قداست قبور ائمه و بزرگان 400
- 1. مقدّمه 402
- زیارت قبور از نظر آیات و روایات 402
- 2. روایاتی در باب اهمیت زیارت قبور 404
- 3. زیارت قبور در آثار فیلسوفان 407
- 4. خلاصهای از گفتار فخر رازی در فواید زیارت قبور 413
- 5. زیارت زمینه ساز معرفت و محبت 419
- 6. زیارت، فیض حضور و کیمیای نظر 420
- 7. قطره، دریاست اگر با دریاست 422
- 8. زیارت، مائده شرف و فضیلت 423
- 9. زیارت عاملی تأثیرگذار در اتصال به واسطههای فیض 425
- 10. زیارت سیره سلف صالح 427
- 11. زیارت، قلمرو دل و وادی محبت 429
- 12. محبت، پشتوانه زیارت 431
- فهرست منابع 434
- اشاره 436
- 6. تأملی بر مبانی اجتماعی و فرهنگی زیارت 436
- چکیده 436
- پیشگفتار 437
- اشاره 438
- طرح مسأله 438
- زیارت و نیاز اجتماعی 438
- زیارت و گروه اجتماعی 440
- ارتباط زیارت با گروه نخستین 441
- زیارت و فرهنگ 442
- زیارت و اجتماعی شدن (جامعهپذیری) 445
- زیارت و ارزش اجتماعی 446
- زیارت و هنجار اجتماعی 449
- زیارت و نشانه 451
- زیارت و انسان شناسی 452
الأعمال بالنیّات» (1) پس انگیزه و نیّت فقط ارتباط صوری مادی است و جز این اثری ندارد.
و اگر با قطع نظر از جهات مادی است، به این معنی که زایر میخواهد با مزور محبت پیدا کند، بلا اشکال همین مقدار که انگیزهاش بوده است مرتب است و اگر با قطع نظر از هر دو(مادی- ایجاد محبّت) یعنی چون خداوند امر فرموده است زیارت کنید چه مزور معصومین علیهم السلام باشند یا برادران دینی یا احیاناً، غیر دینی(چنانچه در مقام تقیّه باشد) یعنی فقط نیّت و انگیزه، فرمانبرداری باشد، نتیجه و اثرش فقط تقرب زایر به فرمانده است.
از این جهت است که شرع مقدس هم انواع و اقسام زیارت را مقید کرده است که فی اللَّه یا للَّهباشد، یعنی چون خداوند فرموده است برود به زیارت معصوم علیهم السلام یا غیر معصوم از سایر برادران دینی یا مذهبی، بلکه زیارت بشر و این انگیزه(للَّه و فی اللَّه) تمام آثار را در بر دارد. مثل ارزشهای معنوی، بهداشت روانی، نشاط درون، امید به آینده، تقویت باورهای مذهبی، تبلور عواطف، سلامت خانواده، ظلمستیزی، توسعه فرهنگی و اجتماعی، بلکه جایگاه اقتصادی، اما آن اقتصادی که مبتنی بر موازین شرعی باشد، همان شرعی که زیارت را امر کرده، همان اقتصاد را امر کرده نه اقتصاد غربی یا شرقی و به عبارت واضحتر غیر خدایی. بلکه ویژگیهای زایر، مزور، رفتارهای مطلوب.
مستندات زیارت
1. عمل نیکان عالم وجود، مانند انبیا، اولیا، معصومین و غیر معصومین.
2. دستور اهل بیت علیهم السلام، صاحب وسائل بابی را عنوان کرده به عنوان(باب استحباب زیارة المؤمنین خصوصاً الصلحاء) که در این باب دوازده روایت نقل فرموده، حقیر
1- وسائل الشیعة، ج 1، باب 5، من ابواب مقدمة العبادات، ح 6 و 7.