- مجموعه مقالات هماندیشی 1 1
- 1. مفهوم زیارت 4
- بخش یک: کلیات 4
- اشاره 4
- مقدّمه 5
- چکیده 5
- معنای زیارت 7
- زیارت در آیات قرآن 8
- زیارت در روایات اهل بیت 18
- زیارت در فقه 24
- زیارت با معرفت 28
- ضرورت و اهمیت زیارت 35
- زیارت، زندهترین راه ارتباط 42
- ارکان زیارت 47
- اهداف زیارت 53
- چهار برنامه و یک هدف 54
- سه هدف در زیارت 56
- نتیجه 58
- خلاصه 59
- فهرست منابع 62
- چکیده 63
- اشاره 63
- معنای واژگانی 63
- یادسپاری 65
- اشاره 65
- معانی گرتهبرداری شده 67
- اشاره 67
- اشاره 67
- اشاره 68
- مفهوم اصطلاحی 70
- اشاره 72
- زیارت در ادیان 72
- اشاره 75
- زیارت، واقعیت اصیل 76
- عمل حسی 77
- عبادت 77
- آداب 79
- حالات 81
- یادسپاری 83
- زمان 84
- اشاره 84
- نگاه اول 84
- ابن الوقت/ ابوالوقت 87
- موضوع 88
- 1. شیء 88
- اشاره 88
- 2. مکان 88
- نگاه دوم 88
- یادسپاری 89
- شخص 92
- دلیل بر کارکرد نفوس قدسیه در نظام هستی 94
- یادسپاری 95
- زیارت فُجّار (جانهای منفی) 95
- یادسپاری 96
- زبان 96
- زبان عرفی 97
- زبان دینی 98
- یادسپاری 99
- زبان زیارت 99
- هدف 100
- اشاره 104
- 1. خاستگاه زیارت 104
- حرفهای آخر 104
- 2. فلسفه زیارت 105
- زیارتِ متعارف در تشیّع 106
- نتیجه پژوهش 107
- فهرست منابع 108
- 3. صفای زیارت 111
- چکیده 111
- اشاره 111
- معنای زیارت 111
- متون زیارتی 113
- زیارت در قرآن 114
- در سیره و سخن حضرت محمّد صلی الله علیه و آله 117
- در سیره و سخن معصومین علیهم السلام 119
- روش دانشمندان شیعه 119
- حکمت زیارت 121
- نقش تربیتی زیارت 122
- بصیرت زایر 126
- اذن دخول 127
- آداب زیارت 129
- اشاره 131
- آفات زیارت 131
- 2. غفلت از ارزیابی خود 132
- 1. محرومیت از معرفت و جهالت باطنی 132
- 3. انجماد روحی و تصلّب فکری 133
- 4. عدم مراعات ادب حضور 134
- 6. روی آوردن به امور خرافی 135
- 5. فراموش کردن میثاق با امام 135
- فهرست منابع 139
- 4. پیشینه زیارت در آموزههای دینی ایرانیان 141
- چکیده 141
- اشاره 141
- تعریف زیارت 142
- فلسفه زیارت 142
- بررسی رسم زیارت در ایران قبل از اسلام 144
- زیارت در آیین یهود 149
- زیارت در آیین مسیحیت 152
- زیارت در آرا و افکار مانی 154
- زیارت در آرا و افکار مزدک 155
- زیارت در آرا و افکار بودا 156
- بررسی زیارت در قرآن 157
- زیارت در حدیث 159
- بررسی زیارت در ایران بعد از اسلام 162
- پایان سخن 164
- فهرست منابع 166
- 5. زیارات و نیایشها در متون مقدس 168
- اشاره 168
- چکیده 168
- تعاریف 168
- مقدّمه 169
- دعا و زیارت در متون مقدس 170
- زیارتگاهها در متون مقدس 173
- تدفین مردگان و زیارت اهل قبوردر متون مقدس 176
- ارسال سلامها و درودها برای صالحان 179
- زیارت اماکن مقدس و قربانی کردن برای خدایان 180
- از پرستش یهوه (خدای یکتا) تا شرک و بتپرستی 182
- نتیجهگیری 184
- فهرست منابع 185
- مقدّمه 186
- اشاره 186
- 6. نذر و نیاز در دین زرتشت و ایران باستان 186
- چکیده 186
- اوستا با نویسه فارسی 188
- دین زرتشت 189
- آتشکده 191
- نور و روشنایی، قبله زرتشتیان 192
- برخی از انواع نذر و نیاز و داد و دهش و خیرات 195
- بخش گاتها 195
- نذر و نیاز در آیین زرتشت 195
- نذر و نیاز و زیارت در دورههای مختلف ایران باستان 199
- «ریگ ودا» کتاب مقدس هندوها 200
- دین آریاییهای هند 202
- نذر و نیاز و قربانی در وداها 203
- پیدایی جهان 204
- الف) بخش یسنا 205
- نذر و نیاز و نیکوکاری (امور خیریه) در اوستای کنونی 205
- قیام زرتشت 205
- دا 208
- واژههایی که در اوستا به مفهوم نذر، بخشیدن و وقف است 208
- یسنا هات 4: 208
- مثال: 208
- نذر و نیاز در دورههای مختلف تاریخی 215
- فهرست منابع 222
- مقدّمه 224
- چکیده 224
- اشاره 224
- 7. استفاده ابزاری از زیارت در مکه و مدینه 224
- آفات عمومی زیارت 227
- ارکان زیارت 228
- تعریف استفاده ابزاری از زیارت 229
- نمونههای استفاده ابزاری از زیارت در جوامع شیعی 230
- جایگاه سنت در زیارت 231
- اشاره 231
- سخن علامه بن باز درباره سنت پیامبر صلی الله علیه و آله 232
- سؤالهای اساسی در سنت رسول اللَّه صلی الله علیه و آله 244
- استفاده ابزاری از اماکن زیارتی 245
- استفاده ابزاری از زیارت در اهل سنت 245
- اشاره 245
- 1. تبلیغ به نفع یک فرقه خاص 246
- 2. نصب تابلوها در اماکن مقدس 246
- 3. تحریفها 247
- 4. تبلیغ در مجاورت قبور 249
- 5. قداست لباس پیامبر صلی الله علیه و آله 250
- 7. قوانین خشک 251
- 6. تکیه بر ظواهر 251
- 8. تظاهر و ریا 252
- 1. عدم تسلط زایر به زبان عربی 255
- استفاده ابزاری از زایر در زیارت 255
- اشاره 255
- 2. عدم دسترسی به منابع 255
- 4. دلهره سفر 256
- 5. ندانستن قوانین قضایی کشور میزبان 256
- 3. فرصت محدود 256
- 6. کعبه آرایی و ناآگاهی زایران 257
- 9. زیارتنامه جعلی! 258
- 8. محو آثار باستانی 258
- 7. انحصارطلبی 258
- 10. کسب درآمد از زایر 259
- استفاده ابزاری از لوازم و تجهیزات 259
- اشاره 259
- 1. استفاده از پلیس (نیروی قهریه) برای ارشاد 259
- 3. پردهداری کعبه 260
- 2. داخل شدن در کعبه مشرفه 260
- 5. نوشتههای روی پرده کعبه 261
- 4. حج بزرگان 261
- 7. حضور کفار در مکه و مدینه 262
- 6. جابجایی نمادهای حج 262
- 8. قصر امیر 263
- 9. نماز میت 263
- اشاره 264
- 10. برخورد با مُهر 264
- سجده بر گیاهان زمین 265
- 11. مفاتیح و کتب ادعیه 272
- نتیجهگیری 274
- 12. مصحف علی علیه السلام و فاطمه علیها السلام 274
- فهرست منابع 275
- چکیده 276
- مقدّمه 276
- اشاره 276
- 8. جامعهشناسی زیارت 276
- نگاه به دیدگاه جامع زیارت 277
- جامعهشناسی زیارت 278
- نتیجهگیری 284
- جامعهشناسی امامزادگان در ایران 284
- فهرست منابع 286
- اشاره 287
- بخش دو مبانی فکری و اعتقادی 287
- 1. زیارت 287
- چکیده 288
- مفهوم کلمه زیارت 288
- معنی چهارم زیارت به چند وجه است 289
- اقسام زیارتهای ثوابدار 290
- 1. زیارت بیت اللَّه شریف 290
- 2. زیارت پیامبر صلی الله علیه و آله 292
- 3. زیارت امیرالمؤمنین علی بن ابیطالب علیه السلام 293
- 5. زیارت هر یک از امامان از راه دور 294
- 4. زیارت همه ائمه علیهم السلام 294
- 8. زیارت مؤمنین خصوصاً صلحا 295
- 7. زیارت قبر عبدالعظیم بن عبداللَّه الحسنی در ری 295
- 6. زیارت قبر فاطمه بنت موسی بن جعفر علیها السلام 295
- 9. زیارت مؤمن هر چند مریض یا دور باشد 296
- نقش زیارت 297
- 10. زیارت قبور مؤمنین و دعا برای آنها 297
- مستندات زیارت 298
- چند شاهد 299
- چکیده 304
- اشاره 304
- 2. دعا از دیدگاه قرآن و معصومین علیهم السلام 304
- مقدّمه 304
- مفهوم و ماهیت دعا 306
- فلسفه دعا و نیایش 309
- اهمیت دعا و شرایط استجابت 311
- تأثیر دعا و مناجات در دلِ شب 313
- دعا درمان دردها 315
- پنهان کردن دعا 317
- مراعات ادب دعا 317
- اگر دعای شما نبود ارزشی نداشتید 320
- فهرست منابع 321
- مقدّمه 322
- اشاره 322
- 3. مبانی فکری و اعتقادی زیارت 322
- چکیده 322
- مستندات دینی زیارت 326
- سندهای دینی در مورد زیارت 328
- باورهای ابن تیمیه در مورد زیارت قبر رسول خدا صلی الله علیه و آله 329
- افکار نادرست و اعمال ننگین وهابیت 330
- زیارت در سیره پیامبر صلی الله علیه و آله 332
- دیدگاه پیامبر در مورد زیارت قبور 333
- جنبههای مختلف زیارت از زبان پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 336
- آثار و سازندگی زیارت 337
- زیارت در مکتب اهل بیت علیهم السلام 337
- تولّی و تبرّی در زیارت عاشورا 338
- ثواب زیارت ائمه اطهار علیهم السلام 339
- زیارت با معرفت و آگاهی 341
- اشاره 343
- بررسی تطبیقی زیارت از دیدگاه شیعه و اهل سنت 343
- نمونههایی از اسوههای عملی در باب زیارت 345
- خصوصیات زیارت در فضاهای معنوی 349
- فضیلت و اجر و سازندگی زیارت 350
- ساختن بنا و تعمیر قبور 351
- نظر مرحوم کاشف الغطا 353
- اشاره 354
- مبانی پرورشی و تربیتی زیارت 354
- توجه به خدا 354
- اشاره 355
- تقرب به خدا 355
- تحول روحی 356
- توبه و گناهزدایی 357
- مبانی فرهنگی و اجتماعی زیارت 362
- مبانی عقلی و روانشناختی زیارت 365
- فیض حضور و کیمیای نظر 365
- ارتباط عقل و دل در مورد زیارت 365
- قطره، دریاست اگر با دریاست 368
- کلام آخر 369
- چکیده 371
- 4. زیارت در سیره معصومین و علما 371
- اشاره 371
- زیارت بقیع در سیره معصومین علیهم السلام 373
- زیارت شهدای احد در سیره معصومین علیهم السلام 374
- پیامبر صلی الله علیه و آله و زیارت قبر مادر 375
- سیره امام حسین علیه السلام 376
- سیره حضرت فاطمه علیها السلام 376
- زیارت قبر پیامبر صلی الله علیه و آله در سیره معصومین علیهم السلام 376
- سیره امام سجاد علیه السلام 377
- سیره امام رضا علیه السلام 378
- سیره امام کاظم علیه السلام 378
- سیره امام صادق علیه السلام 378
- سیره امام جواد علیه السلام 379
- زیارت قبر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله در سیره صحابه 379
- سیره و سخن علمای بزرگ برای زیارت 380
- اشاره 380
- امام خمینی قدس سره 381
- علامه طباطبایی رحمه الله 381
- آیت اللَّه مرعشی نجفی رحمه الله 381
- حکیم عارف، ملاصدرای شیرازی رحمه الله 381
- آیت اللَّه بروجردی رحمه الله 383
- آیت اللَّه بهجت 383
- آیت اللَّه فاضل لنکرانی رحمه الله 384
- محدث بزرگوار حاج شیخ عباس قمی رحمه الله 384
- آیت اللَّه گلپایگانی رحمه الله 385
- فضیلت زیارت حضرت معصومه علیها السلام 385
- شوق زیارت 387
- آداب زیارت 388
- فرجام سخن 390
- فهرست منابع 392
- اشاره 394
- چکیده 394
- 5. زیارت از دیدگاه عقل و نقل 394
- مقدّمه 394
- اهمیت فلسفی تقدس زیارتگاه ائمه 396
- 1. زیارتگاه ائمه محل نزول ملائکه 396
- معنای زیارت 396
- 2. فلسفه زیارت قبور 397
- 3. راز قداست قبور ائمه و بزرگان 400
- 1. مقدّمه 402
- زیارت قبور از نظر آیات و روایات 402
- 2. روایاتی در باب اهمیت زیارت قبور 404
- 3. زیارت قبور در آثار فیلسوفان 407
- 4. خلاصهای از گفتار فخر رازی در فواید زیارت قبور 413
- 5. زیارت زمینه ساز معرفت و محبت 419
- 6. زیارت، فیض حضور و کیمیای نظر 420
- 7. قطره، دریاست اگر با دریاست 422
- 8. زیارت، مائده شرف و فضیلت 423
- 9. زیارت عاملی تأثیرگذار در اتصال به واسطههای فیض 425
- 10. زیارت سیره سلف صالح 427
- 11. زیارت، قلمرو دل و وادی محبت 429
- 12. محبت، پشتوانه زیارت 431
- فهرست منابع 434
- 6. تأملی بر مبانی اجتماعی و فرهنگی زیارت 436
- چکیده 436
- اشاره 436
- پیشگفتار 437
- زیارت و نیاز اجتماعی 438
- اشاره 438
- طرح مسأله 438
- زیارت و گروه اجتماعی 440
- ارتباط زیارت با گروه نخستین 441
- زیارت و فرهنگ 442
- زیارت و اجتماعی شدن (جامعهپذیری) 445
- زیارت و ارزش اجتماعی 446
- زیارت و هنجار اجتماعی 449
- زیارت و نشانه 451
- زیارت و انسان شناسی 452
عوض میکند، تا چه رسد به اینکه مثلًا ده روز در کنار مزار یکی از ائمه معصومین علیهم السلام بمانیم، اگر این مدت بگذرد، برگردیم و ببینیم همان آدم سابق هستیم، نه نورانیتی، نه روحانیتی، نه صفایی، نه معنویتی، نه سبک شدن از بار گناهان، نه تربیتی، مثل کسی که تشنه به کنار چشمه آب برود و تشنه برگردد، باید خودش را نفرین کند، چشمه آب حیات چیزی کم ندارد.
خلاصه
1. زیارت حضور زایر در پیشگاه معشوق، اتصال قلبی با مبدأ فیض، کسب نور از سرچشمه انوار الهی است. زیارت آرامش است، آرامشی پریشانی زدا، اضطراب شوی. زیارت سعادت و خوشبختی است، پاکان میآیند تا صفا افزون کنند و آلودگان میآیند تا زنگار از دل بشویند، گنهکاران میآیند تا توبه کنند و توبهکنندگان میآیند تا عهد خویش تقویت کنند.
زیارت به معنای عدول از چیزی است. دروغ را از آن جهت، زور گفتهاند که از راه حق منحرف میگردد. زیارت، در عرف آن است که انسان با انگیزه بزرگداشت کسی و انس گرفتن با او به وی روی آورد. زیارت در اصطلاح دینی تمایلی است که افزون بر میل و حرکت حسی، قلب همگرایش جدی پیدا کرده و به مزور هم با اکرام و تعظیم قلبی و انس روحی همراه باشد. و این معنا در مرتبه برین و کامل خود همانا اقبال قلبی، روحی، فکری، اخلاقی و عملی به مزور را با خود دارد.
2. قرآن کریم از سه طریق هدایتگری میکند و راه پیوند و قرب به اولیای الهی را توصیه مینماید. اول: بیان جایگاه والای آنان در نظام تکوینی و عالم تشریع و نیز برشماری اوصاف و کمالات شایسته و خصایص زنده کامل و مؤثر آنها در نظام بشری. دوم: پرهیز از دوری از آنها که موجب انحطاط بوده و حرمان از کمالات انسانی و الهی است. سوم: آیاتی مستقل و روشن در جهت همراهی، مصاحبت و بلکه مسئولیت در مقابل اهل بیت علیهم السلام که با عادات مختلف این معنا را تذکر میدهد.