رواق عصمت: شرحی بر زیارتنامه حضرت فاطمه معصومه علیها السلام صفحه 184

دو سنجیده است و رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم به هر دو اشاره کرده است.

باقر العلم بعد النبی

باقر العلم بعد النبی

همه پژوهندگان در زندگانی امام باقر علیه السلام و نویسندگان شرح حال آن حضرت از شیعه و سنی اتفاق نظر دارند که لقب «باقر» از مصدر «بقر» به معنای شق، شکافتن، باز کردن و توسعه دادن آمده است.(1) و لقب «باقر» به دلیل دانش بی کران آن حضرت به ایشان داده شده ا ست؛ آن حضرت اعماق دانش ها را می شکافت و هر اندازه که مخاطبان زمینه داشتند فراروی آنان می نهاد و این نکته به قدری شهره گشت که به کتاب های لغت هم راه یافت، ابن منظور در لسان العرب می نویسد: «تبقر» به معنای گسترانیدن دانش و مال است و به محمد بن علی بن الحسین از این رو باقر می گفتند که علم را می شکافت و اصل آن را می شناخت و فرعش را از اصل استنباط می کرد و آن را می گسترانید.»(2) و زبیدی در تاج العروس، ضمن اشاره به سخن ابن منظور در لسان العرب می نویسد:... باقر لقب امام محمد فرزند علی بن الحسین است و تنها به این دلیل این لقب را به او داده اند که دانش را شکافت و در آن وسعت و احاطه داشت زبیدی ضمن نقل سخن ابن منظور درباره آن حضرت و اشاره به حدیث معروف جابر بن عبد الله انصاری(3) از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم به سند حدیث اشاره کرده و می نویسد این

1- 1. دایره المعارف تشیع، ج 2، ص 356.
2- 2. لسان العرب، ج 1، ص 409.
3- 3. همان طور که خواهد آمد این حدیث را در منا بع حدیثی شیعه و سنی آمده است و بر پایه آن رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرمود، محمد دانش ها را خواهد شکافت.