- پیش گفتار 3
- فصل اول: کلیات 5
- اشاره 5
- الف) زیارت در لغت 6
- اشاره 6
- 1. مفهوم شناسی زیارت 6
- ب) زیارت در عُرف 7
- ج) زیارت در قرآن 7
- د) زیارت در اصطلاح دینی 8
- ه_ ) زیارت در متون ادبی و عرفانی 9
- 2. فضیلت زیارت در روایات اسلامی 12
- اشاره 12
- الف) مستحق ثواب کیست؟ 17
- ب) زیارت با معرفت 19
- 3. ارکان زیارت 22
- 4. رابطه زیارت با دعا 23
- اشاره 24
- 5. جایگاه زیارت در ادیان دیگر1 24
- ج) زیارت در مسیحیت 25
- ب) زیارت در بودیسم 25
- الف) زیارت در بابل 25
- د) زیارت و هندوییسم 26
- 6. تاریخ زیارت در اسلام 27
- 7. مقایسه تطبیقی زیارت 30
- 8. حکمت زیارت نامه خواندن 33
- 9. تنوع زیارت نامه ها 34
- اشاره 34
- زیارت مأثور و غیر مأثور 36
- 10. تازگی و جاودانگی زیارت ها 37
- اشاره 39
- فصل دوم: انواع زیارت و محتوای زیارت نامه ها 39
- الف) زیارت معصومین(ع) 40
- اشاره 40
- 1. انواع زیارت ها 40
- ب) زیارت مؤمنین 41
- ج) زیارت اهل قبور 42
- الف) سلام، شعار اسلام 43
- 2. محتوای زیارت نامه ها 43
- اشاره 43
- اشاره 43
- سلام و توصیف امام 45
- ب) لعن 47
- ج) اعلام مواضع اعتقادی 49
- د) زیارت، جلوه گاه توحید 50
- ه_) ولایت و برائت 51
- و) خط جهاد و شهادت 54
- ز) زیارت و بیعت 56
- ح) در رکاب امام مهدی عج الله تعالی فرجه الشریف 58
- ط) نگاه مجموعه ای به امامان 60
- اشاره 62
- ی) مفهوم «فدا» 62
- یا) گواهی دادن به ایمان و فضیلت 63
- یب) شاهد گرفتن بر ایمان و ولایت 64
- نتیجه گیری 66
- 3. ارزش ادبی زیارت نامه ها 67
- فصل سوم: آشنایی با مهم ترین زیارت نامه ها 69
- اشاره 69
- 1. زیارت آل یس 70
- اشاره 71
- 2. زیارت جامعه 71
- زیارت جامعه و توهم غلوّ 73
- 3. زیارت رَجَبیّه 75
- 4. زیارت های پیامبر و ائمه اطهار(علیهم السلام) 76
- اشاره 76
- الف) زیارت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 76
- ب) زیارت امیرالمؤمنین(ع) 77
- ج) زیارت حضرت فاطمه زهرا(س) 78
- ه_) زیارت امام حسین(ع) 79
- د) زیارت ائمه بقیع 79
- ح) زیارت امام هادی و امام حسن عسکری(ع) 83
- اوقات زیارت 84
- اشاره 84
- ط) زیارت امام زمان عج الله تعالی فرجه الشریف 84
- فصل چهارم: بررسی ابعاد زیارت 86
- اشاره 86
- 1. زیارت در فقه 87
- 2. بُعد احساسی و معرفتی زیارت 88
- ب) دیدگاه ملا احمد نراقی 92
- الف) دیدگاه ابن سینا 92
- اشاره 92
- 3. زیارت از نگاه عقلی 92
- 4. زیارت از نگاه جامعه شناختی 94
- 5. انگیزه فطری زیارت 96
- فصل پنجم: آداب زیارت 98
- اشاره 98
- 1.جایگاه آداب زیارت 99
- 2. آداب سفر 101
- اشاره 101
- الف) آداب پیش از سفر 102
- ب) آداب هنگام سفر 105
- 3. آداب پیش از تشرّف به حرم 106
- 4. آداب هنگام تشرّف و زیارت 106
- 5. آداب وداع و مراجعت 108
- فصل ششم: کارکرد زیارت 109
- اشاره 109
- 1. نقش زیارت در تعلیم معارف و اعتقادات 110
- ب) بیان ارزش ها 110
- الف) تعلیم معارف دینیه و الهیه 110
- اشاره 110
- ج) تلقینات 111
- اشاره 112
- 2. نقش زیارت در بهداشت روانی و تعالیِ روح 112
- الف) تقویت معنویت در جامعه 113
- ب) ایجاد زمینه و تقویت ارتباط با اهل بیت(ع) 113
- ج) ایجاد زمینه ارتباط قلبی 114
- د) ایجاد زمینه ارتباط نزدیک 114
- ه_) اثر معنوی زیارت نامه خوانی 115
- و) ایجاد دوستی اهل بیت 116
- ز) حرکت در مسیر الهی 117
- 3. نقش زیارت در تحول رفتار و شخصیت 118
- الف) خودسازی و الگوگیری 118
- اشاره 118
- ب) زنده نگه داشتن اهداف و افکار 118
- ج) تقویت ایمان و روحیه فرد 119
- د) شخصیت سازی 120
- 4. نقش زیارت در شناخت امامان 121
- اشاره 121
- دشمن شناسی در پرتو تبرّی 123
- 5. نقش تربیتی زیارت 125
- اشاره 125
- الف) خویشاوندی معنوی و فرهنگی 125
- ب) توجه به خدا 127
- ج) تقرب به خدا 128
- د) توبه و گناه زدایی 129
- کتاب نامه 131
- اشاره 132
- اشاره 132
- کتاب شناسی غیر توصیفی زیارت 132
- پیوست 132
- الف) مفهوم شناسی زیارت، توسل، دعا، شفاعت و تبرک 133
- ب) زیارت نامه ها 137
- ج) آداب و رسوم زیارت 151
- د) زیارت گاه های اسلامی _ آرام گاه ها _ مزارات 157
- ه_) شرح و تفسیر زیارت نامه 173
دیباچه
انسان به طور فطری دوستدار محبت است. ازاین رو، به افراد خاصی علاقه مند می شود و به آنها عشق می ورزد. گاه این عشق و علاقه، در نبود آن افراد نیز از بین نمی رود و به صورت های گوناگون مانند حفظ آثار و مکتوبات و حفظ مکان زندگی نمایان می شود. زیارت فیزیکی از جلوه های عشق و محبت انسان به دیگران است. این گونه بزرگ داشت ها و ارادت ها همه در فطرت کمال جویی انسان ریشه دارد.
زیارت معصومان(ع)، امام زادگان و اولیای الهی، نشان دهنده ارادت ویژه زائر در حق آنان به همراه بهره گیری از فیض کمالات معنوی آن بزرگواران و اثرگذاری ایشان در روح و روان زیارت کننده است. زیارت، نشانه تولی و بهترین نمونه بزرگ داشت و ارادت به آستان بزرگان دین است؛ زیرا بار سفر بستن و سختی ها و گرفتاری های سفر را تحمل کردن، نشان می دهد که عشق و محبت خالصانه، وجود زائر را فراگرفته و او را مشتاق زیارت انسانی کامل کرده است. ازاین رو، فلسفه زیارت، عشق و ارادت انسان در مقام موجودی کمال جو به نمونه کامل انسان همراه با کسب فیض از محضر اوست.
نکته مهم در این زمینه اینکه، هر چند زیارت یکی از جلوه ها و نشانه های تشیع است، تنها به این مکتب اختصاص ندارد، بلکه به ادیان الهی و حتی غیرابراهیمی نیز مربوط می شود، به گونه ای که در حال حاضر مسیحیان نیز به این رسم پای بندند و گاهی برای فراموش کردن بعضی از دردها و رنج های دنیوی به این کار اقدام می کنند.