آشنای ناشناخته: شرحی بر زیارت مفجعه حضرت زینب سلام الله علیها صفحه 57

1- قلم /4، و به راستی تو بر خلق و خوی بس بزرگی هستی.

2- تفسیر جامع 7/ 218.

3- من برای به انجام رساندن روش های بزرگوارانه برانگیخته شده ام.

4- عیون اخبار الرضا علیه السلام 2/ 37، ح 98.

و امیرالمؤمنین علیه السلام نیز فرمود: نیکویی خلق، انسان را به بهشت می کشاند و سوء خلق به دوزخ.(1) و امام صادق علیه السلام در مورد سوء خلق فرمود:

إن شوء الخلق لیفسد العمل کما یفسد الخل العسل.(2) بدی خلق، کردارهای نیک را تباه می سازد، آن سان که سرکه عسل را تباه می کند.

ذکر الحکیم

معنای لغوی ذکر، یاد، یادکردن، به یاد داشتن و چون اهل شرع ذکرگویند مراد یاد کردن خداوند است در همه حال، قرآن و کتب آسمانی را به این اعتبار ذکر گویند که یاد دادن مواعظ و علوم آخرت است.(3) اصبغ بن نباته از حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام نقل کرده که ذکر دو نوع است، یک ذکر خداوند به هنگام شداید، دیگری که برتر از آن است، این است که به هنگام مواجهه با آن چه خداوند بر تو حرام کرده، او را به یادآوری و این یادآوری مانع توگردد.(4) کلمه ی ذکر به معنای مختلف در قرآن به کار رفته و در معانی اسمی نیز بارها و به وجوه مختلف آمده است که اهم آنها عبارتند از : قرآن در سوره ی آل عمران / 58، حجر / 6 و 9 و موارد دیگر، ولی مهم ترین آن به معنای قرآن می باشد، گرچه در معنی عام به همه ی کتب آسمانی ذکر می گویند، ولی در معنی خاص فقط به قرآن گفته می شود، یعنی یکی از نام های قرآن ذکر است که خداوند وعده ی حفظش را به جهانیان داده است.(5) و همان طور که یادآور شدیم در سوره ی مبارکه ی آل عمران(6) می فرماید: