- پیشگفتار 1
- الف) موضوع نوشتار 3
- ب) اهمیت ادعیه وزیارات مهدوی 3
- ج) پیشینه مهدویت در ادعیه وزیارات 4
- اشاره 5
- مفهوم لغوی دعا وزیارت 6
- جایگاه و آثار دعا و زیارت در اندیشه اسلامی 7
- تعریف اصطلاحی دعا و زیارت 7
- اشاره 7
- دعا، بهترین عبادت 7
- آثار دعا 10
- الف) خاستگاه ارزشها 10
- اهتمام به دعا در سنت و سیره ائمه علیهم السلام 18
- الف) راهبرد فرهنگی برای انتقال معارف اهل بیت علیهم السلام 23
- تحلیل نقش ادعیه و زیارات وتأثیر سیاسی اجتماعی متون 23
- ب) تربیت و پرورش روحیه اعتدال اعتقادی درجامعه اسلامی 25
- ج) تعلیم و ترویج معارف دینی 27
- اشاره 29
- اشاره 29
- الف) ملجأ و پناه، در عصر غیبت 29
- توصیف دوران غیبت 31
- ب) خاستگاه منتظران 32
- ج)تجلی امامت، توجه به مهدویت 35
- د) چگونگی طلب ظهور و ارتباط با مهدویت در عصر غیبت 38
- الف) تعجیل فرج 43
- زیارت و دعا از دیدگاه امام مهدی علیه السلام 43
- ب) زیارت؛ توجه به حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 45
- ج) دعا میراث اهل بیت علیهم السلام 47
- مهدویت در ادعیه و زیارات معصومین علیهم السلام 51
- نتیجه گیری 53
- اشاره 55
- ادعیه و زیارات مهدوی در یک نگاه 57
- اشاره 58
- صورت اول 58
- صورت دوم 58
- اشاره 59
- شیوه اول: طبقه بندی براساس ورود در منابع 59
- بررسی طبقه اول: 60
- اشاره 64
- بررسی طبقه سوم 64
- بررسی منابع طبقه سوم 65
- بحارالانوار 76
- اشاره 79
- 3. دعای معرفت 3 80
- 2. دعای معرفت 2 80
- 5. دعای غریق 81
- 6. دعای سلامتی امام زمان علیه السلام 81
- 8. زیارت و دعا برای حضرت ضمن تعقیب نماز واجب 82
- 9. دعا برای حضرت مهدی ضمن زیارت امام رضا و حضرت زهرا علیها السلام 82
- 11. دعا برای ظهور از امام جواد علیه السلام 83
- 12. دعایی دیگر برای ظهور از امام جواد علیه السلام 83
- 13.« و عجل فرجهم» 83
- 14. «و عجل فرجه» 84
- 18. «و عجل فرج ولیک» 85
- 16.« من بفرجه فرج» 85
- 17. «تعجل بها فرجه» 85
- 19.« و ان تعجل فرج ولیک» 85
- 23. «اللهم عجل الروح و الفرج» 86
- 22.« و عجل لولیک الفرج» 86
- 21.« و عجل فرجنا بالقائم» 86
- 20.«اللهم عجل فرج ولیک» 86
- 26.« و عجل فرجی» 87
- 27.« عجل الله خروج قائمنا»، «عجل الله فرجه»، « عجل الله لک ما وعدک»، « عجل الله فرجک» 87
- 25.« و عجل فرج ال محمد» 87
- 24. «و ان تعجل فرج المنتقم» 87
- 29. «اللهم عجل فرجه» 88
- 30. دعا به جهت دیدار و تشرف 88
- 28. «اللهم عجل فرجهم» 88
- 31. دعا برای ظهور بعد از نماز ظهر 89
- 33. دعا برای ظهور 89
- 32. دعا برای ظهور امام عصر علیه السلام بعد از نماز عصر 89
- 35. قنوت امام حسن عسکری علیه السلام 90
- 38. دعا برای حضرت ضمن تعقیب نماز حاجت 91
- 40.دعا برای حضرت بعد از نماز جمعه 91
- 37.دعا برای ظهور ضمن تعقیب نماز 91
- 39.دعا برای حضرت در قنوت نماز جمعه وقنوت نماز وتر 91
- 41. دعای امام هشتم علیه السلام برای حضرت مهدی 92
- 42. دعای سمات 92
- 43.دعا برای حضرت مهدی علیه السلام در ساعت دوازدهم 92
- 44. دعای افتتاح 92
- 47. دعا برای حضرت در موقف حج 93
- 45. دعا برای حضرت در هر روز ماه مبارک رمضان 93
- 48. دعا برای ظهور در ظهر عاشورا 93
- 46. دعا برای حضرت در شب اول ماه مبارک رمضان 93
- 49. دعا برای حضرت در شب سوم شعبان 94
- 50. دعا برای حضرت در شب نیمه شعبان 94
- 51. زیارت «آل یس» 94
- 55. زیارت ندبه برای حضرت صاحب الامر علیه السلام 96
- 53. زیارتی جامع برای هر یک از ائمه علیه السلام 96
- 54.زیارتی جامع برای هر یک از ائمه علیه السلام 96
- 52. زیارت حضرت مهدی ضمن زیارت حضرت زهرا علیها السلام 96
- 56. دعای ندبه 97
- 57. زیارت سرداب 97
- 58. دعای فرج 98
- 61. استغاثه به صاحب الزمان علیه السلام 98
- 59. دعای عهد 98
- 60. دعای عهد دیگر 98
- 66. دعا برای ظهور در جمعه و عید فطر و قربان 99
- 64. دعا برای ظهور در روز 18 رمضان 99
- 63. دعا برای ظهور در روز 13 رمضان 99
- 65. دعا برای ظهور در روز 20 رمضان 99
- 62. دعا برای ظهور در شب 23 ماه رمضان 99
- 68. دعا برای ظهور ضمن دعا قبل از عید از امام سجاد علیه السلام 100
- 69. دعا دوران غیبت 100
- 72. زیارت اول 101
- 71. زیارت حضرت مهدی ضمن زیارت امام حسن عسکری علیه السلام 101
- 77. زیارت ششم از مزار ابن مشهدی و متن مشابه آن از شهید اول 102
- 76. زیارت پنجم 102
- 75. زیارت چهارم 102
- 74. زیارت سوم 102
- 81. دعای حضرت مهدی علیه السلام برای خویش ضمن قنوت 103
- 79. دعا برای حضرت مهدی ضمن قنوت امام جواد علیه السلام 103
- 80. دعا برای حضرت مهدی ضمن قنوت امام حسن عسکری علیه السلام 103
- 84. دعای علوی مصری 104
- 83. دعای یمانی 104
- 85. دعای عهد 105
- 86. دعای عبرات 106
- 87. دعای طلب صفات محموده «اللهم ارزقنا توفیق الطاعه» 106
- 88. دعای توسل 107
- اشاره 107
- شیوه دوم: طبقه بندی بر اساس محتوای مهدوی 107
- اشاره 108
- الف)دعاهای مخصوص حضرت مهدی علیه السلام 108
- اشاره 109
- ب)زیارات مخصوص حضرت مهدی 109
- ادعیه و زیارات غیر اختصاصی به حضرت مهدی علیه السلام 109
- ب) زیارات غیر اختصاصی به مهدویت 111
- اشاره 112
- سیر ورود ادعیه و زیارات مهدوی در منابع 112
- اشاره 128
- قالب وساختار ادعیه وزیارت 128
- سخنی در تیپ شناسی ادعیه مهدوی 129
- دعای شب نیمه شعبان 130
- دعای ندبه 130
- دعای سلامتی حضرت مهدی 130
- دعای عهد 130
- ادعیه وارده برای زمان غیبت 130
- دعای فرج 131
- دعا برای حضرت مهدی علیه السلام ضمن تعقیبات نماز 131
- ادعیه تعجیل فرج 131
- دعا برای حضرت مهدی علیه السلام ضمن دعای توسل 132
- دعا برای ولی عصر علیه السلام ضمن قنوت اهل بیت علیهم السلام 132
- دعا برای امام زمان علیه السلام ضمن دعاهای ماه شعبان 132
- دعا برای صاحب الامر علیه السلام ضمن دعاهای ماه ذی الحجه 132
- زیارت حضرت مهدی علیه السلام هنگام رؤیت از امام باقر علیه السلام 133
- استغاثه به حضرت مهدی علیه السلام و حجاب حضرت مهدی علیه السلام 133
- زیارات سرداب مقدس 133
- تیپ شناسی زیارات حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 133
- زیارت مطلقه حضرت مهدی علیه السلام ضمن زیارتی جامع برای ائمه علیهم السلام 134
- زیارت حضرت مهدی علیه السلام ضمن زیارت حضرت امام حسن عسکری علیه السلام 134
- زیارت حضرت مهدی علیه السلام ضمن زیارت حضرت رضا علیه السلام 134
- زیارت مطلقه حضرت مهدی علیه السلام ضمن زیارت سایر اهل بیت علیهم السلام 134
- زیارت حضرت مهدی علیه السلام در روز جمعه 134
- زیارات مطلقه حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از امام رضا علیه السلام 134
- زیارت حضرت مهدی علیه السلام ضمن زیارت حضرت زهرا علیها السلام 134
- ادعیه و زیارات وارده در توقیعات و یا صادره از ناحیه مقدسه 136
- دسته اول: 136
- اشاره 136
- دسته دوم: 138
- دسته سوم: 139
- یاد آوری 139
- ادعیه و زیارات صادره از حضرت علی علیه السلام 140
- ادعیه و زیارات صادره از امام سجاد علیه السلام 140
- ادعیه و زیارات صادره از امام باقر علیه السلام 140
- شیوه سوم: طبقه بندی بر اساس صدور از معصوم علیه السلام 140
- اشاره 140
- ادعیه و زیارات وارده از امام کاظم علیه السلام 141
- ادعیه و زیارات صادره از امام رضا علیه السلام 141
- ادعیه و زیارات صادره از امام صادق علیه السلام 141
- ادعیه و زیارات صادره از امام هادی علیه السلام 142
- ادعیه و زیارات خاصه صادره از امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 142
- ادعیه و زیارات صادره از امام حسن عسکری علیه السلام 142
- 1. دعای معرفت 142
- ادعیه و زیارات صادره از امام جواد علیه السلام 142
- 5. صلوات ضراب اصفهانی 143
- 6. زیارت آل یس 143
- 4. دعای افتتاح 143
- 2. دعای فرج «اللهم عظم البلاء» 143
- 3. دعای طلب صفات محموده «اللهم ارزقنا...» 143
- 9. زیارتی دیگر 144
- 8. زیارات سرداب 144
- دو. ادعیه و زیارات غیر مأثور 145
- تأملی درادعیه و زیارات غیر مأثور 145
- اشاره 145
- دعا در دوران غیبت 146
- ادعیه و زیارات الهامی در خواب 146
- اشاره 146
- ادعیه وارده در خاطر مؤلف 146
- الف) دعای توسل خواجه نصیر 148
- ب )دعای عدیله 148
- واکاوی ادعیه و زیارات انشایی توسط علما 148
- سنجش وبررسی اجمالی اعتبار ادعیه و زیارات مهدوی 149
- نتیجه گیری 154
- اشاره 155
- 1. ماهیت مهدی موعود عجل الله تعالی فرجه الشریف در ادعیه وزیارات 156
- الف) نام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هم نام پیامبر است. 156
- مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از نسل پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم 157
- ب) نسب حضرت مهدی علیه السلام 157
- 2. ویژگیهای شخصی حضرت مهدی علیه السلام 160
- تأملی در تفاوت کنیه، لقب وصفت 160
- کنیه های امام دوازدهم علیه السلام 161
- 1. حجت 166
- 3. القاب امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف 166
- اشاره 166
- 3. خلف صالح 167
- 4. موعود 167
- 6. قائم 168
- 7. منتظر 168
- 8. مهدی 169
- شمایل حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف 170
- اشاره 171
- 1. مؤید و منصور 173
- 2. شبیه انبیاء 175
- 3. وارث انبیاء 177
- 4. علیم وحکیم 178
- 5. مؤتمن 180
- 7. وحید فرید 181
- 6.پناه و یاور مهدی باوران 181
- خصائص حضرت مهدی در ادعیه و زیارات 182
- اشاره 184
- 1. داعی الله 185
- 2. باب الله 186
- 3. سبیل الله 187
- 5. حجه الله 188
- 4. خلیفه الله 188
- 6. تالی کتاب الله 189
- 7. بقیه الله 190
- 8. صاحب الزمان 191
- 9. میثاق الله 192
- 10. وعد الله 193
- سخنی در وجه تفکیک شئو ن از صفات 194
- شئون امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف در ادعیه و زیارات 195
- اشاره 195
- 1. معصوم (عصمت امام دوازدهم در ادعیه و زیارات) 196
- 2. ولی الله 197
- 4. شاهد و ناظر براعمال 198
- 5. میزان الاعمال 199
- اشاره 202
- الف) مفهوم غیبت 202
- اول: غیبت در ادعیه و زیارات 202
- ج)مدت غیبت: طولانی 203
- ب) حکمت غیبت: امتحان مردم 203
- 2. دعا 204
- 1. صبر 204
- توصیف دوران غیبت: زمان شدت دشمنی و فتنه 205
- دوم: عصر ظهور امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف از منظر ادعیه و زیارات 206
- 1. دوران سرور آل محمد 206
- 2. از بین رفتن دشمنی 208
- 3. درخشش امامت 209
- وقت ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از منظر ادعیه و زیارات 210
- انتخاب و انتصاب الهی حضرت مهدی علیه السلام در ادعیه و زیارات 211
- نتیجه گیری 213
- اشاره 215
- 1. ملجاء، پناه و حافظ نظام آفرینش 216
- اول: آثار تکوینی و سیمای عمل کردی امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف دردوران غیبت 216
- 1. اتمام حجت 221
- الف) آثار مشترک نسبت به مؤمنان ومشرکان 221
- ب) آثار مختص نسبت به مؤمنان 223
- اشاره 223
- اشاره 224
- اول: سیاست های سیاسی _ اجتماعی 224
- الف) اظهار دین 226
- ب) عزت اسلام، ذلت نفاق 227
- ج) جمع بین امتها 228
- سوم: سیاست های قضایی 243
- 1. مبارزه و قیام 247
- ج) آثار مختص نسبت به مشرکان 247
- 2. انتقام 251
- نتیجه گیری وجمع بندی نوشتار 252
- نتیجه گیری 252
- اشاره 252
- اول: سیمای وجودی 255
- دوم: سیمای عمل کردی 256
- سخن آخر 257
پرداخته خواهد شد.
شایان ذکر است، به رغم تبیین شخصیت امام دوازدهم علیه السلام، در ادعیه و زیارات با استفاده از کنیه ها و القاب، صفات امام دوازدهم علیه السلام نیز به صورت شفاف تر و بر جسته تر و با روی کرد ستایش و بزرگداشت، بیان گر ابعاد، حالات و شئون حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف هستند و به نکوداشت امام دوازدهم عجل الله تعالی فرجه الشریف از زبان معصومین علیهم السلام می پردازند. ازاین رو در این قسمت از پژوهش به صورت مستقل به آنها اشاره می شود.
1. مؤید و منصور
در ادعیه و زیارات متعددی از حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به عنوان امامی مؤید و منصور از جانب خداوند متعال یاد می شود؛ در زیارت عاشورا به جهت اشاره به این مطلب آمده است: «فاسال الله الذی اکرم مقامک و اکرمنی بک ان یرزقنی طلب ثارک مع امام منصور من اهل بیت محمد صلی الله علیه و آله و سلم».(1)
طبق آنچه در ادعیه و زیارات آمده است و اهل بیت علیهم السلام تعلیم مهدی باوران فرموده اند، نصرت و پیروزی خداوند متعال از آن مهدی آل محمد علیهم السلام است. واهل ایمان با توجه به تحقق این وعده الهی برای امام دوازدهم علیه السلام آن را از خداوند متعال طلب می کنند.
در فرازهای بسیاری از ادعیه و زیارات به این صفت اشاره شده است؛ از جمله در دعا برای سلامتی حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف آمده است: «اللهم ولیک فلان فاحفظه من بین یدیه و من خلفه و عن یمینه و عن شماله و من
1- مصباح المتهجد، ص774.