- دیباچه 1
- پیش گفتار 2
- اشاره 4
- بخش اول: زندگانی سلمان فارسی 4
- اشاره 5
- فصل اول: سلمان فارسی پیش از اسلام 5
- زادگاه 5
- نام 6
- جایگاه خانوادگی 7
- همسر و فرزندان 8
- از کودکی تا جوانی 10
- آشنایی با مسیحیت 11
- در تنگنای زندان پدر 13
- گریز از خانه 14
- شام 15
- اشاره 15
- در جست وجوی حقیقت 15
- موصل 17
- نصیبین 17
- عموریه 18
- اشاره 20
- در جست وجوی پیامبر خاتم 20
- فصل دوم: اسلام آوردن سلمان فارسی 20
- دوران بردگی 21
- فروغ وحی 22
- دیدار با محبوب 23
- در محضر نور 24
- آزادی روزبه 24
- در زمان پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 27
- اشاره 27
- فصل سوم: فعالیت های سیاسی سلمان فارسی 27
- اشاره 27
- الف) جنگ خندق 28
- ب) جنگ طائف 33
- الف) حمایت از ولایت 35
- اشاره 35
- پس از رحلت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 35
- ب) سرزنش مردم به سبب روی گردانی از علی علیه السلام 38
- دوران خلیفه اول 41
- دوران خلیفه دوم 42
- الف) جنگ قادسیه 42
- اشاره 42
- ب) فتح مداین 43
- د) استانداری مداین 46
- ج) شهرسازی 46
- ه) اثرگذاری بر شیعه شدن ایرانیان در مداین 47
- فصل چهارم: سیره حکومتی سلمان فارسی در مداین 50
- اشاره 50
- 1. ساده زیستی 50
- 2. خدمت به مردم 53
- 3. کار کردن برای گذران زندگی 55
- 4. شیوه برخورد با مردم 56
- اشاره 60
- 1. ارشاد دیگران 60
- فصل پنجم: فعالیت های فرهنگی و اجتماعی سلمان فارسی 60
- 2. ترجمه زبان 61
- 3. ساخت مسجد 62
- 4. تفسیر قرآن 63
- 5. تشویق به دانش اندوزی 64
- گریستن در بستر مرگ 66
- اشاره 66
- فصل ششم: درگذشت سلمان فارسی 66
- شرح وفات 66
- حضور حضرت علی علیه السلام در مراسم خاک سپاری 67
- آرام گاه 68
- بخش دوم: ویژگی های سلمان فارسی 70
- اشاره 70
- اشاره 71
- 1. ایمان کامل 71
- فصل اول: ویژگی های برجسته سلمان فارسی 71
- 3. عبادت آگاهانه 74
- 2. نفی نژادپرستی 74
- 4. شاکر بودن 75
- 5. عشق به اهل بیت علیهم السلام 76
- 6. علم و حکمت 80
- 7. کرامت ها 85
- فصل دوم: سلمان فارسی از دیدگاه قرآن 88
- فصل سوم: سلمان فارسی از دیدگاه معصومان علیهم السلام 95
- اشاره 95
- 1. پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 96
- الف) سلمان از ما اهل بیت است 96
- ج) سلام خدا بر سلمان 97
- ب) عفت سلمان فارسی 97
- د) محبوب خدا 98
- ه) معشوق بهشت 98
- ز) نامه به خویشاوندان سلمان 99
- و) دریای دانش 99
- ح) محبوب فرشتگان 100
- ط) عیادت از سلمان 100
- الف) انیس ولایت 101
- ب) سلمان از سرشت اهل بیت علیهم السلام 101
- ی) بهترین دوست 101
- 2. امام علی علیه السلام 101
- ج) سلمان، لقمان امت 102
- ه) رستگار در آزمون الهی 102
- د) دانش بی پایان 102
- 3. حضرت زهرا علیهاالسلام 103
- ب) امین ولایت 103
- الف) تحفه بهشتی 103
- 4. امام سجاد علیه السلام 104
- ج) مونس اهل بیت 104
- 5. امام باقر علیه السلام 105
- ج) از متوسمین 105
- ب) سلمان محمدی 105
- الف) درود خدا بر سلمان 105
- الف) دانا به معارف عیسوی و محمدی 106
- ب) دریای خروشان 106
- ج) آگاه به اسم اعظم 106
- 6. امام صادق علیه السلام 106
- ه) برتر از لقمان 107
- د) بالاترین مرتبه ایمان 107
- و) بنده صالح و فرمانبردار 107
- 8. امام رضا علیه السلام 108
- 7. امام کاظم علیه السلام 108
- 9. امام جواد علیه السلام 109
- اشاره 110
- بخش سوم: در محضر سلمان فارسی 110
- 2. سفارش مهم 111
- فصل اول: سخنان سلمان فارسی 111
- 1. وضعیت مؤمن در دنیا 111
- 4. آموختن دانش سودمند 112
- 5. دنیاپرستی 112
- 3. حرص شدید 112
- 7. بیماری، کفاره گناهان 113
- 6. اهمیت سلام 113
- 8. بهترین لذت 114
- 9. سؤال قبر 114
- 10. تاریکی قیامت 115
- 11. شش چیز شگفت انگیز 115
- 12. قلب انسان 116
- 13. توفیق نیافتن برای نماز شب 117
- 14. فرار از قرآن 117
- 17. صرف عمر در راه خدا 118
- 15. سپاس گزاری از خداوند 118
- 16. عاقبت بخیل 118
- 20. علم همراه با عمل 119
- 18. عامل تباهی نیکی ها 119
- 19. کمک به دیگران 119
- 22. توکل 120
- 21. فقط سخن حق را بگو 120
- 1. امانت ارزشمند 121
- اشاره 121
- فصل دوم: داستان های شنیدنی از سلمان فارسی 121
- 2. دوستی با جوان مؤمن 122
- 3. نامه پندآموز 123
- 4. آثار نماز 124
- 5. ارواح مؤمنان 124
- 6. آثار غیبت 125
- 7. انفاق در راه خدا صلی الله علیه و آله 125
- اشاره 127
- بخش چهارم: همراه با برنامه سازان 127
- پیشنهادهای کلی 128
- پیشنهادهای برنامه ای 129
- اشاره 130
- اشاره 130
- گزیده ادبی 130
- تشنه حقیقت (متن ادبی) 130
- گنج نهانی 132
- تاج منّا 132
- درس مسلمانی 133
- روی سلمانی 133
- پرسش های مسابقه ای 136
- پرسش های کارشناسی 137
- پرسش های مردمی 137
- کتاب نامه 139
- مشخصات کتاب 143
- مهاجر حقیقت: پژوهشی در زندگانی سلمان فارسی 143
- اشاره 144
- فهرست مطالب 145
- دیباچه 152
- پیش گفتار 153
- اشاره 155
- بخش اول: زندگانی سلمان فارسی 155
- اشاره 156
- فصل اول: سلمان فارسی پیش از اسلام 156
- زادگاه 156
- نام 157
- جایگاه خانوادگی 158
- همسر و فرزندان 159
- از کودکی تا جوانی 161
- آشنایی با مسیحیت 162
- در تنگنای زندان پدر 164
- گریز از خانه 165
- شام 166
- اشاره 166
- در جست وجوی حقیقت 166
- نصیبین 168
- موصل 168
- عموریه 169
- اشاره 171
- در جست وجوی پیامبر خاتم 171
- فصل دوم: اسلام آوردن سلمان فارسی 171
- دوران بردگی 172
- فروغ وحی 173
- دیدار با محبوب 174
- آزادی روزبه 175
- در محضر نور 175
- فصل سوم: فعالیت های سیاسی سلمان فارسی 178
- در زمان پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 178
- اشاره 178
- اشاره 178
- الف) جنگ خندق 179
- ب) جنگ طائف 184
- الف) حمایت از ولایت 186
- اشاره 186
- پس از رحلت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 186
- ب) سرزنش مردم به سبب روی گردانی از علی علیه السلام 189
- دوران خلیفه اول 192
- الف) جنگ قادسیه 193
- اشاره 193
- دوران خلیفه دوم 193
- ب) فتح مداین 194
- د) استانداری مداین 197
- ج) شهرسازی 197
- ه) اثرگذاری بر شیعه شدن ایرانیان در مداین 198
- فصل چهارم: سیره حکومتی سلمان فارسی در مداین 201
- اشاره 201
- 1. ساده زیستی 201
- 2. خدمت به مردم 204
- 3. کار کردن برای گذران زندگی 206
- 4. شیوه برخورد با مردم 207
- 1. ارشاد دیگران 211
- اشاره 211
- فصل پنجم: فعالیت های فرهنگی و اجتماعی سلمان فارسی 211
- 2. ترجمه زبان 212
- 3. ساخت مسجد 213
- 4. تفسیر قرآن 214
- 5. تشویق به دانش اندوزی 215
- گریستن در بستر مرگ 217
- شرح وفات 217
- اشاره 217
- فصل ششم: درگذشت سلمان فارسی 217
- حضور حضرت علی علیه السلام در مراسم خاک سپاری 218
- آرام گاه 219
- اشاره 221
- بخش دوم: ویژگی های سلمان فارسی 221
- 1. ایمان کامل 222
- فصل اول: ویژگی های برجسته سلمان فارسی 222
- اشاره 222
- 3. عبادت آگاهانه 225
- 2. نفی نژادپرستی 225
- 4. شاکر بودن 226
- 5. عشق به اهل بیت علیهم السلام 227
- 6. علم و حکمت 231
- 7. کرامت ها 236
- فصل دوم: سلمان فارسی از دیدگاه قرآن 239
- فصل سوم: سلمان فارسی از دیدگاه معصومان علیهم السلام 246
- اشاره 246
- الف) سلمان از ما اهل بیت است 247
- 1. پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله 247
- ب) عفت سلمان فارسی 248
- ج) سلام خدا بر سلمان 248
- ه) معشوق بهشت 249
- د) محبوب خدا 249
- و) دریای دانش 250
- ز) نامه به خویشاوندان سلمان 250
- ح) محبوب فرشتگان 251
- ط) عیادت از سلمان 251
- ب) سلمان از سرشت اهل بیت علیهم السلام 252
- الف) انیس ولایت 252
- ی) بهترین دوست 252
- 2. امام علی علیه السلام 252
- ج) سلمان، لقمان امت 253
- ه) رستگار در آزمون الهی 253
- د) دانش بی پایان 253
- 3. حضرت زهرا علیهاالسلام 254
- الف) تحفه بهشتی 254
- ب) امین ولایت 254
- 4. امام سجاد علیه السلام 255
- ج) مونس اهل بیت 255
- ب) سلمان محمدی 256
- 5. امام باقر علیه السلام 256
- الف) درود خدا بر سلمان 256
- ج) از متوسمین 256
- 6. امام صادق علیه السلام 257
- ب) دریای خروشان 257
- الف) دانا به معارف عیسوی و محمدی 257
- ج) آگاه به اسم اعظم 257
- و) بنده صالح و فرمانبردار 258
- د) بالاترین مرتبه ایمان 258
- ه) برتر از لقمان 258
- 8. امام رضا علیه السلام 259
- 7. امام کاظم علیه السلام 259
- 9. امام جواد علیه السلام 260
- بخش سوم: در محضر سلمان فارسی 261
- اشاره 261
- 1. وضعیت مؤمن در دنیا 262
- 2. سفارش مهم 262
- فصل اول: سخنان سلمان فارسی 262
- 3. حرص شدید 263
- 5. دنیاپرستی 263
- 4. آموختن دانش سودمند 263
- 6. اهمیت سلام 264
- 7. بیماری، کفاره گناهان 264
- 8. بهترین لذت 265
- 9. سؤال قبر 265
- 11. شش چیز شگفت انگیز 266
- 10. تاریکی قیامت 266
- 12. قلب انسان 267
- 13. توفیق نیافتن برای نماز شب 268
- 14. فرار از قرآن 268
- 16. عاقبت بخیل 269
- 17. صرف عمر در راه خدا 269
- 15. سپاس گزاری از خداوند 269
- 20. علم همراه با عمل 270
- 18. عامل تباهی نیکی ها 270
- 19. کمک به دیگران 270
- 22. توکل 271
- 21. فقط سخن حق را بگو 271
- 1. امانت ارزشمند 272
- فصل دوم: داستان های شنیدنی از سلمان فارسی 272
- اشاره 272
- 2. دوستی با جوان مؤمن 273
- 3. نامه پندآموز 274
- 4. آثار نماز 275
- 5. ارواح مؤمنان 275
- 7. انفاق در راه خدا صلی الله علیه و آله 276
- 6. آثار غیبت 276
- بخش چهارم: همراه با برنامه سازان 278
- اشاره 278
- پیشنهادهای کلی 279
- پیشنهادهای برنامه ای 280
- اشاره 281
- تشنه حقیقت (متن ادبی) 281
- گزیده ادبی 281
- اشاره 281
- گنج نهانی 283
- تاج منّا 283
- روی سلمانی 284
- درس مسلمانی 284
- پرسش های مسابقه ای 287
- پرسش های مردمی 288
- پرسش های کارشناسی 288
- کتاب نامه 290
دیباچه
سلمان فارسی از شخصیت های برجسته صدر اسلام و نمونه کامل یک انسان مسلمان است. وی برای شناخت اسلام، رنج سفرهای طولانی، غربت و بردگی را به جان خرید و پس از تشرف به محضر نورانی و پرفیض پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله، با همه توان کوشید تا استعداد معنوی خویش را بارور سازد. او توانست در همه جنبه های اخلاقی، عرفانی، اجتماعی و سیاسی، به درجه والای معرفت و کمال دست یابد. سلمان، در شناخت و پیروی از خدا و رسول وی چنان پیش رفت که پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله درباره او فرمود: «سلمانُ مِنّا اهلَ البیتَ؛ سلمان از ما اهل بیت است».
آشنایی با شخصیت و سیره رفتاری سلمان می تواند آثار تربیتی برای جامعه در پی داشته باشد، به ویژه آنکه سلمان، یک ایرانی بود و این نکته در ایجاد انگیزه برای الگوپذیری ایرانیان از وی، نقش سازنده تری خواهد داشت.
مجموعه حاضر، نگاهی است به زندگانی این شخصیت بزرگ ایرانی و اسلامی که به منظور استفاده در برنامه های صدا و سیما تهیه و تدوین شده است. با سپاس فراوان از تلاش پژوهشگر ارجمند، جناب آقای حسین جعفری در تهیه این اثر، آن را توشه راه برنامه سازان دل سوز و گران قدر می سازیم.
انّه ولیّ التوفیق
اداره کل پژوهش
مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما