شرح دعای مکارم الاخلاق صفحه 100

«کسی که آتش فتنه برافروزد، خود، آتش زنه آن خواهد بود.»

این جاست که «اطفاء النائره» نقش خود را آشکار می سازد؛ بدین معنی که انسان در خود، رسالت فرونشاندن فتنه را در تمام عرصه ها _ اعمّ از فردی و اجتماعی، عقیدتی و عملی، دنیوی و اخروی، سیاسی و اقتصادی، عاطفی و انسانی و... _ احساس نماید. این خود، از یک طرف بینش عمیق و نافذی را می طلبد. امّا از سوی دیگر، تعهّد و تلاش و کار را می باید که در پناه این علم و عمل، انسان به اطفاء نائره بپردازد؛ فضای جامعه را از کدورت و تاری و ابهام فتنه پاک سازد و آرامش را جای گزین آن نماید. پس وای بر آنان که نه تنها فتنه فرو نمی نشانند که خود با کارهای خویش، آتش فتنه به راه انداخته و بر آن دامن می زنند! اینان باید بدانند که :

«یهلک فی لهب الفتنه المؤمن و یَسلَم فیها غیر المسلم.»(1)

«در لهیب آتش فتنه، مؤمن هلاک می شود. و غیر مسلمان در آن سالم می ماند.»

مؤمنان در آتش این فتنه می سوزند و غیرمؤمنان جان سالم به در می برند. پس رواست که تا حدّ امکان، در فرونشاندن آتش فتنه بکوشیم.

[33 _ ضمّ اهل الفرقه]

ضمّ أهل الفرقه : امام سجّاد علیه السلام از خدای متعال می خواهد که موجبات پیوستن مردمی را که راه خود را جدا کرده و تفرقه در پیش گرفته اند، به مجموعه ی جامعه ی اسلامی فراهم آورند.

ابتدا در این زمینه لازم است با تلقّی قرآن مجید از موضوع تفرقه و چنددستگی در جامعه آشنا شویم.

خدای متعال این پدیده را در ردیف عذاب های آسمانی و زمینی خود می شمارد، آن جا که می فرماید :

(قُل: هُوَ القادر عَلی أن یبعث عَذابآ مِن فَوقِکُم أو مِن تَحتِ أرْجلکُم، أو یلبسکم شیعآ و یذیق بعضکم بأس بعض. انظر کیفَ نصرّف الآیات لعَلَّهُم یفقَهُونَ.)(2)

«بگو: او تواناست بر آن که عذابی از فراز سر شما یا از پایین پای تان برانگیزد، یا شما را به چندین گروه تقسیم کند، و طعم سختی بعضی را به برخی دیگر بچشاند. بنگر چگونه آیات را می گردانیم، باشد که تفقّه کنند.»

در این آیه چند مطلب در زمینه ی مورد بحث تصریح شده است :

اوّلا تفرقه در شمار عذاب های الاهی و در ردیف زلزله و صاعقه و سیل و خشک سالی و... بیان شده است.

ثانیآ ثمره ی این جدایی، به جان هم افتادن مردم و زیر فشار قراردادن یک دیگر است.

ثالثآ ضروری است که مردم به این مهم توجّه نمایند.

قرآن مجید از جمله ابزارهای تسلّط فرعون بر جامعه را گروه گروه کردن آن ها، یعنی افشاندن بذر جدایی و تفرقه در سرزمین جان آن ها می داند، آن جا که می فرماید :