شرح دعای مکارم الاخلاق صفحه 101

(إنَّ فرعون علا فی الأرض وَ جَعَلَ أهلها شیعآ یستضعفُ طائفهً منهم...)(1)

«فرعون، در زمین برتری می جست، و مردم را به گروه هایی تقسیم کرده بود. او گروهی را به ضعف کشانده بود...»

فرعون زمینه ی تحقّق آن سرکشی و طغیان و گسترانیدن بساط حکومت ظالمانه ی خود را با ایجاد تفرقه و استضعاف بنی اسرائیل از این راه فراهم آورد.

قرآن مجید، مردمی را که راه تفرقه می پیمایند و گروه گرایی را در حرکت های اجتماعی خود اصل قرار می دهند، مادام که با آن منش و روش باشند، فاقد کارآیی لازم می داند. از این رو، می فرماید :

(إنَّ الَّذینَ فرقوا دینهم و کانُوا شیعآ لستَ منهم فی شیء، إنَّما أمرهم إلَی الله، ثُمَّ یُنبِّئهم بِما کانُوا یَعمَلونَ)(2)

«آنان که دین خدا را فرقه فرقه کردند و چند گروه بودند، تو با آنها کاری نداری. امر آنها موکول به خداست، سپس به آنها خبر می دهد که چه کارهایی می کردند.»

سرانجام چنین مردمی با خداست که به آنان ثمره ی رفتار ناروایشان را خواهد فهمانید.

قرآن مجید در این مقوله پا را فراتر نهاده، تفرقه و جدایی را راه و رسم مشرکین می شمارد و می فرماید :

(وَ لا تکُونوا مِنَ المشرکین مِنَ الَّذینَ فرَّقوا دینهم و کانوا شیعآ، کل حزب بما لدیهم فرحون)(3)

«و از مشرکان نباشید، از کسانی که دین خود را فرقه فرقه کردند و چند گروه بودند. هر گروهی به آنچه دارند، دلخوش اند.»

قسمت اخیر آیه نشان میدهد که چه بسا انسان با توجیهاتی عمل ناروای جدایی را منطقی جلوه دهد و به آن دل شاد گردد.

در داستان میقات حضرت موسی علیه السلام و ادامه ی آن از سی روز به چهل روز و پیدایش سامری و دیگر قضایای مربوطه، قرآن از زبان حضرت هارون خطاب به موسی علیهما السلام در بیان علّت نگرانی نسبت به وقایعِ پیش آمده می فرماید :

(إنِّ ی خَشیتُ أنَ تَقول فرّقت بین بنیإسرائیل وَ لم ترقب قولی)(4)

«من ترسیدم که بگویی بنی اسرائیل را چند فرقه کرده ای و به سخن من توجه نداشته ای.»

هارون احتمال می داد موضوع پدیده ی تفرقه، آن چنان حضرت موسی علیه السلام را عصبانی و نگران نماید که اساسآ به دیگر سخنان برادرش توجّه چندانی ننماید.

با عنایت به مسائل مطرح شده در این آیات، حکمت هشدارهای اکید قرآن به مسلمانان را در این باب بهتر

1- قصص (28): 4.
2- انعام (6): 159.
3- روم (30): 32.
4- طه (20): 94.