شرح دعای مکارم الاخلاق صفحه 143

ج. رویارویی با بدعت و بدعت گزاران و تابعان آنان، با همان مفهوم که بدان اشاره رفت.

در این راستا سه امر را به روشنی نشان می دهند: رابطه ی میان خود و حق، خود و خلق و خود و مکتب

سرانجام به ما می آموزند که چگونه می توان لباس صالحان را در بر گرفت و به زیور پرواپیشگان زینت یافت.(1)

«اَللّهُمَّ صَلِّ عَلی محمّدٍ وَ اله و اجْعَل أوسع رِزقکَ عَلَیَّ إذا کبرت... و اعترافآ بإحسانکَ و احصاءً لِمنّتک.»

در این بخش، امام علیه السلام پانزده درخواست را مطرح می نماید. حضرتش در آغاز با آینده نگری و واقع بینیِ خاص، درمان پاره ای مشکلات را می طلبد که معمولا دامن گیر انسان در دوران کهولت می گردد، از جمله این که از خدای متعال می خواهد که در آن ایّام گشاده رزق بوده و تاب و توان و تحمّل درد و رنج را داشته باشد و به دامان پدیده ی کسالت در عبادت نیفتد. هر یک از این سه مورد، می تواند انسان را گرفتار ورطه های هولناکی بنماید.

[49 _ و اجعل اوسع رزقک علیّ اذا کبرت]

تنگ دستی، در آن هنگام که دیگر انسان توانایی چندانی برای کار و کسب درآمد ندارد _ به ویژه آن جا که فرد دوران قبلی زندگی خویش را به خوبی و آبرومندی گذرانده _ امری است که جان انسان را می کاهد و به شدّت روحیّه ی او را ضعیف می شازد و او را به دامن انواع مشکلات و مصائب می کشاند.

از این رو امام در سخن آغازین خود از خدا می خواهد که «وَ اجْعَل أوسَعَ رزقک عَلَیَّ إذا کبرتُ» یعنی گشاده رزقی در هنگام کهولت را طلب می نماید. دقّت در ضمیر کلمه ی رزقک نیز خالی از لطافت نیست که حضرتش سخن از روزی خود به میان نمی آورد؛ بلکه این روزی را از خدا می داند و درخواست دارد که نوعی وسعت از سوی خدا شامل حال او گردد.

[50 _ و اقوی قوّتک فیّ اذا نصبت]

در همین دوران، موضوع دیگری رنج آور می شود: پیری و فرتوتی و ضعف و زبونی. حضرتش با جمله ی «وَ أقوی قوَّتک فیَّ إذا نصبت»، پیشاپیش درمان آن را از خدای متعال درخواست می نمایند؛ برای این که در آن هنگام _ که به لازمه ی طبیعی دچار این ضعف و درد و رنج می شوند _ هم چنان نیروی خداوندی ایشان را یار راه شود و آن درد را این چنین درمان نمایند.

[51 _ و لا تبتلینّی بالکسل عن عبادتک]

در گام بعدی باید دانست که ثمره ی طبیعی تنگ دستی و درد و رنج در دوران پیری، گرفتارشدن به بلیّه ی دیگری در ارتباط با خدای متعال است: چنین فردی اساسآ حال خوشی برای عبادت و بندگی ندارد. اگر هم در آن حال، کار