شرح دعای مکارم الاخلاق صفحه 185

( پس باید بنگرد که طعام کدام یک، پاک تر است، آنگاه روزی از جانب او برایتان بیاورد. )

بدین سان یادآور شدند که وی حتمآ به سراغ پاک ترین خوردنی ها برود.

در رعایت آداب اجتماعی و حفظ حریم منازل، قرآن مجید یادآور می شود که هنگام مراجعه به خانه های دیگران، برای ورود اجازه بگیرید یا اگر کسی در خانه نبود، وارد آن نشوید.

(وَ إنْ قیلَ لَکُمُ ارْجعُوا فَارْجعُوا هُوَ أزْکی لَکُمْ)(1)

( اگر به شما گفته شد که بازگردید، حتمآ چنین کنید که این برای شما بهترین است. )

در موضوع رعایت نگاه و به دور ماندن از نظربازی، قرآن مجید، زنان را به رعایت حجاب با آن دقّت های مطرح شده در آیه ی 31 نور فرا می خواند، امّا پیش از آن در آیه ی 30، مردان را به چشم پوشانیدن و خودنگه داری دعوت می نماید. خداوند با عبارت (ذلِکَ أزْکی لَهُمْ) به ایشان یادآور می شود که این روش، بهترین و پاک ترین در این مقوله است.

با دقّت در این نمونه ها، کلام امام سجّاد علیه السلام مفهوم روشن تری می یابد و وسعت میدان آن، بیشتر شناخته می شود. به این آیه ی قرآنی دقیق شویم که می فرماید:

(وَ لَوْلا فَضلُ الله عَلَیکُمْ وَ رَحمَتهُ ما زَکی مِنْکُمْ مِنْ أحَدٍ أبَدآ)(2)

( اگر فضل و رحمت خداوند بر شما نمی بود، هیچ یک از شما هرگز به تزکیه نمی رسید. )

می بینیم که ضامن اجرا برای گرایش به سوی پاکی، همان فضل خداوندی است که با تکیه به آن، انسان باید روی به سوی پاک ترین ها در تمامی مقولات بنهد و توفیق دست یابی را از خدای متعال خواستار گردد؛ همان حقیقتی که امام سجّاد علیه السلام در جمله ی «وَفِّقْنی لِلَّتی هِیَ أزْکی» از خداوند بزرگ خواستار آن می گردد.

[63 _ وَ اسْتَعْمِلْنی بِما هُوَ أرْضی]

خدایا! مرا به کار بگیر در زمینه ای که بیشتر مورد رضای توست. این درخواست دیگر امام سجّاد علیه السلام در این بخش است. از زیباترین حالات برای انسان معتقد به خدا و پیامبر و... آن است که وی بداند بر مسیر رضای خدا در حرکت است. در این تلاش، مؤمن می کوشد تا ابتدا راه مورد رضای خدا را به دست آورد و سپس در آن گام نهد و شائقانه حرکت نماید؛ همان حقیقتی که امام حسین علیه السلام در جریان نهضت پُرشور خود خطاب به مردم اظهار داشت و فرمود: «رضی الله رضانا أهل البیت».(3)

1- نور (24): 28.
2- نور (24): 21.
3- بحارالانوار :44 366؛ کسف الغمه :2 29.