شرح دعای مکارم الاخلاق صفحه 238

(وَ أنزَلنا عَلَیکُم المَنّ و السّلوی کُلوا مِن طیّبات ما رَزَقناکم)(1)

( بر شما منّ و سلوی فرستادیم. بخورید از پاکیزه های آنچه روزی تان داشتیم. )

یعنی این امکان وجود دارد که انسان بدون رنج و زحمت چندانی، آن جا که خدا بخواهد، رزق خود را کریمانه دریافت نماید.

[89 _ و ارزقنی من غیر احتساب]

ه حضرتش از خدا می خواهد که «وَ ارْزُقْنی مِنْ غَیْرِ احْتِسابٍ»، این آیه ی قرآن تداعی می شود که:

(وَ مَنْ یَتَّقِ الله یَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجآ وَ یَرْزقهُ مِنْ حَیثُ لایَحْتَسِب)(2)

( آن کس که تقوای خدا پیشه کند، از یک سوی، راه نجات و خلاصی خواهد یافت و نیز از آن جا که گمان نمی برد برخوردار از روزی خواهد شد. )

آن عبارت حضرت و این آیه ی قرآن، دقیقآ دعوت و تشویق به تقویپیشگی است که خود ارزش والایی است و موجب سربلندی و کرامت در پیشگاه خداوند می گردد که: (إنَّ أکْرَمَکُمْ عِنْدَ الله أتْقاکُم)(3) . آن دعا و این آیه، به روشنی به ما می نمایاند

که راه ها بر چنین انسانی گشاده می شود، از تنگنا می رهد و به گونه ای به روزی دست می یابد که هیچش گمان نمی رفت.

[90 _ فلا اشتغل عن عبادتک بالطلب]

امام سجّاد علیه السلام از خدا می خواهد که: «فَلا أشْتَغِلَ عَنْ عِبادَتِکَ بِالطَّلَبِ»؛ یعنی تمایل ندارد که به خاطر طلب روزی، از ارزش والا و بالای بندگی و عبادت باز ماند؛ زیرا به جدّ باور دارد که اگر خدا بخواهد، چنین خواهد کرد؛ آن سان که با برخی مسلمین صدر اسلام رفتار کرد و بعدها از آنان خواست که

(وَ اذْکُروا إذ أنتُم قلیل مستَضعفونَ فِ ی الاْرْضِ تخافون إن یتخطفکم النّاس، فآواکم و أیّدکم بنصره و رزقکم مِنَ الطَّیّبات لَعلَّکُم تشکرون)(4)

روشن است که یکی از جلوه های عمده ی بندگی در پیشگاه خدا، شکرگزاری است که باید همیشه بدان پرداخت، به ویژه در برخورداری از نعمت های خدا. نیز روشن است که عدم اشتغال صِرف به امور دنیا، از عمده ترین عوامل

1- بقره (2): 57.
2- طلاق (65): 3.
3- حجرات (49): 13.
4- انفال (8): 26 : (به یاد آرید آن زمان را که شما گروهی کم شمار و ناتوان بودید؛ و از این کهدیگر مردم شما را بربایند، امنیّت نداشتید. امّا خداوند شما را منزل و مأوی داد، به پشتیبانی خود یاریتانبخشید و از خوراکی های پاک نصیبتان ساخت، باشد که در پیشگاه او سپاس گزارید.)