شرح دعای مکارم الاخلاق صفحه 246

تحقّق بخشیدن فرد به نظام بندگی است و در فقدانِ آن چه بسا که این امر محقّق نگردد. از این روست که حضرت سجّاد علیه السلام _ که خود «زین العابدین»(1)  و «سیّدالسّاجدین» لقب گرفته _ از خدا می خواهد تا با بهره مندی از

عافیت، بتواند بندگی خدا را، به گونه ی شایسته و بایسته، به انجام برساند که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود :

«المؤمن... لایعدل بالسّلامه شَیئآ»(2)

«مؤمن چیزی را همانند سلامت نمی شمارد.»

[95 _ و فراغا فی زهاده]

فراغت بال و آسایش و زهدورزیدن، نکته ی بعدی است که در این بخش مطلوب حضرت سجّاد علیه السلام قرار گرفته است. مرحوم صدوق در تبیین مرام امامیّه تصریح می نماید که: «مِن شرایط دین الإمامیّه... الزُّهد»(3) ؛ یعنی زهد را از ارکان دین امامیّه

برمی شمارد. امام باقر علیه السلام می فرمایند:

«ألا وَ إنَّ الزُّهد فی آیَه مِن کتاب الله عَزَّ وَ جَلَّ: (لِکَیلاتَأسوا عَلی ما فاتکُم وَ لاتَفرَحوا بِما آتاکُم).»(4)

«آگاه باشید که _ مفهوم _ زهد در آیه ای از قرآن آمده که می فرماید: ( تا بر آن چه از دست داده اید تأسّف مخورید و بدان چه _ خدا _ شما را داده، شادمان و سرخوش نگردید ) .»

امام سجّاد علیه السلام آن چنان بود که بنا به نقل ابوحمزه ی ثمالی :

«إذا تَکَلَّم فِ ی الزُّهد وَ وَعظ، أبکی مَن بحضرته.»(5)

«آن گاه که در زمینه ی زهد سخن می راند، هر آن کس را که نزد او بود می گریاند.»

به بیان امام صادق علیه السلام ، زهدپیشگی در دنیا راحت قلب و بدن را در پی دارد، در حالی که گرایش بی حدّ و حصر به دنیا و رغبت و پی جویی آن، غم و اندوه را به دنبال خواهد آورد.(6)  به فرموده ی امام صادق علیه السلام پی آمد زهدورزیدن در دنیا، فراغت بال و

1- بحارالأنوار :46 3 : «إذا کانَ یَوْمَ القیامَه یُنادی مُنادٍ: أیْنَ زَیْن العابدین؟ فَکأنّ ی أنظر إلی وَلَدیعَلیّبن الحسین بن علیّبن أبیطالب یخطر بین الصّفوف.»«چون روز قیامت شود، منادی ندا درمی دهد که: زیور عابدان کجاست؟ گویی در آن زمان من بهفرزندم علیّبن الحسین می نگرم که میان صفوف جمعیّت می خرامد.»
2- بحارالأنوار :67 311.
3- بحارالأنوار :10 404، به نقل از کتاب مجالس صدوق. (مرحوم مجلسی در بحارالانوار ج 67،باب 58 تحت عنوان الزّهد و درجاته، آیات و روایات مربوط به زهد را آورده است.)
4- بحارالأنوار :67 310.
5- بحارالأنوار :75 151.
6- همان: 240.