- دیباچه 1
- 1. طرح مسئله 5
- 2. معرفی موضوع 6
- 4. تعریف مفاهیم 7
- 3. هدف های پژوهش 7
- ب) سلامت روان 7
- الف) دعا 7
- ج) بهداشت روانی 8
- اشاره 10
- 7. اهمیت و جایگاه دعا در اسلام 10
- 6. افق های سلامت روان در پرتو مذهب 10
- الف) روح و مغز عبادت 11
- ب) برترین عبادت 11
- د) محبوب ترین عمل روی زمین 12
- ج) کلید گنجینه های الهی 12
- ه-) کلید رستگاری 13
- و) کلید رحمت و چراغ تاریکی ها 13
- ح) وسیله دفع بلاها 13
- ز) درمان هر درد 13
- ط) وسیله تقرب به خدا 14
- 1. پیشگیری و درمان بیماری های روانی 15
- اشاره 15
- یک - تعریف اضطراب 16
- الف) اضطراب 16
- اشاره 16
- دو - عوامل اضطراب آفرین 17
- ب) افسردگی 19
- اشاره 19
- یک - عوامل افسردگی 20
- دو - دعا و درمان افسردگی 21
- ج) دیگر اختلال های روانی 23
- ارتباط میان دعا و سلامت روان دانشجویان 24
- اشاره 25
- 2. طول عمر و افزایش مقاومت در برابر بیماری ها 25
- دو - اثر فیزیولوژیک دعا بر افزایش طول عمر 26
- یک - اثر معنوی دعا بر افزایش طول عمر 26
- اشاره 28
- 3. مقابله با استرس و کاهش فشار روانی 28
- یک - عوامل فشار روانی 28
- سه - نقش دعا در مقابله با فشار روانی 29
- دو - پی آمدهای استرس و فشار روانی 29
- چهار - نقش دعا و نیایش در کاهش استرس و مشکلات دوره سالمندی 30
- 4. دعا به عنوان روش درمان (دعا درمانی) 32
- 1. کارکردهای دعا در حوزه سلامت روان 35
- اشاره 35
- الف) احساس موفقیت و پیشرفت در زندگی 35
- ب) آرامش و اطمینان قلبی 37
- ج) افزایش عزت نفس 38
- د) تعالی روان شناختی و خودشکوفایی معنوی 40
- 2. تأثیر دعاهای جمعی در سلامت روان 43
- 3. مکان های مذهبی و سلامت روان 46
- اشاره 46
- الف) زیارت گاه های معصومان(ع) 47
- ب) حضور در مسجد و آرامش روان 48
- 4. محتوای دعاها و سلامت روان 49
- خلاصه 52
- الف) جذابیت های رسانه تلویزیون 54
- 1. ویژگی های رسانه ملی و نقش آن در سلامت روانی جامعه 54
- اشاره 54
- ب) نقش ابزاری رسانه تلویزیون در تبلیغ ارزش های دینی 55
- 2. سوژه شناسی دعا و سلامت روان 57
- اشاره 57
- الف) دعا و پایان مصیبت های حضرت ایوب(ع) 58
- ب) دعا و بازیابی سلامت روانی توبه کنندگان در داستان های تاریخی 59
- ج) دعا، موجب بهره مندی از نعمت های الهی 61
- د) تأثیر دعا در فرزنددار شدن انسان حتی در پیری 63
- ه-) دعا، وسیله مؤثر برای نجات از اندوه و گرفتاری ها 65
- و) نقش دعا در رهایی از ظلم ظالمان 67
- ز) تأثیر دعا در پیشگیری و اصلاح انحراف های اخلاقی 69
- 3. راهبردهای پرداختن به دعا و سلامت روان در برنامه های صداوسیما 71
- اشاره 71
- الف) رسانه ها و آموزش مفاهیم مربوط به دعا و سلامت روان 71
- اشاره 71
- یک - ترسیم رویکرد آموزش رسانه ای دعا و سلامت روان 72
- اول - آموزش از راه سخنرانی 74
- دو - روش های آموزش مفاهیم دینی در رسانه ها 74
- اشاره 74
- دوم - آموزش با استفاده از بحث گروهی 75
- سوم - روش کنفرانس 75
- چهارم - معرفی مطالعات موردی 76
- ب) دعا و برنامه های نمایشی صداوسیما 77
- اشاره 77
- اشاره 78
- اول - سال های پیش دبستانی 79
- دوم - سال های دبستان 82
- سوم - نوجوانان و جوانان 84
- چهارم - بزرگ سالان 86
- دو - اهمیت «یادگیری پنهان» در برنامه های نمایشی صداوسیما 87
گوناگون در آیات و روایاتی بیان شده است.
الف) روح و مغز عبادت
دعا و نیایش در آموزه های اسلام، جایگاه ویژه ای دارد و بخش عمده عبادت های اسلامی را دعا و نیایش تشکیل می دهد. پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله می فرماید:
اِفْزَعُوا اِلی اللهِ عَزَّوَجَلَّ فِی حَوائِجِکُم وَ الجَئُوا اِلَیْهِ فِی مُلِمّاتِکُم وَ تَضَرََّعُوا اِلَیْهِ، وَ ادْعُوهُ فَاِنَّ الدُّعاءَ مُخُّ العِبادَهِ.(1)
در نیازهای خود هنگام بروز مشکلات از خداوند مدد بطلبید و در سختی ها به او پناه ببرید و در پیشگاه او تضرع و دعا کنید؛ زیرا دعا، روح و مغز عبادت است.
باید گفت هر چیزی پایه و ستونی دارد. بنابراین، همان گونه که قوام و قدرت انسان به عقل و نیروی تشخیص و درک او وابسته است، عبادت و پرستش خداوند نیز بدون مغز و درون مایه، ارزش محتوایی خود را از دست می دهد و در برخی موارد به جای سازندگی، سبب تخریب فکر می شود. براین اساس باید گفت مغز و مخ عبادت ها، دعا و نیایش است.
ب) برترین عبادت
رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرماید:
أفْضَلُ العبادهِ الدُّعاءُ: فَإِذا أذِنَ اللهُ لِلْعَبْدِ فِی الدُّعاءِ فَتَحَ لَهُ بابَ الرَّحْمَهِ، اِنَّهُ لَنْ یَهْلِکَ مَعَ الدُّعاءِ أَحَدٌ.(2)
دعا، برترین عبادت است. هرگاه خداوند به بنده اذن (و توفیق) دعا دهد، درِ
1- بحارالانوار، ج 93، ص 300.
2- ابی الحسین ورام، تنبیه الخواطر، بیروت، دارالتعارف، ج 2، ص 237.