جلوه گاه عرفان: شرح مناجات شعبانیه صفحه 129

1- مجمع البیان، ج10، ص398 - 399.

2- نمل /35.

از خداوند را ندارند و درخواست از احدی غیر از او را نمی کنند و فقط نظر به او دارند همان طور که در روایت هم می فرماید: «اَعبد اللّه کأنّک تراه» (خداوند را عبادت کن

آنچنان که او را می بینی) اهل قیامت هم به واسطه این که فقط تضرّع به سوی پروردگار دارند و از همه کس بریده اند درباره آنها گفته می شود: گویا دارند به خداوند می نگرند.

فخر رازی به صورت مبسوطی به نقض و ابرام مطالب می پردازد که برای رعایت اختصار از بیان آن خودداری می شود.(1)

مراغی در ذیل آیه مزبور می گوید: یعنی به پروردگارشان به صورت عیان و بدون حجاب نگاه می کنند، عامه اهل تسنّن گفته اند: منظور از این آیه همان است که مدلول اخبار متواتره صحیحی می باشد که می فرماید بندگان الهی در روز قیامت به پروردگارشان نگاه می کنند همچنان که به ماه شب چهارده نگاه می کنند، ابن کثیر گفته است، این موضوع مورد اجماع اصحاب و تابعین و گذشتگان اسلامی است همچنان که مورد اتفاق بین پیشوایان اسلام و رهبران مردم می باشد.

مراغی بعد از این گفتار به نقل دو روایت می پردازد:

1 - صحیح بخاری که گفت: «إنکم سترون ربکم عیانا»، شما پروردگارتان را به صورت وضوح مشاهده خواهید کرد.

2 - مردمی به رسول اکرم گفتند که یا رسول اللّه، آیا در روز قیامت پروردگار خود را مشاهده می کنیم؟

فرمود: «هل تضارّون فی رؤیه الشمس و القمر لیس دونهما سحاب»؟ آیا شما از دیدن خورشید و ماهی که در مقابل آنها ابری نباشد زیان می بینید؟!

گفتند: خیر

فرمود: «فإنکم ترون ربکم کذلک»، شما پروردگارتان را همچنان مشاهده می کنید.

مراغی سپس به نظریه انتظار و نقض و ابرام آن می پردازد.(2)