جلوه گاه عرفان: شرح مناجات شعبانیه صفحه 135

1- اسراء /82.

2- تفسیر مجمع البیان، ج1، ص101؛ تفسیر کبیر، ج3، ص51.

3- عبس /38 - 39.

می باشند) و در مورد گروه دوم می فرماید: «وَ وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ عَلَیْهَا غَبَرَهٌ * تَرْهَقُهَا قَتَرَهٌ»(1) (چهره هایی را در آن روز غبار گرفته، روی آن را تیرگی پوشانده) درباره جمع نخستین می فرماید: «وُجُوهٌ یُوْمَئِذٍ نَاضِرَهٌ * اِلی رَبِّهَا نَاظِرَهٌ»(2) (چهره هایی در آن روز می درخشند، به پروردگارشان می نگرند) و در مورد جمعیت دوم می فرماید: «وَوُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ بَاسِرَهٌ»(3) (چهره هایی در آن روز عبوس و غمگین است).

و نیز می فرماید: «وَ لَوْ تَری اِذِ الْمُجْرِمُونَ ناکِسُوا رُؤُسِهِمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ»(4) (اگر ببینی گناهکاران را که سرهای خود را در نزد پروردگارشان به زیر انداخته اند)!

گروه نخست می گویند: «اَلْحَمْدُ للّه ِِ الَّذِی اَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ»(5) (سپاس خداوندی راست که حزن و اندوه را از ما برطرف ساخت).

و گروه دوم می گویند: «یا حَسْرَتا عَلی ما فَرَّطْتُ فِی جَنبِ اللّه»(6) (افسوس بر آن که در پیشگاه الوهیت کوتاهی ورزیدم).

تقابل دو چهره به صورت عالی ترین نمایش هنری در موارد متعددی در کتاب الهی ترسیم شده و بهترین آموزشهای ایمانی و اخلاقی را در بر دارد.

محرومیت کفّار

لقاء با رؤیت و نظر حتی با رؤیت و نظر باطنی تفاوت دارد، از نظر قرآن کریم لقاء شامل غیر مؤمن هم می شود ولی نظر فقط مربوط به مؤمنان است همچنان که فرمود: «وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ نَاضِرَهٌ * اِلی رَبِّهَا نَاظِرَهٌ» ولی کفّار در حجاب هستند و آن گاه که قیامت به نور پروردگار منور و تابنده می گردد(7) محروم می باشند که می فرماید: «کَلاّ اِنَّهُمْ عَنْ رَبِّهِمْ

یَوْمَئِذٍ لَمَحْجُوبُون»(8) (مطلب آنچنان نیست که آنها می پندارند آنها از (دیدار) پروردگارشان در حجاب هستند).