جلوه گاه عرفان: شرح مناجات شعبانیه صفحه 149

1- توبه /128.

یَطْمَعُ اَنْ اَزیدَ»(1) ولی اگر در امور معنوی به کار رود پسندیده است همچنان که در مورد اولیای الهی می فرماید: «یَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفا وَ طَمَعا»(2).

2 - امل و آرزو نسبت به دنیا انسان را به غفلت گرفتار ساخته و از عمل خیر باز می دارد و او را به بدی و زشتی وادار می کند همچنان که امیرمؤمنان علیه السلام(3) آن را مخوف ترین چیز معرفی می کند و قرآن کریم هم می فرماید: «وَ یُلْهِهِمُ الاَْمَلُ»(4) ولی آرزو نسبت به آخرت او را ترغیب به سوی خدا و کار خیر می کند و باعث دلگرمی او می شود، خداوند متعال دنیا و آخرت و ارزشهای آن دو را در مقابل هم قرار داده و می فرماید:

«اَلْمالُ وَ الْبَنُونَ زینَهُ الحَیوهِ الدُّنْیا وَ الْباقِیَاتُ الصَّالِحَاتُ خَیْرٌ عِنْدَ رَبِّکَ ثَوَابا وَ خَیْرٌ اَمَلاً»(5).

(مال و فرزندان زیور زندگی دنیا هستند، و کارهای نیکویی که از انسان باقی می ماند در نزد پروردگارت بهتر است از نظر پاداش و آرزومندی).

قرآن کریم در این آیه دوگونه ارزش را با هم مقایسه می فرماید یکی ارزشهای دنیوی که مال و فرزند و زیبایی و زیور آن می باشند و دیگری ارزشهای اخروی که کارهای نیکو باشند و بهترین اندوخته می باشد، زر و زیور دنیا نابود می شود و از این رو موردی ندارد

که انسان دل به آن ببندد و امیدی بدو داشته باشد، ولی «باقیات صالحات» جاودانه است و از این رو شایسته است که دل به آن بندد وامید بدو داشته باشد و از همه مهمتر لطف وعنایت الهی است، چرا آرزو نداشته باشد؛ زیرا محدودیتی در خداوند وعطای او نیست و چرا طمع نداشته باشد؛ زیرا مضایقه و منعی در او وجود ندارد.