جلوه گاه عرفان: شرح مناجات شعبانیه صفحه 178

1- مفاتیح الجنان، دعای ابوحمزه ثمالی، ص348.

2 - درخواست عفو

عفو الهی به مانند پرده ای است که عیوب آدمی را می پوشاند و چونان بارانی است که زشتی ها را می زداید و چون پالایشگاهی است که سیّئات را تبدیل به حسنات می نماید. خداوند پیوسته توصیه به عفو و گذشت نموده و یکی از نامهای خودش هم «عَفُوّ»(1) هست، یعنی بسیار گذشت کننده و نیز می فرماید:

«وَ هُوَ الَّذی یَقْبَلُ التَّوْبَهَ عَنْ عِبَادِهِ وَ یَعْفُوا عَنِ السَّیِّئاتِ وَ یَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ»(2).

(و اوست خداوندی که توبه بندگانش را می پذیرد و گناهان را می بخشد و می داند آنچه را که انجام می دهید).

3 - عفو الهی نمودی از کرامت اوست

جهان به طور کلی نمودی از کرم الهی است؛ زیرا صدور چیزی و یا کاری از موجودی به دو گونه است، یا اختیاری است و یا بدون اختیار، در صورت اختیار یا در مقابل عوضی است و یا بدون آن، در صورتی که بدون درخواست عوض باشد یا به واسطه استحقاق طرف است و یا بدون استحقاق او. با توجه بدین تقسیم، صدور اشیاء و کارها از خداوند متعال اولاً اختیاری است، ثانیا بدون درخواست عوض است و ثالثا بدون استحقاق طرف مقابل، از این رو کلیه افعال خداوند و عنایات او صرفا کریمانه است. انسان را هم به صورت گل سرسبدآفرینش آفریده بدون آن که اجباری داشته باشد و به او لطف و مرحمت فرموده بدون آن که چیزی از او بخواهد یا او حقی بر خداوند داشته باشد، گذشت و عفو الهی هم همچنان است و به صورت نمود و صفتی از بزرگواری اوست.