جلوه گاه عرفان: شرح مناجات شعبانیه صفحه 219

1- دعای کمیل.

2- بقره /207.

بضرب سیفک قتلی حیاتنا ابدا

لانّ روحی قد طاب ان یکون فداک

تو را چنان که تویی هر نظر کجا بیند

به قدر دانش خود هر کسی کند ادراک

به چشم خلق، عزیز جهان شود حافظ

که بر در تو نهد، روی مسکنت بر خاک

خشنودی خداوند در چیست؟

رضوان الهی نهایت آمال و آرزوی دوستان والای الهی است حتی در آخرت هم برتر از هر نعمت و عنایتی است، همچنان که قرآن کریم هنگامی که نعمتهای اخروی و بهشتی را بر شمرده و سخن از جنات عدن به میان می آورد رضوان او را برتر معرفی نموده و می فرماید:

«وَعَدَ اللّه ُ الْمُؤْمِنینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الاَْنْهارُ خالِدینَ فِیها وَ مَسَاکِنَ

طَیِّبَهً فی جَنّاتِ عَدْنٍ وَ رِضْوَانٌ مِن اللّه ِ اَکْبَرُ ذلِکَ هُوَ الفَوْزُ الْعَظیمُ»(1).

(خداوند وعده داده است مردان و زنان مؤمن را به باغهایی که در زیر درختهای آنها نهرهایی روان است در آن جاودانه خواهند بود و همچنین عمارات نیکو و پاکیزه ای در بهشتهای عدن. و خشنودی خدا برتر است و این رستگاری و فیروزی بسیار بزرگی است).

حال باید دید مرضات خداوند و خشنودی او در چیست و از چه راهی می توان به دست آورد؟

قرآن کریم در مورد افرادی که ایمان آورده و عمل صالح انجام می دهند می فرماید: آنها بهترین مردم هستند، سپس اظهار می دارد که هم خداوند از آنها راضی است و هم ایشان از خداوند راضی می باشند و بعد از آن می فرماید:

«ذلِکَ لِمَنْ خَشِیَ رَبَّه»(2).

(این رضایت خداوند برای فردی است که دارای خشیت بوده و از خداوند بیمناک باشد).

1- توبه /72.

2- بیّنه /8.

همین کتاب آسمانی در مورد افرادی که ایمان به خدا داشته و هیچ گونه محبتی نسبت به دشمنان او نداشته باشند گرچه پدر یا فرزند و یا خویشاوندان ایشان باشد نیز می فرماید:

«رَضِیَ اللّه ُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْه»(1).

خداوند در جریان گفتگو با حضرت عیسی و در تعریف قیامت می فرماید:

«هذا یَوْمُ یَنْفَعُ الصَّادِقینَ صِدْقُهُمْ لَهُمْ جَنَّاتٌ تَجْری مِنْ تَحْتِهَا الاَْنْهَارُخالِدینَ فِیها اَبَدا رَضِیَ اللّه ُ عَنْهُمْ وَ رَضُوا عَنْهُ ذلِکَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ»(2).

(امروز روزی است که راستگویان را راستی گفتارشان سود می بخشد، برای آنها بهشتهایی هست که در زیر درختهای آنها جویبارهایی روان می باشد، برای همیشه در آن جا هستند، خداوند از آنان راضی می باشد و آنها هم از خداوند خشنود هستند و این است رستگاری بزرگ).

و آنچه از مجموع آیات قرآنی استفاده می شود رضایت الهی در ایمان به خدا، شکرگزاری(3) از او و خوف و خشیت از وی(4) و همچنین احسان(5)، صداقت(6) و هر عمل شایسته و صالحی(7) می باشد، همچنان که عدم رضایت او در کفر(8) و گناه(9) است. و به طور

کلی امیرالمؤمنین علیه السلام می فرماید:

«وَ لاَ تُنَالُ مَرْضاتُهُ اِلاَّ بِطَاعَتِهِ»(10).

(خشنودی الهی دریافت نمی گردد مگر به واسطه فرمانبرداری از او).

و نیز می فرماید:

«رِضَی اللّه ِ سُبحانَهُ مَقْرونٌ بِطاعَتِه»(11).