جلوه گاه عرفان: شرح مناجات شعبانیه صفحه 254

1- دعای کمیل.

2- اصول کافی، ج4، ص 47، باب قطیعه الرحم، ح4.

3- اصول کافی، ج4، ص 81.

گرفتار سازد و هرگاه از دادن زکات دریغ کنند زمین همه برکات خود را از زراعت، میوه ها و معادن دریغ دارد و هرگاه در احکام بناحق حکم نمایند، همکاری با یکدیگر در ستم وعدوان کنند وچون قطع رحم کنند اموال و ثروت در دست اشرار قرار گیرد و چون امر به معروف و نهی از منکر نکنند و پیروی از نیکان اهل بیت من ننمایند خداوند اشرار آنان را

بر ایشان مسلط گرداند، پس نیکان آنها دعا کنند و مستجاب نشود).

توکل انسانی و گذشت الهی

«فَاصْفَحْ عَنِّی بِحُسْنِ تَوَکُّلی عَلَیْکَ» امام در قسمت اوّل همین جمله شرطیه اشاره نمود که گناهان باعث سقوط انسان می گردد، در این قسمت از خداوند می خواهد که به واسطه زیبایی توکل و حسن ظن بدو پرده بر روی آنها کشیده و گذشت فرماید. همچنان که قبلاً هم بیان کردیم، این توکل به معنای اعتماد بر گذشت و غفران الهی است که در روایات با

عبارت حسن ظن بر پروردگار و رجاء و امید بدو بیان شده است و در مقابل یأس و نومیدی از رحمت پروردگار می باشد.

حسن ظن و توکل بر پروردگار آن چنان درخشندگی و تابش دارد که می تواند کفاره ای برای گناهان باشد، حسن ظن به ساحت مقدس پروردگار به مانند بارانی است که به خوبی می تواند قذارت و آلودگی گناه را پاک کند و به مثل خورشیدی است که می تواند ظلمت آن را برطرف سازد و چون شفیعی است که می تواند نقیصه و کمبود آن را جبران کند.