- پیشگفتار 1
- مناجات شعبانیه 7
- بررسی اسناد مناجات شعبانیه 17
- قسمت اوّل 21
- بخش اوّل 21
- اشاره 21
- درود بر پیامبر و خاندان او 22
- نقش صلوات 23
- شیوه درود بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 24
- معانی دعا، نداء و نجوی 26
- اشاره 26
- قسمت دوم 26
- دعا در اصطلاح شرعی 28
- سه حالت در دعا 28
- توسل 31
- توسل در فرهنگ شیعی 32
- سخنانی از فخر رازی در مورد توسل به پیامبر 34
- دو نمونه از دعای رسول اکرم صلی الله علیه و آله 35
- دو نمونه از دعای امام صادق علیه السلام 36
- تفاوت توسل و دعا 37
- زنده بودن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نزد خداوند 38
- معنای سمیع و بصیر 40
- اشاره 42
- قسمت سوم 42
- گریز به سوی خداوند 43
- حضور در پیشگاه خداوند 44
- تضرّع در پیشگاه خداوند 45
- خشوع رسول اکرم صلی الله علیه و آله در پیشگاه الوهیّت 47
- خشوع امیرالمؤمنین علیه السلام در محضر خداوند 48
- امید به عنایات پروردگار 49
- اشاره 50
- قسمت چهارم 50
- چرا دعا کنیم؟ 52
- اشاره 54
- قسمت پنجم 54
- قضا و قدر 54
- جبر جهانی و اختیار انسانی 55
- علل و عوامل پیشرفت و سقوط 56
- دعا در پرتو تقدیر 58
- قسمت ششم 60
- اشاره 60
- فقر امکانی 61
- دو معنی برای «الفقر فخری» 62
- بخش دوم 64
- حرمان و خذلان 64
- اشاره 64
- اشاره 66
- خرسندی و خشم پروردگار 66
- بخش سوم 66
- فرو نشاندن خشم 68
- فاعلیت الهی و قابلیت امکانی 70
- اشاره 70
- بخش چهارم 70
- لطف الهی 72
- استعداد نخستین و استعدادهای تابعه 72
- اشاره 74
- بخش پنجم 74
- 1- ترسیم منظره قیامت 75
- 2 - زیبایی توکل 76
- لازمه بزرگی عفو و بخشش است 78
- اشاره 78
- بخش ششم 78
- عقوبت برای چیست؟ 79
- اعتراف به گناه در پیشگاه خداوند 79
- آفتاب لب بام 80
- اعتراف در مقابل غیر خدا 81
- سعادت انسان 82
- بخش هفتم 82
- اشاره 82
- خطر نفس 83
- اشاره 85
- اشاره به نعمتهای الهی 85
- بخش هشتم 85
- اشاره 87
- بخش نهم 87
- امید در دنیا 88
- یأس و قنوط 88
- یک خاطره 89
- جبران جنایت 90
- درمان اضطراب 90
- تغییر هویت و اصلاح شخصیت 92
- امید به آخرت 92
- خاطره ای عبرت انگیز 93
- ایمنی و یأس از خدا 94
- نومیدی و یأس از مردم 95
- بخش دهم 97
- اشاره 97
- ولایت الهی 98
- کفایت الهی 98
- قرب الهی 99
- فضل الهی نه استحقاق بشری 99
- رابطه بین گناه و جهالت 100
- اشاره 101
- بخش یازدهم 101
- ستّار بودن خداوند 101
- حفظ آبروی دیگران 104
- وجوب نهی از منکر و حرمت غیبت 106
- 1 - بذل و بخشش الهی 107
- اشاره 107
- بخش دوازدهم 107
- 3 - اعمال ناقابل انسانی 108
- 2 - گذشت و مغفرت سرمدی 108
- اشاره 110
- لقاء اللّه 110
- بخش سیزدهم 110
- لقاء از نظر لغت 111
- تحلیلی در مورد معنای لقاء 111
- لقاء آخرت 113
- لقاء کفّار 113
- لقاء اللّه چیست؟ 114
- دیدگاه مفسّران 114
- رؤیت الهی 122
- دیدگاه مفسّرین 123
- دیدگاه اخبار 124
- دو نکته در مورد رؤیت الهی 125
- دیدگاه مفسّران 127
- نظر به پروردگار 127
- دیدگاه روایات 130
- تحلیل مرحوم علامه مجلسی 131
- تقابل دو چهره 133
- محرومیت کفّار 135
- لقاء ویژه 137
- شوق دیدار 138
- بخش چهاردهم 141
- اشاره 141
- نیاز انسانی و کرامت الهی 142
- نکاتی در مورد پوزش و اعتذار 143
- اشاره 147
- بخش پانزدهم 147
- دو نکته 148
- اشاره 150
- 1 - رابطه بین مکرمت و هدایت و پستی و ضلالت 150
- اشاره 150
- بخش شانزدهم 150
- دو نوع هدایت 151
- 2 - رابطه بین آبرو و عافیت و فضیحت و گناه 152
- بخش هفدهم 153
- اشاره 153
- سرمایه زندگی 153
- هدف اولیای الهی از زندگی 154
- اشاره 156
- بخش هجدهم 156
- انحصار ستایش به پروردگار متعال 156
- دوام ستایش 157
- ستایش شایسته 158
- گستردگی ستایش 158
- ویژگی نماز 159
- بخش نوزدهم 160
- اشاره 160
- مقایسه غنای الهی و نیاز بشری 160
- محبت الهی 162
- عشق و اخلاص امیر مؤمنان 162
- خاطره ای از زندان 163
- نور محبت را از من مگیر 163
- اشاره 164
- بضاعتی اندک و آرمانی عالی 164
- بخش بیستم 164
- بخش بیست و یکم 166
- اشاره 166
- حکمت آفرینش 166
- بحث فلسفی 167
- ترسیم دوران غفلت 168
- بخش بیست و دوم 168
- اشاره 168
- اشاره 170
- بخش بیست و سوم 170
- گرفتاری های گوناگون 171
- یک تحلیل روانی 171
- بخش بیست و چهارم 174
- فروتنی در پیشگاه احدیت 174
- اشاره 174
- بخش بیست و پنجم 176
- اشاره 176
- 1 - پشیمانی و اعتذار 177
- 2 - درخواست عفو 178
- 3 - عفو الهی نمودی از کرامت اوست 178
- هر نیرویی از خداوند متعال است 179
- بخش بیست و ششم 179
- اشاره 179
- عنایت الهی 180
- عوامل اجتناب از گناه 180
- کرامت ایزدی سبب دوری از گناه است 181
- غفلت و آلودگی 181
- 1 و 2 - دو درخواست و دو ستایش 182
- بخش بیست و هفتم 182
- اشاره 182
- 3 - قرب الهی 183
- 4 - امید انسانی و بذل و بخشش الهی 183
- بخش بیست و هشتم 185
- اشاره 185
- 2 - زبانی صادق 186
- 1 - دلی شیفته 186
- 3 - نگاهی صائب 187
- بخش بیست و نهم 190
- اشاره 190
- 1 - جاودانگی اولیای الهی 191
- 2 - عزّت دوستان خداوند 192
- 3 - شادمانی اولیای الهی 193
- 1 - راههای معرفت 195
- اشاره 195
- بخش سی ام 195
- 2 - تنها اتکال به خدا 197
- حسن ظن به خداوند 198
- اشاره 198
- بخش سی و یکم 198
- اشاره 200
- بخش سی و دوم 200
- درجات اولیا 200
- برترین مردم 201
- اشاره 202
- امام سجاد علیه السلام و نزول باران 202
- 1 - لازمه محبّت الهی 204
- 2 - ثمره اطاعت از پیامبر 204
- وله و شیفتگی در عبادت و یاد خدا 205
- اشاره 205
- بخش سی و سوم 205
- ذکر خفی و ذکر جلی 206
- خواسته های گوناگون 208
- تشرّف به جایگاه قدس پروردگاری 209
- اشاره 211
- همراهی با نیکان 211
- بخش سی و چهارم 211
- نهی از همنشینی با بدان 213
- روایاتی در مورد مجالست 214
- سخن حضرت مسیح در مورد همنشین 214
- داستان جوان نیکی که در اثر مصاحبت با پدر بدرفتار گرفتار غرق شد 216
- موقعیّت خداپسندانه 217
- خشنودی خداوند در چیست؟ 219
- ضعف بشری و قدرت الهی 220
- بخش سی و پنجم 221
- اشاره 221
- استغفار اولیای الهی از چیست؟ 221
- مالکیت الهی 223
- انابه به سوی پروردگار 223
- سهو و غفلت انسانی 224
- اشاره 225
- بخش سی و ششم 225
- انقطاع به سوی پروردگار 226
- کمال انقطاع چیست؟ 226
- دعایی از امام سجاد علیه السلام 227
- ابراهیم اسوه انقطاع 227
- تبتیل در قرآن کریم و دیدگاه مفسّران 228
- اولیای الهی 230
- اشاره 232
- 1 - نورانیت دل 232
- نتیجه انقطاع 232
- 2 - شکافتن حجابهای نورانی 234
- 3 - رسیدن به منبع عظمت 235
- 4 - تمسّک به مقام قدس 235
- مقامات سه گانه (نداء، نظر و نجوی) 237
- بخش سی و هفتم 237
- اشاره 237
- اشاره 237
- 1 - مقام نداء 238
- 2 - مقام نظر 239
- اشاره 239
- 3 - مقام نجوی 240
- عشق به زیبایی و عشق به خداوند 240
- علوم رهبران الهی 241
- روشن بینی اولیای الهی 242
- یک نکته در مورد روان کاوی 242
- اشاره 244
- بخش سی و هشتم 244
- یأس از رحمت الهی 245
- حسن ظن به خداوند 245
- خوف و رجاء 246
- ایمنی از سیاست الهی 246
- رجاء دروغین 248
- دو عامل محرک آدمی 248
- کرم جمیل 249
- اشاره 251
- بخش سی و نهم 251
- خطر گناه 252
- توکل انسانی و گذشت الهی 254
- تبدیل بدیها به خوبیها 255
- بخش چهلم 255
- اشاره 255
- اشاره 257
- بخش چهل و یکم 257
- لقاء اللّه در این جهان 258
- نخستین مانع لقای الهی 259
- تشویق و توبیخ 263
- اشاره 263
- بخش چهل و دوم 263
- بخش چهل و سوم 265
- اشاره 265
- اشاره 265
- بخش اوّل 265
- ابتهال برای چیست؟ 266
- اشاره 267
- اشاره 267
- 1 - یاد خدا 267
- بخش دوم 267
- فراموشی از خداوند سبب فراموشی از خود می شود 268
- تداوم یاد خدا 269
- تداوم یاد خدا در اسلام 270
- 2 - رعایت پیمان الهی 272
- شکر و سپاس پروردگاری 273
- اشاره 273
- کفران نعمت 277
- شکر و عبادت 277
- شکر شایسته 278
- دو خاطره از رسول اکرم صلی الله علیه و آله 278
- 1 - توجه به نعمتهای الهی 279
- اشاره 279
- انگیزه شکر 279
- 2 - سطح انتظار عاقلانه و منطقی 279
- 4 - شناخت عوامل بدیها و کاستیها 280
- 3 - نگاه به پایین تر از خود 280
- شکر و شکوی 281
- شکر عملی 281
- شکرگزاری در سطح کلان کشوری 282
- علت پیشرفت و سقوط کشورها 282
- استخفاف دینی 283
- بخش چهل و چهارم 286
- اشاره 286
- سخنی در مورد نور الهی 288
- نور ابهج کدام است 290
- گفتاری در مورد عرفان 291
- واژه عرفان 292
- عرفان چیست؟ 292
- زبان عرفان 293
- شروط عرفان 293
- دکتر الکسیس کارل در مورد احساس عرفانی می گوید 294
- مدرسه عرفان 295
- دلیل عارف 295
- کتاب عرفان 295
- استاد عرفان 296
- دیدگاه عارف 297
- عشق به کمال مطلق 298
- خواسته عارف 298
- کردار عارف 299
- روحیات عارف 299
- سرانجام عارف 300
- دشمن عارف 300
- بدون تعلق 301
- خوف و رجاء 301
- توحید و عرفان 301
- بازگشت به دعا 302
- خوف الهی 302
- عامل خوف الهی 303
- ماهیت ترس 303
- ثمرات خوف 304
- اصول مرابطه 304
- ابعاد مراقبت 305
- مراقبت دل و مراقبت جوارح 306
- مراقبت انسانی و مراقبت الهی 307
- سخن پایانی 308
- دو اسم از اسماء حسنای الهی 308
- کتابنامه 310
1- مفاتیح الجنان، دعای ابو حمزه ثمالی، ص341.
بخش ششم
اشاره
«اِلهِی اِنْ عَفَوْتَ فَمَنْ اَوْلی مِنْکَ بِذلِکَ وَ اِنْ کانَ قَدْ دَنا اَجَلِی وَ لَمْ یُدْنِنِی مِنْکَ عَمَلِی فَقَدْ جَعَلْتُ الاِْقْرارَ بِالذَّنْبِ اِلَیْکَ وَسیلَتی».
ترجمه
معبودم! اگر ببخشی، چه کسی سزاوارتر از تو نسبت به عفو و بخشش می باشد؟ و اگر اجل من نزدیک شده است، ولی عمل من مرا به تو نزدیک نکرده است، اقرار به گناه را وسیله آمرزش خویش در پیشگاهت قرار داده ام.
واژه ها
عفو: گذشت کردن، بخشودن گناه.
دنو: نزدیک شدن، نزدیک بودن.
ذنب: گناه.
اولی: سزاوارتر، نزدیکتر.
شرح
لازمه بزرگی عفو و بخشش است
یکی گذشت نمی کند چون متضرر شده است. دیگری گذشت نمی کند چون محتاج است. سومی گذشت نمی کند چون تنگ نظر است و همه اینها حکایت از نقصان و کمبود