کلیات مفاتیح نوین صفحه 233

1- [275]بحارالانوار، جلد 97، صفحه 213، حدیث 4 و کامل الزیارات، صفحه 23، حدیث 2 و صفحه 26، حدیث 5.

2- [276]مصباح الزائر، صفحه 64.

3- [277]همان مدرک، صفحه 65 و رجوع کنید به: مزارکبیر، صفحه 102.

4- [278]مستدرک الوسائل، جلد 10، صفحه 198، حدیث 2.

2- و نیز «محدّث قمی» در «بیت الاحزان» روایت کرده که حضرت فاطمه علیها السلام بعد از وفات پدر بزرگوار خود هر هفته، روزهای دوشنبه و پنج شنبه به زیارت حمزه و شهدای احد می رفت و نماز می خواند و در آن جا دعا می کرد و تا زمان وفاتش آن را ترک نفرمود و بعضی از راویان گفته اند که آن سیّده جلیله سر قبر حمزه می رفت و گریه می کرد و من در یکی از روزها به زیارت حمزه مشرّف شدم دیدم که آن مظلومه نزد قبر حمزه مشغول به گریه است، من صبر کردم تا گریه اش فرو نشست، نزدیک رفتم و سلام کردم و گفتم:

یا سیّدَهَ النِّسْوانِ به خدا سوگند که با گریه ات رگهای دلم را قطع کردی. فرمود: برای من گریستن سزاوار است چرا که داغدار بهترین پدر هستم. سپس گفت:

واشَوْقاهُ الی رَسُولِ اللَّه صلی الله علیه و آله

آنگاه این بیت را زمزمه کرد:

اذا ماتَ یَوْماً مَیِّتٌ قَلَّ ذِکرُهُ وَذِکْرُ ابی مُذْ ماتَ وَاللَّهِ اکْثَرُ(1)

هنگامی که شخصی بمیرد کم از او یاد می شود ولی به خدا سوگند یاد پدرم بعد از رحلتش بیشتر شده است

3- «شیخ مفید» می نویسد: رسول اللَّه صلی الله علیه و آله در زمان حیاتش امر فرمود که به زیارت قبر حمزه بروند و حضرتش خود نیز به زیارت حمزه و سایر شهدا می رفت و حضرت فاطمه علیها السلام نیز پس از وفات پدر بزرگوارش هر صبح و هر شام (برای تسلّی خاطر) به زیارت قبر حمزه می رفت و مسلمانان هم پی در پی به زیارت قبرش می رفتند.(2)

کیفیّت زیارت حضرت حمزه علیه السلام:

«علّامه مجلسی» از «شیخ مفید» و «سیّد بن طاووس» و «شهید اوّل» رضوان اللَّه تعالی علیهم نقل کرده که برای زیارت قبر حمزه (در احد) می گویی:

السَّلامُ عَلَیْکَ یا عَمَّ رَسُولِ اللَّهِ، صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یا

سلام بر تو ای عموی رسول خدا- که درود خدا بر او و خاندان پاکش باد- سلام بر تو ای

خَیْرَ الشُّهَدآءِ، السَّلامُ عَلَیْکَ یا اسَدَ اللَّهِ وَاسَدَ رَسُولِهِ، اشْهَدُ انَّکَ قَدْ

برترین شهیدان، سلام بر تو ای شیر خدا و رسولش، گواهی می دهم که تو به یقین

جاهَدْتَ فِی اللَّهِ عَزَّوَجَلَّ، وَجُدْتَ بِنَفْسِکَ، وَنَصَحْتَ رَسُولَ اللَّهِ، وَکُنْتَ

در راه خداوند عزیز و گرامی جهاد نموده، و جانت را فدا کردی، و برای رسول خدا خیرخواهی نمودی

فیما عِنْدَاللَّهِ سُبْحانَهُ راغِباً، بِابی انْتَ وَامّی اتَیْتُکَ مُتَقَرِّباً الی رَسُولِ

و به آنچه در نزد خدای سبحان است مشتاق بودی، پدر و مادرم فدای تو باد، برای تقرّب به رسول