ضیافت الهی صفحه 67

نفس و الهام الهی

پس انسان باید خود را بشناسد. اما این خود چیست؟ یکی همان نفس الهیّه است که فرمود: «و نفخ فیه مِنْ روحه»(1) از روح خودش در آن دمید که این باید شناخته شود. دیگری نفس «ملهمه» است که در سوره «شمس» به آن قسم خورده و فرمود: «ونَفْسٍ و ما سویها فالهمها فجورها و تَقْویها». قسم به نفس و آنکه بیاراستش، آن نفسی که زشتی گناه و زیبایی تقوی را به او الهام کرد.(2) خداوند این گونه به این نفس قسم می خورد؛ نفسی که خوبی و بدی را می شناسد. اما بعد از مرحله شناخت نفس، یقظه و بیداری مهم است. یک سالک الی اللّه بعد از شناختن خویش باید در حال بیداری باشد. از غفلت و حواس پرتی بپرهیزد و توجّه داشته باشد که همیشه در محضر خداست. بیداری چیست؟ از حضرت علی علیه السلام در «غُرر» روایتی نقل شده است: «الیَقْظَهٌ نورٌ، والیَقظهُ استبصارٌ؛ یقظه و بیداری هم نور است و هم بصیرت». یعنی یقظه هم بیداری و روشنایی ظاهری است و هم روشنایی