جلوه گاه عرفان: شرح مناجات شعبانیه صفحه 143

1- قاموس قرآن، ج3، ص346.

2- ینابیع الحکمه، ج1، ص325 به نقل از کافی، ج2، ص 314، باب التوبه.

می نماید که فرمود: «فَاُولئِکَ یُبَدِّلُ اللّه ُ سَیِّئاتِهِمْ حَسَنَاتٍ»(1).

چه کرامتی بالاتر از این که آدمی بدی کند ولی با وجود توبه و اعتذار، بدی و زشتی او تبدیل به حسنه و خوبی گردد، از این رو امام می گوید: ای کریم ترین فردی که گناهکاران

از او پوزش می طلبند.

نکاتی در مورد پوزش و اعتذار

همان طور که گفته شد اعتذار عبارت از پوزش خواهی نسبت به کار زشتی است که انسان انجام داده است، در روایات متعددی توصیه شده است بر این که انسان کاری نکند که مجبور باشد تا از آن اعتذار جوید.

خودداری از کار زشت: امام حسین علیه السلام می فرماید: «اِیّاکَ وَ ما یُعْتَذَرُ مِنهُ فَإِنَّ المُؤمِنَ لایُسِی ءُ وَ لا یَعتَذِرُ وَ الْمنافِقُ کُلُّ یَومٍ یُسِی ءُ وَ یَعْتَذِرُ»(2).

(پرهیز کن از انجام کاری که از آن پوزش طلبی زیرا مؤمن نه کار زشت می کند و نه از آن پوزش می طلبد، ولی منافق همه روزه کار بد انجام می دهد و از آن هم اعتذار می جوید).

امام امیرالمؤمنین علیه السلام به قثم بن عباس توصیه نموده و می فرماید: «وَ اِیّاکَ وَ ما یُعْتَذَرُ مِنْهُ»(3).

(پرهیز کن از انجام کاری که از آن اعتذار جویی).

و به حارث همدانی می فرماید: «وَ احْذَرْ کَلَّ عَمَلٍ اِذَا سُئِلَ عَنْهُ صَاحِبُهُ أَنْکَرَهُ اَوِ اعْتَذَرَ مِنْهُ»(4).

(پرهیز کن از انجام هر عملی که وقتی از عامل آن سؤال شود یا آن را انکار کرده و بگوید انجام نداده ام و یا آن که از آن اعتذار جسته و پوزش طلبد).

امیرالمؤمنین علیه السلام خلیفه دوم را مورد مذمت قرار داده و می فرماید: «وَ یَکْثُرُ الْعِثَارُ فِیها