- پیشگفتار 1
- اشاره 21
- قسمت اوّل 21
- درود بر پیامبر و خاندان او 22
- نقش صلوات 23
- شیوه درود بر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله 24
- اشاره 26
- معانی دعا، نداء و نجوی 26
- سه حالت در دعا 28
- دعا در اصطلاح شرعی 28
- توسل 31
- توسل در فرهنگ شیعی 32
- سخنانی از فخر رازی در مورد توسل به پیامبر 34
- دو نمونه از دعای رسول اکرم صلی الله علیه و آله 35
- دو نمونه از دعای امام صادق علیه السلام 36
- تفاوت توسل و دعا 37
- زنده بودن پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله نزد خداوند 38
- معنای سمیع و بصیر 40
- اشاره 42
- گریز به سوی خداوند 43
- حضور در پیشگاه خداوند 44
- تضرّع در پیشگاه خداوند 45
- خشوع رسول اکرم صلی الله علیه و آله در پیشگاه الوهیّت 47
- خشوع امیرالمؤمنین علیه السلام در محضر خداوند 48
- امید به عنایات پروردگار 49
- اشاره 50
- چرا دعا کنیم؟ 52
- اشاره 54
- قضا و قدر 54
- جبر جهانی و اختیار انسانی 55
- علل و عوامل پیشرفت و سقوط 56
- دعا در پرتو تقدیر 58
- اشاره 60
- فقر امکانی 61
- اشاره 64
- حرمان و خذلان 64
- اشاره 66
- خرسندی و خشم پروردگار 66
- فرو نشاندن خشم 68
- فاعلیت الهی و قابلیت امکانی 70
- اشاره 70
- لطف الهی 72
- اشاره 74
- 1- ترسیم منظره قیامت 75
- 2 - زیبایی توکل 76
- اشاره 78
- لازمه بزرگی عفو و بخشش است 78
- عقوبت برای چیست؟ 79
- اعتراف به گناه در پیشگاه خداوند 79
- آفتاب لب بام 80
- اعتراف در مقابل غیر خدا 81
- سعادت انسان 82
- اشاره 82
- خطر نفس 83
- اشاره به نعمتهای الهی 85
- اشاره 85
- اشاره 87
- امید در دنیا 88
- یأس و قنوط 88
- یک خاطره 89
- درمان اضطراب 90
- جبران جنایت 90
- امید به آخرت 92
- تغییر هویت و اصلاح شخصیت 92
- خاطره ای عبرت انگیز 93
- ایمنی و یأس از خدا 94
- نومیدی و یأس از مردم 95
- اشاره 97
- کفایت الهی 98
- قرب الهی 99
- فضل الهی نه استحقاق بشری 99
- رابطه بین گناه و جهالت 100
- ستّار بودن خداوند 101
- اشاره 101
- حفظ آبروی دیگران 104
- وجوب نهی از منکر و حرمت غیبت 106
- 1 - بذل و بخشش الهی 107
- اشاره 107
- 3 - اعمال ناقابل انسانی 108
- 2 - گذشت و مغفرت سرمدی 108
- لقاء اللّه 110
- اشاره 110
- تحلیلی در مورد معنای لقاء 111
- لقاء از نظر لغت 111
- لقاء آخرت 113
- لقاء کفّار 113
- دیدگاه مفسّران 114
- لقاء اللّه چیست؟ 114
- رؤیت الهی 122
- دیدگاه اخبار 124
- دو نکته در مورد رؤیت الهی 125
- نظر به پروردگار 127
- دیدگاه مفسّران 127
- دیدگاه روایات 130
- تحلیل مرحوم علامه مجلسی 131
- تقابل دو چهره 133
- محرومیت کفّار 135
- لقاء ویژه 137
- شوق دیدار 138
- اشاره 141
- نیاز انسانی و کرامت الهی 142
- نکاتی در مورد پوزش و اعتذار 143
- اشاره 147
- دو نکته 148
- اشاره 150
- اشاره 150
- 1 - رابطه بین مکرمت و هدایت و پستی و ضلالت 150
- دو نوع هدایت 151
- 2 - رابطه بین آبرو و عافیت و فضیحت و گناه 152
- سرمایه زندگی 153
- اشاره 153
- هدف اولیای الهی از زندگی 154
- انحصار ستایش به پروردگار متعال 156
- اشاره 156
- دوام ستایش 157
- گستردگی ستایش 158
- ستایش شایسته 158
- ویژگی نماز 159
- مقایسه غنای الهی و نیاز بشری 160
- اشاره 160
- عشق و اخلاص امیر مؤمنان 162
- خاطره ای از زندان 163
- نور محبت را از من مگیر 163
- بضاعتی اندک و آرمانی عالی 164
- اشاره 164
- اشاره 166
- حکمت آفرینش 166
- بحث فلسفی 167
- اشاره 168
- ترسیم دوران غفلت 168
- اشاره 170
- گرفتاری های گوناگون 171
- یک تحلیل روانی 171
- اشاره 174
- فروتنی در پیشگاه احدیت 174
- اشاره 176
- 1 - پشیمانی و اعتذار 177
- 3 - عفو الهی نمودی از کرامت اوست 178
- هر نیرویی از خداوند متعال است 179
- اشاره 179
- عنایت الهی 180
- عوامل اجتناب از گناه 180
- غفلت و آلودگی 181
- کرامت ایزدی سبب دوری از گناه است 181
- اشاره 182
- 1 و 2 - دو درخواست و دو ستایش 182
- 4 - امید انسانی و بذل و بخشش الهی 183
- 3 - قرب الهی 183
- اشاره 185
- 2 - زبانی صادق 186
- 1 - دلی شیفته 186
- 3 - نگاهی صائب 187
- اشاره 190
- 1 - جاودانگی اولیای الهی 191
- 2 - عزّت دوستان خداوند 192
- 3 - شادمانی اولیای الهی 193
- اشاره 195
- 1 - راههای معرفت 195
- 2 - تنها اتکال به خدا 197
- اشاره 198
- حسن ظن به خداوند 198
- درجات اولیا 200
- اشاره 200
- برترین مردم 201
- اشاره 202
- 2 - ثمره اطاعت از پیامبر 204
- 1 - لازمه محبّت الهی 204
- وله و شیفتگی در عبادت و یاد خدا 205
- اشاره 205
- ذکر خفی و ذکر جلی 206
- تشرّف به جایگاه قدس پروردگاری 209
- اشاره 211
- همراهی با نیکان 211
- نهی از همنشینی با بدان 213
- روایاتی در مورد مجالست 214
- سخن حضرت مسیح در مورد همنشین 214
- موقعیّت خداپسندانه 217
- خشنودی خداوند در چیست؟ 219
- ضعف بشری و قدرت الهی 220
- استغفار اولیای الهی از چیست؟ 221
- اشاره 221
- مالکیت الهی 223
- انابه به سوی پروردگار 223
- سهو و غفلت انسانی 224
- اشاره 225
- کمال انقطاع چیست؟ 226
- انقطاع به سوی پروردگار 226
- دعایی از امام سجاد علیه السلام 227
- ابراهیم اسوه انقطاع 227
- تبتیل در قرآن کریم و دیدگاه مفسّران 228
- اولیای الهی 230
- اشاره 232
- 1 - نورانیت دل 232
- نتیجه انقطاع 232
- 2 - شکافتن حجابهای نورانی 234
- 3 - رسیدن به منبع عظمت 235
- 4 - تمسّک به مقام قدس 235
- مقامات سه گانه (نداء، نظر و نجوی) 237
- اشاره 237
- اشاره 237
- اشاره 239
- 2 - مقام نظر 239
- عشق به زیبایی و عشق به خداوند 240
- 3 - مقام نجوی 240
- علوم رهبران الهی 241
- روشن بینی اولیای الهی 242
- یک نکته در مورد روان کاوی 242
- اشاره 244
- یأس از رحمت الهی 245
- حسن ظن به خداوند 245
- ایمنی از سیاست الهی 246
- خوف و رجاء 246
- رجاء دروغین 248
- دو عامل محرک آدمی 248
- کرم جمیل 249
- اشاره 251
- خطر گناه 252
- توکل انسانی و گذشت الهی 254
- اشاره 255
- تبدیل بدیها به خوبیها 255
- اشاره 257
- لقاء اللّه در این جهان 258
- نخستین مانع لقای الهی 259
- اشاره 263
- تشویق و توبیخ 263
- اشاره 265
- بخش اوّل 265
- اشاره 265
- ابتهال برای چیست؟ 266
- بخش دوم 267
- 1 - یاد خدا 267
- اشاره 267
- اشاره 267
- فراموشی از خداوند سبب فراموشی از خود می شود 268
- تداوم یاد خدا 269
- تداوم یاد خدا در اسلام 270
- 2 - رعایت پیمان الهی 272
- شکر و سپاس پروردگاری 273
- اشاره 273
- شکر و عبادت 277
- کفران نعمت 277
- دو خاطره از رسول اکرم صلی الله علیه و آله 278
- شکر شایسته 278
- 1 - توجه به نعمتهای الهی 279
- انگیزه شکر 279
- اشاره 279
- 2 - سطح انتظار عاقلانه و منطقی 279
- 4 - شناخت عوامل بدیها و کاستیها 280
- 3 - نگاه به پایین تر از خود 280
- شکر و شکوی 281
- شکر عملی 281
- شکرگزاری در سطح کلان کشوری 282
- علت پیشرفت و سقوط کشورها 282
- استخفاف دینی 283
- اشاره 286
- سخنی در مورد نور الهی 288
- نور ابهج کدام است 290
- عرفان چیست؟ 292
- واژه عرفان 292
- زبان عرفان 293
- شروط عرفان 293
- دکتر الکسیس کارل در مورد احساس عرفانی می گوید 294
- کتاب عرفان 295
- دلیل عارف 295
- مدرسه عرفان 295
- استاد عرفان 296
- دیدگاه عارف 297
- عشق به کمال مطلق 298
- خواسته عارف 298
- روحیات عارف 299
- کردار عارف 299
- سرانجام عارف 300
- دشمن عارف 300
- توحید و عرفان 301
- خوف و رجاء 301
- بدون تعلق 301
- بازگشت به دعا 302
- خوف الهی 302
- ماهیت ترس 303
- عامل خوف الهی 303
- اصول مرابطه 304
- ثمرات خوف 304
- ابعاد مراقبت 305
- مراقبت دل و مراقبت جوارح 306
- مراقبت انسانی و مراقبت الهی 307
- سخن پایانی 308
ارجمند، کمیاب، سخت و دشوار به کار می رود.
قدس: مقدس، پاکیزه.
شرح
انقطاع به سوی پروردگار
در این قسمت امام دو درخواست از پروردگار متعال دارد: یکی انقطاع محض و به تعبیری کمال انقطاع، و دیگری نورانیت دل. این دو با هم پیوند خاصی هم دارند. یعنی هر چه انقطاع از مخلوق و پیوند به خالق بیشتر باشد نورانیت و بصیرت هم زیادتر خواهد بود. اینک سخنی در مورد هر یک از دو درخواست.
الف: «اِلهی هَبْ لِی کَمالَ الاِْنْقطاعِ اِلَیکَ».
انقطاع درجاتی دارد و کمال انقطاع؛ یعنی به طور کامل از هر چیز دل بریدن و به خدای روی آوردن.
ما در خلوت به روی خلق ببستیم
از همه باز آمدیم و با تو نشستیم
جاذبه های گوناگونی وجود دارد که آدمی را مجذوب می کند، گاهی ثروت، زمانی قدرت، وقتی قوم و عشیره و هنگامی دوست و رفیق، گاهی انسان به سلامتی می بالد و گاهی به جوانی، زمانی به جمال و زیبایی دل خوش دارد و زمانی هم به علم و دانش مباهات می کند.
گاهی عوامل برونی آدمی را وابسته می کند و به قدرت و کمک دیگری چشم می دوزد و گاهی عوامل درونی و به علم و کمالات خود دل می بندد، گاهی اتکا به مادیات دارد و به ثروت خویش تکیه می کند و زمانی به معنویات اتکا داشته و به عبادت خود دل می بندد، ولی انقطاع؛ یعنی فقط به عنایت الهی چشم دوختن.
تکیه بر تقوا و دانش در طریقت کافریست
راهرو گر صد هنر دارد توکّل بایدش
کمال انقطاع چیست؟
کمال انقطاع، هم دل بریدن از غیر است وهم دل بریدن از خود، بلکه فقط قدرت او را