جلوه گاه عرفان: شرح مناجات شعبانیه صفحه 241

1- مناجات خمسه عشر،الحادیه عشره المفتقرین.

به جای تحریکات شیطانی، انگیزه های ربانی را مشاهده می نماید.

در اندرون من خسته دل ندانم چیست

که من خموشم و او درفغان و در غوغاست

سرم بدنیا و عقبی فرو نمی آید

تبارک اللّه از این فتنه ها که در سر ماست

در مقام نجوای الهی سخن بسیار است، مرتبه رفیع آن مربوط به ائمه معصومین علیهم السلام است که دارای روح القدس می باشند.(1)

و مرتبه نازل آن هم ممکن است نصیب پیروان صدیق آنان گردد که فقط از روح ایمان برخوردار می باشند. البته باید توجه داشت که بین این دو مرتبه تفاوت بسیار است، بلکه

دو سنخ می باشد.

علوم رهبران الهی

در مورد مرتبه والا و نخست، امام هفتم حضرت موسی بن جعفر می فرماید:

«مَبْلَغُ عِلْمِنا عَلی ثَلاثَهِ وُجُوهٍ، مَاضٍ و غابِرٍ و حادِثٍ، فَأَمَّا الْمَاضِی فَمُفَسَّرٌ وَ أَمَّا الْغابِرُ فَمَزْبُورٌ و اَمّا الْحَادِثُ فَقَذْفٌ(2) فِی الْقُلُوبِ وَ نَقْرٌ فِی الاَْسْماعِ وَ هُوَ اَفْضَلُ عِلْمِنا وَ لا نَبِیَّ بَعْدَ

نَبِیِّنا»(3).

(رسایی و بلندای علم ما به سه گونه است، مربوط به گذشته و آینده و پدیده، اما آنچه مربوط به گذشته است برای ما تفسیر شده است (یعنی پیامبر اکرم برای ما توضیح داده است) و آنچه مربوط به آینده است در صحیفه ای یادداشت شده و اما آنچه پدیده است از راه الهام به دل و تأثیر در گوش می باشد و آن علم بهترین علم ما است، و پیغمبری هم پس از پیامبر ما نیست).

امام کاظم علیه السلام در مورد علومی که در ائمه اطهار پدیدار می گردد می فرماید: این گونه علوم به صورت القایی است که بر قلب وارد می شود و یا صدا و آوایی است که به گوش برخورد می کند، سپس برای آن که مبادا طرف به اشتباه افتد و گمان کند که نوعی از نبوت