جلوه گاه عرفان: شرح مناجات شعبانیه صفحه 247

1- یوسف /87.

2- عنکبوت /23.

3- اصول کافی، ج3، ص379 و 382 و 390، باب الکبائر، روایات 4 و 10 و 24.

4- اعراف /99.

گونه تلاشی برای تحصیل نمی کند ودومی هیچ گونه کوششی برای بهبود نمی نماید، همچنین است هر قشری در مقابل کاری که انجام می دهد، یک رزمنده، یک بازرگان و... در پیشگاه الوهیت ونسبت به سعادت جاودان هم باید انسان امیدوار باشد و هم بیمناک.

قرآن کریم در موارد بسیاری امید به رحمت الهی را مطرح نموده است. از جمله در مورد مؤمنان و مهاجران و شهیدان می فرماید:

«اُولئِکَ یَرْجُونَ رَحْمَتَ اللّه ِ وَ اللّه ُ غَفُورٌ رَحیمٌ»(1).

(آنها امیدوار به رحمت خداوند هستند و خداوند بخشنده و مهربان است).

همچنین در آیات فراوانی خوف الهی و خوف از معاد را عنوان می نماید، همچنان که در زمره صفات مؤمنان خردمند می فرماید:

«وَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ وَ یَخافُونَ سُوءَ الْحِسابِ»(2).

(و از پروردگار خویش بیمناک هستند و از سختی حساب بیمناک می باشند).

خداوند مؤمنان پارسا و متهجد را به این دو صفت ستوده و می فرماید:

«یَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفا وَ طَمَعا»(3).

(پروردگار خود را می خوانند هم با ترس و هم با امید و طمع).

و در مورد پیامبران و اولیای خویش می فرماید:

«وَ یَرْجُونَ رَحْمَتَهُ وَ یَخَافُونَ عَذَابَهُ»(4).

(رحمت او را امیدوار هستند و از عذاب او بیمناک می باشند).

امام صادق علیه السلام فرمود که پدرم می فرمود:

«اِنَّهُ لَیْسَ مِنْ عَبْدٍ مُؤمِنٍ اِلاّ وَ فِی قَلبِهِ نُورانِ: نُورُ خِیفَهٍ وَ نُورُ رَجاءٍ لَو وُزِنَ هذا لَمْ یَزِدْ عَلَی هذا و لَوْ وُزِنَ هذا لَمْ یَزِدْ عَلَی هذا»(5).

(هیچ بنده مؤمنی نیست جز آن که در دلش دو نور می درخشد: نور ترس و نور امید،