جلوه گاه عرفان: شرح مناجات شعبانیه صفحه 293

1- دعای ابو حمزه ثمالی.

2- نهج البلاغه، خطبه 1.

زیرا با دل و جان سرو کار دارد و در دعاها و سخنان معصومین علیهم السلام بارها به کار رفته است. در دعای جوشن کبیر از خداوند متعال به «یا سُرُورَ الْعَارِفینَ» و «یا مَنْ هُوَ مُنْتَهی هِمَمِ الْعَارِفینَ» تعبیر شده است و در دعای کمیل تعبیر به «یا غایهَ آمالِ الْعارِفینَ» گردیده است؛ منتهی مانند بسیاری از واژه های ارزنده از آن سوء استفاده شده و برداشت اشتباه

گردیده است.

شروط عرفان

عرفان از فطرت آغاز می شود و به وسیله تزکیه و عبادت تقویت می گردد. هر چه انسان عبودیتش بیشتر باشد بار عرفانش زیادتر خواهد بود، عبادت به منزله آبی است که گل عرفان را پرورش می دهد و تزکیه هم به منزله صیقلی است که زنگارها را می زداید.

عرفان چشمی گریان و قلبی لرزان و اشکی ریزان لازم دارد که اوّل باید پاک شد و سپس دیده بر آن پاک انداخت.

چشم آلوده نظر از رخ جانان دور است

بر رخ او نظر از آینه پاک انداز

غسل در اشک زدم کاهل طریقت گویند

پاک شو اول و پس دیده بر آن پاک انداز

عرفان نه تنها مخالف با عقل نیست، بلکه همگام با آن است، که فرمود: «اِنَّما یَتَذَکَّرُ اُولُوا الاَْلْبَابِ»(1).

و نه تنها بر خلاف علم نیست، بلکه همراه با آن است، چنان که فرمود: «اِنَّمَا یَخْشَی اللّه َ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَماءُ»(2).

زبان عرفان

زبان عرفان زبان دل است، زبان فطرت است، زبان عشق است. عرفان

خلاصه در لفاظی نمی شود و کاری با بافته ها ندارد، بلکه همه اش یافته است، عرفان زبان مخصوصی دارد که فقط اهلش آن زبان را درک می کنند، عرفان گاهی در بدن پرشکنجه بلال حبشی خودنمایی می کند و هنگامی هم در چشمهای پر انتظار اویس قرنی،گاهی در آه های جگر سوز یک شب زنده دار و زمانی هم در قطرات اشک