مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم ( عجل الله فرجه الشریف ) جلد 2 صفحه 78

1- 92. وجه چهارم : اینکه چون زراره از یاران خاصّ امامان علیهم السلام و آگاه و آشنا به رموز سخنان و احادیث ایشان بوده ، و بر زبان او جز آنچه مقتضای مراد و مقصود آنان است جاری نمی گردد ، لذا امام علیه السلام او را به این ویژگی اختصاص و امتیاز دادند . ( محمد الموسوی ) .

بنابراین مخالفت با ترتیب رسیده از آنان به قصد ورود از ایشان بی تردید بدعت است ، ولی خواندن برخی از فرازهای آن دعاها به مقصد مطلق دعا مانعی ندارد ، به دلیل أصل ( در علم اصول قاعده چنین است که هرگاه در چیزی شک کنیم که حرام است یا نه ؟ چون دلیلی بر حرمتش نیابیم اصل آن است که حرام نباشد ) . و به دلیل عمومات امر به دعا کردن چنانکه پوشیده نیست .

یازدهم

از آنچه گفته شد این نکته هم ظاهر گشت که : افزودنِ چیزی در دعاهای روایت شده - به قصد اینکه آن زیادتی نیز از معصوم رسیده - جایز نیست ، چون تشریع [یعنی : داخل کردن چیزی که از دین نیست در آن] است . امّا زیاد کردن چیزی به قصد مطلق ذِکر دو وجه دارد :

1 - جایز بودن به جهت آنچه در چند روایت آمده که ذکر خداوند در هر حال نیکو و خوب است ، و به همین جهت این کار را در نماز نیز جایز دانسته اند در دعا که أمر سهل تر است .

2 - ممنوع بودن ، به جهت آنچه در اصول کافی به سند معتبر همچون صحیح از علاء بن کامل آمده که گفت : شنیدم حضرت امام صادق علیه السلام می فرمود : [مقصود از] « وَ اذکُرْ رَبَّکَ فی نَفْسِکَ تَضَرُّعاً وَ خیفهً وَ دُونَ الجَهْرِ من القَوْل » (1) ؛ و پروردگارت را در دل با تضرع و بیم یاد کن و بدون آواز بلند . هنگام شام : لَا إِلهَ إلَّا اللَّهُ وَحْدَهُ لَا شَریکَ لَهُ ، لَهُ المُلْکُ وَ لَهُ الحَمْدُ یُحیی وَ یُمیتُ وَ یمیتُ وَ یُحیِی وَ هُوَ عَلَی کُلِّ شی ءٍ قَدِیرٌ؛ هیچ معبودی حقّی جز خداوند نیست ، شریکی ندارد ، مُلک مخصوص به او است ، و حمد او را است ، زنده می کند و می میراند ، و می میرانَد و زنده می کند ، و او بر هر چیزی توانا است . راوی گوید : [ضمن تکرار دعا] گفتم : بِیَدِهِ الْخَیْر؛ خیر در دست او است ، امام علیه السلام فرمود : خیر در دست او است ولی همینطور که به تو می گویم بگو ، ده مرتبه وَ اعوذ باللَّه السمیع العلیم؛ و پناه می برم به خداوند شنوای دانا . هنگامی که خورشید طلوع می کند ، و نیز هنگامی که غروب می نماید ده بار بگو .

که تفصیل ندادن امام علیه السلام در این حدیث به ویژه با ملاحظه اینکه کلمه « بِیَدِهِ الْخَیْر » در چند روایت در تهلیل « = لَا إِلهَ إلَّا اللَّهُ . . . » مزبور آمده که در کتاب یاد شده روایت گردیده؛ دلالت دارد بر لزوم پیروی از امامان علیهم السلام در دعاها و أذکاری که از ایشان رسیده ، بدون کم و زیاد کردن در آنها ، زیرا که آنان أهل ذِکر هستند که أمر شده ایم از ایشان سؤال کنیم و در پی آنان گام نهیم ، و امام علیه السلام تفاوتی نگذاشت بین اینکه این کلمه را به قصد ورود بگوید یا به قصد مطلق ذِکر .