شرح زیارت جامعه کبیره ترجمه شموس الطالعه صفحه 112

1- 230. خرائج، ج 1، ص 458، الباب الثالث عشر فی المعجزات.

2- 231. سوره انسان، آیه 30.

3- 232. کافی، ج 1، ص 256.

4- 233. سوره جن، آیات 26 و 27.

5- 234. خرائج، ج 1، ص 143، باب التاسع فی معجزات الائمه.

6- 235. سوره بقره، آیه 255.

7- 236. سوره انعام، آیه 57.

مگر این که او آنها را می داند». در اینجا خداوند احاطه به «مفاتح الغیب» را ویژه خودش قرار داده است و جز او کسی نمی تواند آنها را از همدیگر متمایز سازد، آنگاه فرمود: هر دانه و تر و خشکی که از عالم غیبی که عالم تمیز معلومات است به عالم شهادت تنزل کرده است و به نامی نامیده شده در کتاب مبین قرار دارد، یعنی: آشکار کننده عالم غیب از عالم شهادت و جدا کننده علم حق از عالم خلق و تفاوت و فرقان عالم وجوب از عالم امکان. و این که خدای تعالی فرمود: «وَکُلَّ شَی ءٍ أَحْصَیناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ»(1)؛ و همه اشیاء را در امام مبین شماره کرده ایم. خدای تعالی شمارش (و معلوم و مشخص کردن) همه اشیا را که امکان شمارش دارند و به نامی نامیده می شوند به امام مبین اختصاص داده است.

امام مبین کیست؟

امام مبین در برخی روایات به امیر المؤمنین علیه السلام تفسیر شده است، در معانی الاخبار(2) از امام باقرعلیه السلام از پدرش از جدش روایت شده که هنگامی که این آیه «وَکُلَّ شَی ءٍ أَحْصَیناهُ فِی إِمامٍ مُبِینٍ» بر رسول خدا نازل شد، ابوبکر و عمر از جایگاه خویش برخاستند و پرسیدند: یا رسول اللَّه! آیا مراد از امام مبین تورات است، فرمود: خیر، پرسیدند: آیا مراد انجیل است؟ فرمود: خیر، پرسیدند: آیا مراد قرآن است؟ فرمود خیر، آنگاه گفت: امیرالمؤمنین در این هنگام روی آورد، رسول خدا صلی الله علیه وآله فرمود: امام مبین این است که خداوند علم همه اشیاء را در وی شماره کرده است.

و در احتجاج(3) از پیامبر در حدیثی روایت شده است که فرمود: مردم! هیچ دانشی نیست که خدایم آن را به من آموخته باشد و من آن را به علی نیاموخته باشم و خداوند آن دانش را در من احصاء کرده است، و هر علمی که من آموختم در امام متقیان آن را احصاء و شماره کرده ام و هیچ دانشی نیست مگر این که من به علی آموختم» به هنگامی که اشیاء به عالم مشیت که وعای آن محمد و آل طاهرین علیهم السلام آن حضرت هستند رسید. رسیدن به عالم اعیان موقوف بر تنزیل به عوالمی است که همه موجودات سماوی و زمینی منوط به آن هستند و می توانند بداء بپذیرند.